Bài 22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

? Nêu bản chất dòng điện trong kim loại?
Câu hỏi
- Dòng điện trong kim loại là dòng các electron tự do dịch chuyển có hướng.
Trả lời


I-Tác dụng nhiệt.
Tuần 24 - Tiết 24
? Hãy kể tên một số dụng cụ, thiết bị thường dùng được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua.
Trả lời:
Bóng đèn dây tóc, bếp điện, nồi cơm điện, bàn là điện, lò nướng, bếp sưởi, máy sấy tóc, mỏ hàn điện....
Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện
Quan sát sơ đồ mạch điện hình 22.1:

Yêu cầu:
+ Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên không?
Trả lời: Bóng đèn nóng.
+ Bộ phận nào của bóng đèn bị nóng lên và phát sáng?
Trả lời: Dây tóc của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng.
Bảng nhiệt độ nóng chảy của một số chất:

? Hãy giải thích vì sao giây tóc của bóng đèn thường
được làm bằng Vonfram?
Trả lời: - Dây tóc của bóng đèn thường được làm bằng
Vonfram để không bị nóng chảy, nhiệt độ nóng chảy
của Vonfram rất cao là 33700C.
- Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới.................................... cao và......................................
- Lắp mạch điện như hình bên. Dùng nguồn 4 pin.
- Đặt các mảnh giấy lên dây điện trở.
? Có hiện tượng gì xảy ra với các mảnh giấy khi đóng công tắc ?
Trả lời: - Khi đóng công tắc, ta thấy các mảnh giấy bị cháy đứt và rơi xuống.
Quan sát thí nghiệm.
? Từ quan sát trên, hãy cho biết dòng điện đã gây ra tác dụng gì với dây sắt AB ?
Kết luận:
- Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị..........................
- Dòng điện làm dây sắt AB nóng lên nên các mảnh giấy bị cháy đứt .
nóng lên
nhiệt độ
phát sáng
II- Tác dụng phát sáng.
1. Bóng đèn bút thử điện.
Trả lời:.
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này phát sáng.
? Hãy quan sát bóng đèn và nêu nhận xét về hai đầu dây bên trong của nó ?
? Đèn sáng do hai đầu dây đèn nóng sáng hay do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng ?
- Đèn sáng do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng.
- Hai đầu dây trong bóng đèn của bút thử điện tách rời nhau
2. Đèn điốt phát quang (Đèn LED).
a. Hãy quan sát ảnh của đèn điốt phát quang ở Hình 22.4 để nhận biết hai bản kim loại to, nhỏ khác nhau ở bên trong đèn và hai đầu dây bên ngoài nối với chúng.
b. Thắp sáng đèn điốt phát quang nối hai đầu dây của đèn vào hai cực của nguồn điện thường dùng. Quan sát xem đèn có sáng hay không ?
? Đảo ngược hai đầu dây đèn. Nhận xét xem khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nào của đèn ?
Trả lời: Đèn điốt phát quang khi bản kim loại nhỏ nối với cực dương và bản kim loại to hơn được nối với cực âm của pin.
Kết luận.
Đèn điốt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng.
Dòng điện không gây ra tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường?
A. Bóng đèn bút thử điện.
B. Đèn điốt phát quang.
C. Quạt điện.
D. Đồng hồ dùng pin.
E. Không có trường hợp nào.
Câu 8:
Câu 9: Cho mạch điện có sơ đồ (như hình 22.5). Nguồn điện là một chiếc pin với các cực(+) và (-) chưa biết. Hãy nêu cách làm khi sử dụng đèn điốt phát quang để xác định xem A hay B là cực(+) của pin này và chiều dòng điện chạy trong mạch.
Nối bản kim loại nhỏ của đèn LED với cực A của nguồn điện và đóng công tắc K . Nếu đèn LED sáng thì cực A là cực dương của nguồn điện, nếu đèn không sáng thì A là cực âm và B là cực dương của nguồn điện.
Trả lời
Tác dụng nào là quan trọng hơn phụ thuộc vào mục đích sử dụng của con người . Nếu cần có ánh sáng để sinh hoạt thì tác dụng phát sáng của dòng điện là quan trọng, nhưng nếu cần có nhiệt độ cao để sấy hoặc sưởi thì tác dụng nhiệt là quan trọng.
Trả lời:
Câu 10:
Khi có dòng điện chạy qua một bóng đèn điện, bóng đèn sẽ phát sáng, đồng thời nóng lên. Như vậy có hai tác dụng của dòng điện cùng phát huy một lúc. Hỏi trong hai tác dụng trên, tác dụng nào là quan trọng hơn ? Vì sao ?
Kiến thức cơ bản:
* Dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường, đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng lên tới nhiệt độ cao thì phát sáng.
* Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện và đèn điốt phát quang mặc dù các đèn này chưa nóng tới nhiệt độ cao.
Bài học kết thúc. Chúc các em : Chăm ngoan, học giỏi ! Cảm ơn các em !