Bài 22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

Tiết 24 Bài 22:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN

KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1:
Chiều dòng điện được quy ước như thế nào?
Câu 2:
Hãy nối các kí hiệu với các bộ phận tương ứng của mạch điện
Trả lời:
Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện
Đáp án
1- Nguồn điện
2- Hai nguồn điện mắc nối tiếp
3- Bóng đèn
4- Công tắc đóng
5- Công tắc mở
a.
b.
c.
d.
e.
1 - c
2 - d
3 - b
4 - a
5 - e
I/ Tác dụng nhiệt:
C1: Hãy kể tên một số dụng cụ, thiết bị thường dùng được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua.
Trả lời: Các dụng cụ, thiết bị được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua là
Bàn là điện
Bếp điện
Mỏ hàn điện
Nồi cơm điện
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
Lò nướng
Lò sưởi
Máy sấy tóc
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
C2: Hãy lắp mạch điện như sơ đồ� hình 22.1 và tìm hiểu các nội dung sau đây:
a) Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên không? Bằng cách nào để xác nhận điều đó?
- Bóng đèn bị nóng lên, ta có thể cảm thấy khi sờ bằng tay
b) Bộ phận nào của đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua?
- Dây tóc bóng đèn
Hình 22.1
NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
c) Khi đèn sáng bình thường, bộ phận đó của đèn có nhiệt độ khoảng 2500o C.
Bảng bên cho biết nhiệt độ nóng chảy của một số chất, hãy giải thích vì sao dây tóc bóng đèn thường được làm bằng vonfram?
Người ta thường dùng Vonfram để làm dây tóc bóng đèn vì vonfram có nhiệt độ nóng chảy cao.
NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
Qua các câu C1 và C2 em có nhận xét gì về tác dụng của dòng điện?
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
C3. Các em hãy quan sát thí nghiệm sau : hình 22.2
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
K
ắc qui
Cầu chì
Công tắc
Sau khi quan sát thí nghiệm hãy cho biết:
Có hiện tượng gì xảy ra với các mảnh giấy khi đóng công tắc?
Từ quan sát trên, hãy cho biết dòng điện đã gây tác dụng gì với dây sắt?
Trả lời
a) Các mảnh giấy bị dây sắt đốt cháy đứt và rơi xuống
b) Dòng điện đã làm cho dây sắt nóng lên ( gây tác dụng nhiệt)
NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị . . . .
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới. . . . . . . . . cao và. . . . . . . . .
nóng lên
nhiệt độ
phát sáng
Qua các câu hỏi và thí nghiệm trên các em có kết luận gì về tác dụng nhiệt của dòng điện ?
NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
-Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng
C4: Nếu trong mạch điện với dây dẫn bằng đồng có nối xen một đoạn dây chì ( gọi là cầu chì) thì trong một số trường hợp do tác dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn có thể nóng lên trên 327oC. Hỏi khi đó có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây chì và với mạch điện?
Trả lời
Nhiệt đô� nóng chảy của chì khoảng 200 - 300o C < 327o C -> dây chì nóng chảy và bị đứt -> ngắt mạch điện.
NỘI DUNG
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
II/Tác dụng phát sáng:
Một trong những tác dụng quan trọng của dòng điện là phát sáng. Nhiều loại đèn điện hoạt động dựa trên tác dụng này.
C5: Trong bóng đèn bút thử điện có chứa một chất khí ( khí xêôn). Hãy quan sát bóng đèn này và cho nhận xét về hai đầu dây bên trong nó
Trả lời
Hai đầu dây bên trong bóng đèn của bút thử điện tách rời nhau
1. Bóng đèn bút thử điện:
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
Hình 22.3
II/Tác dụng phát sáng:
C6: Hãy quan sát bóng đèn bút thử điện khi nó phát sáng và trả lời câu hỏi sau đây:
Đèn sáng do hai đầu dây đèn nóng sáng hay do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng ?
1. Bóng đèn bút thử điện:
Trảlời
Đèn sáng do vùng chất khí giữa hai dầu dây đèn phát sáng
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
II/Tác dụng phát sáng:
Qua các câu hỏi trên các em hãy hoàn thành kết luận cho phần này
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này ..................
1. Bóng đèn bút thử điện:
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
Phát sáng
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
a) Hãy quan sát ảnh của đèn điôt phát quang để nhận biết hai bản kim loại to, nhỏ khác nhau ở bên trong đèn và hai đầu dây bên ngoài nối với chúng
Hình 22.4
II/Tác dụng phát sáng:
1. Bóng đèn bút thử điện:
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
Bản kim loại to
Bản kim loại nhỏ
Hình 22.5
b) Thắp sáng đèn điôt phát quang bằng cách nối hai đầu dây của đèn vào hai cực của nguồn điện theo hình 22.5. Quan sát xem đèn có sáng không ?
Pin
K
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
K
C7: Đảo ngược hai đầu dây đèn, nhận xét xem khi khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nào của đèn
Kết quả
Đèn LED chỉ sáng khi cực dương của pin nôi với bản kim loại nhỏ của đèn
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
II/Tác dụng phát sáng:
1. Bóng đèn bút thử điện:
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
Hãy hoàn thành kết luận cho phần này bằng cách chọn từ thích hợp điền vào chổ trống
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo. . . . . . . . . . nhất định và khi đó đèn sáng.
một chiều
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
II/Tác dụng phát sáng:
1. Bóng đèn bút thử điện:
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
II/Tác dụng phát sáng:
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
GHI NHỚ
* Dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng lên tới nhiệt độ cao thì phát sáng.
* Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện và đèn điot phát quang mặc dù các đèn này chưa nóng tới nhiệt độ cao.
C8: Dòng điện không gây tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường?
A. Bóng đèn bút thử điện
C. Đèn điốt phát quang
B. Quạt điện
D. D?ng h? d�ng pin
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
II/Tác dụng phát sáng:
1. Bóng đèn bút thử điện:
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
III/V?n d?ng:
E. Không có trường hợp nào.
C9: Cho mạch điện có sơ đồ như hình 22.5. Nguồn điện là một chiếc pin với các cực (+) và(-) chưa biết. Hãy nêu cách làm khi sử dụng đèn điôt phát quang để xác định xem A hay B là cực (+) của pin này và chiều dòng điện chạy trong mạch
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
II/Tác dụng phát sáng:
1. Bóng đèn bút thử điện:
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
III/V?n d?ng:
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
II/Tác dụng phát sáng:
1. Bóng đèn bút thử điện:
- Đóng khoá K, nếu đèn không sáng đổi hai đầu dây đèn. Khi đèn sáng, bản kim loại nhỏ trong đèn LED nối với cực nào thì đó là cực đương. Cực kia là cực âm
I/ Tác dụng nhiệt:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
III/V?n d?ng:
Trả lời:
- Học thuộc phần ghi nhớ ở SGK
- Làm các bài tập 22 trong sách Bài tập
GHI NHỚ