Bài 22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

1
Kính chào quý thầy,cô giáo
Chào các em
Giáo viên thực hiện: Phạm Sa Kin
2
Câu 1:
Chiều dòng điện được quy ước như thế nào?
Cho biết chiều dòng điện trong kim loại ?
Trả lời:
- Quy ước: Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2:
- Chiều dòng điện trong kim loại là chiều chuyển động của các êlectrôn có hướng.
Hãy dùng mũi tên biểu diễn chiều dòng điện (trên sơ đồ) và chiều chuyển động của êlectrôn (biểu diễn bên ngoài sơ đồ) trong các sơ đồ sau:
Trả lời:
HS1
3
Câu 2: Quan sát hình sau và cho biết chiều dòng điện qua đèn có chiều từ :
a. phải qua trái b. A cực dương và B cực âm
c. trái qua phải d. A cực âm và B cực dương
Câu 1:
KIỂM TRA BÀI CŨ
So sánh chiều dòng điện quy ước với chiều dòng điện trong kim loại ?
- Chiều dòng điện quy ước ngược chiều với chiều dịch chuyển có hướng của các êlectrôn tự do trong kim loại.
HS2
4
Khi có dòng điện trong mạch, ta không thể nhìn thấy các điện tích dịch chuyển. Nhưng ta có thể nhận biết được sự tồn tại của nó nhờ quan sát các các tác dụng mà dòng điện gây ra.
Hai trong số các tác dụng của dòng điện là
Bây giờ chúng ta cùng tìm hiểu các tác dụng này của dòng điện
TÁC DỤNG NHIỆT
& TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
5















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
C1: Hãy kể tên một số dụng cụ, thiết bị thường dùng được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua.
Trả lời: Các dụng cụ, thiết bị được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua là :
Mỏ hàn điện
Nồi cơm điện
Bếp điện
Bàn là điện
6















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
Lò vi sóng
Lò sưởi
Máy sấy tóc
như là . . .
Máy thái rau củ đa năng MFC2
Và còn những dụng cụ, thiết bị khác nữa …
7















NỘI DUNG
C2: Hãy lắp mạch điện như sơ đồ hình 22.1 và tìm hiểu các nội dung sau đây:
a) Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên không? Bằng cách nào để xác nhận điều đó?
- Bóng đèn bị nóng lên, ta có thể cảm thấy khi sờ bằng tay
b) Bộ phận nào của đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua?
- Dây tóc bóng đèn
Hình 22.1
I. Tác dụng nhiệt:
8















NỘI DUNG
c) Khi đèn sáng bình thường, bộ phận đó của đèn có nhiệt độ khoảng 2500o C.
Bảng dưới đây cho biết nhiệt độ nóng chảy của một số chất, hãy giải thích vì sao dây tóc bóng đèn thường được làm bằng vonfram?
Người ta thường dùng Vonfram để làm dây tóc bóng đèn vì vonfram có nhiệt độ nóng chảy cao (33700C)
I. Tác dụng nhiệt:
9















NỘI DUNG
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
I. Tác dụng nhiệt:
Qua các câu C1 và C2 các em có nhận xét gì ?
10
Cầu chì
Dây sắt
Mảnh giấy nhỏ
Hình 22.2
C3. Các em hãy quan sát thí nghiệm theo hình 22.2
11















NỘI DUNG
C3: Sau khi quan sát thí nghiệm hãy cho biết:
Có hiện tượng gì xảy ra với các mảnh giấy khi đóng công tắc?
Từ quan sát trên, hãy cho biết dòng điện đã gây tác dụng gì với dây sắt ?
Trả lời
Các mảnh giấy bị dây sắt đốt cháy đứt và rơi xuống
Dòng điện đã làm cho dây sắt nóng lên (gây tác dụng nhiệt)
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
I. Tác dụng nhiệt :
12















NỘI DUNG
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị . . . . . . . .
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới . . . . . . . cao và . . . . . . . .
nóng lên
nhiệt độ
phát sáng
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
Qua các câu hỏi và thí nghiệm trên các em có kết luận gì về tác dụng nhiệt của dòng điện ?
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
I. Tác dụng nhiệt:
13















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
C4: Nếu trong mạch điện với dây dẫn bằng đồng có nối xen một đoạn dây chì (gọi là cầu chì) thì trong một số trường hợp do tác dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn có thể nóng lên trên 327oC. Hỏi khi đó có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây chì và với mạch điện?
Các em không cần vội vàng trả lời . Hãy quan sát các hình sau :
14
Một số hình ảnh về cầu chì
Hộp cầu chì MEM (30A & 15A)
Một cầu chì cao thế kiểu cũ đạt 20 kV
Cầu chì cao thế 115 kV
Cầu chì tự rơi loại
33 -35kv
Cầu chì ống các loại
Cầu chì cá
15















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
C4: Nếu trong mạch điện với dây dẫn bằng đồng có nối xen một đoạn dây chì ( gọi là cầu chì) thì trong một số trường hợp do tác dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn có thể nóng lên trên 327oC. Hỏi khi đó có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây chì và với mạch điện?
Trả lời
Khi đó cầu chì nóng lên tới nhiệt độ nóng chảy và bị đứt. Mạch điện bị hở (bị ngắt mạch) , tránh hư hại và tổn thất có thể xảy ra.
16















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II. Tác dụng phát sáng:
Một trong những tác dụng quan trọng của dòng điện là phát sáng. Nhiều loại đèn điện hoạt động dựa trên tác dụng này.
1. Bóng đèn bút thử điện:
C5: Trong bóng đèn bút thử điện có chứa một chất khí ( khí xêôn). Hãy quan sát bóng đèn này và cho nhận xét về hai đầu dây bên trong nó
Nhận xét:
Hai đầu dây bên trong bóng đèn của bút thử điện tách rời nhau
1. Bóng đèn bút thử điện:
17















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II. Tác dụng phát sáng:
C6: Hãy quan sát bóng đèn bút thử điện khi nó phát sáng và trả lời câu hỏi sau đây:
Đèn sáng do hai đầu dây đèn nóng sáng hay do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng ?
1. Bóng đèn bút thử điện:
Trả lời
Đèn sáng do vùng chất khí giữa hai dầu dây đèn phát sáng
18















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II. Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này. . . . . . . . . . .
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
phát sáng
Qua các câu hỏi trên các em hãy hoàn thành kết luận cho phần này
19
a) Hãy quan sát ảnh của đèn điôt phát quang để nhận biết hai bản kim loại to, nhỏ khác nhau ở bên trong đèn và hai đầu dây bên ngoài nối với chúng
Hình 22. 4















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II. Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2.Đèn điôt phát quang (đèn LED):
20















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II. Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Hình 22.5
a) Thắp sáng đèn điôt phát quang bằng cách nối hai đầu dây của đèn vào hai cực của nguồn điện theo hình 22.5. Quan sát xem đèn có sáng không ?
Pin
K
21















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II. Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Hình 22.5
Pin
K
C7: Đảo ngược hai đầu dây đèn, nhận xét xem khi khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nào của đèn
Kết quả
+
_
Đèn LED chỉ sáng khi cực dương của pin nối với bản kim loại nhỏ của đèn
22















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
- Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II. Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Các em hoàn thành kết luận cho phần này bằng cách chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo. . . . . . . . . . nhất định và khi đó đèn sáng
một chiều
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
23















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II. Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
Nào bây giờ chúng ta hãy vận dụng kiến thức đã học giải quyết các câu hỏi sau:
C6: Dòng điện không gây tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường
A. Bóng đèn bút thử điện
B. Đèn điôt phát quang
C. Quạt điện
D. Không có trường hợp nào
?
III. Vận dụng:
24















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Hình 22.5
Pin
K
C9: Cho mạch điện có sơ đồ như hình 22.5. Nguồn điện là một chiếc pin với các cực (+) và (-) chưa biết. Hãy nêu cách làm khi sử dụng đèn điôt phát quang để xác định xem A hay B là cực (+) của pin này và chiều dòng điện chạy trong mạch
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
25















NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Hình 22.5
Pin
K
+
_
Trả lời
- Đóng khoá K, nếu đèn không sáng đổi hai đầu dây đèn. Khi đèn sáng, bản kim loại nhỏ trong đèn LED nối với cực nào thì đó là cực đương. Cực kia là cực âm
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
BT thêm
HG
26















NỘI DUNG
I. Tác dụng nhiệt:
- Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
II. Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
Và bây giờ :
Sau khi học xong tiết học này chúng ta cần ghi nhớ những gì ?
Ghi nhớ:
* Dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng đến nhiệt độ cao thì phát sáng
* Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện và đèn điôt phát quang mặc dù các đèn này chưa nóng tới nhiệt độ cao
27
٭
Các em chuẩn bị tiết học tiếp theo
1. Học nội dung ở vở ghi, kết hợp SGK, lắp mạch điện với các thiết bị tự tìm
2. Trả lời các câu C của bài học trong SGK và đọc thêm phần “ Có thể em chưa biết ”
3. Làm bài tập 22.1, 22.2, 22.3 trang 23 sách bài tập
4. Đọc kĩ nội dung bài 23: Tác dụng từ , tác dụng hóa và tác dụng sinh lý của dòng điện.
28
Xin cảm ơn quý Thầy Cô !
Chúc các em học tốt .
29
Xin cảm ơn quý Thầy Cô !
Chúc các em học tốt .
30
BT1: Bóng đèn tròn (dây tóc, sợi đốt) trong gia đình ở nhà em phát sáng là do:
Tác dụng nhiệt của dòng điện.
Tác dụng phát sáng của dòng điện.
Vừa tác dụng nhiệt vừa tác dụng phát sáng.
Dựa trên các tác dụng khác .
BT2: Thiết bị, đồ dùng điện nào sau đây không hoạt động dựa trên tác dụng nhiệt của dòng điện?
A. Bếp điện. B. Bàn ủi.
C. Nồi cơm điện . D. Quạt máy.
31
BT3: Tác dụng nhiệt của dòng điện trong các thiết bị, đồ dùng điện nào sau đây là có ích:
Bàn ủi điện.
Máy sấy tóc.
Lò nướng điện.
Cả A, B, C đều đúng .
BT4: Trong gia đình, điôt phát quang không có trong các thiết bị, đồ dùng điện nào sau đây :
A. Tivi. B. Quạt trần.
C. Máy vi tính . D. Đầu DVD.
32
BT5: Cầu chì có tác dụng gì trong mạch điện ở nhà em ?.
Ngắt mạch điện khi có sự cố chập điện.
Trang trí cho đẹp ở các bảng điện.
Bảo vệ an toàn cho đồ dùng điện.
Cả hai câu A và C đều đúng.
BT6: Khi cầu chì trong nhà bị đứt chúng ta có thể:
Dùng dây đồng thay thế.
Dùng dây nhôm có cùng tiết diện.
Dùng đinh sắt thay thế.
Cả ba ( A, B, C đều sai ).