Bài 22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

Giáo viên thực hiện:
LÊ XUÂN THIỆT
Chào mừng quý thầy cô về tham gia hội thi “Giáo viên dạy giỏi cấp huyện”
Năm học 2013-2014
Môn: Vật Lí 7
Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐiỆN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu hỏi:
Chiều dòng điện được quy ước như thế nào?
Trả lời:
Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện
Khi có dòng điện trong mạch, ta không thể nhìn thấy các điện tích dịch chuyển. Nhưng ta có thể nhận biết được sự tồn tại của nó nhờ quan sát các các tác dụng mà dòng điện gây ra.
Hai trong số các tác dụng của dòng điện là
Và bây giờ chúng ta cùng tìm hiểu các tác dụng này của dòng điện.
TÁC DỤNG NHIỆT
& TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
Tiết 24: TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG
PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
I. Tác dụng nhiệt :
Câu C1: Hãy kể tên một số dụng cụ, thiết bị thường dùng được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua
 Dụng cụ đốt nóng bằng điện: Bóng đèn dây tóc, bếp điện, nồi cơm điện, bàn là(bàn ủi), lò nướng, lò sưởi điện, máy sấy tóc, mỏ hàn điện, ấm điện, chăn điện, máy dán hay ép plastic(chất dẻo) v.v…
C2/ Lắp mạch điện hình 22.1 trang 60 sgk
Trả lời a); b); c)
Câu C2:
a) Khi đèn sáng bóng đèn có nóng lên không ? Bằng cách nào để xác nhận điều đó ?
Trả lời:
 Bóng đèn nóng lên. Có thể xác nhận qua cảm giác bằng tay hoặc sử dụng nhiệt kế

b) Bộ phận nào của đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua ?
Trả lời :
 Dây tóc của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng


■ Caâu C2:
c) Khi đèn saùng bình thöôøng, boä phaän ñoù cuûa ñeøn coù
nhieät ñoä khoaûng


Baûng beân cho bieát
nhieät ñoä noùng chaûy
cuûa moät soá chaát, haõy
giaûi thích vì sao daây
toùc cuûa boùng ñeøn
thöôøng ñöôïc laøm baèng
Vonfam ?

327
Chì
1080
Đồng
1300
Thép
3370
Vonfam
Nhiệt độ nóng chảy (oC)
Chất
2500 0C
TL: Để không bị nóng chảy, nhiệt độ nóng chảy của vonfam là 33700C

 Vaät daãn ñieän noùng leân khi coù doøng ñieän chaïy qua
Nguồn điện
+
Dây sắt
Cầu chì
A
B
C3/ Quan sát thí nghiệm GV hình 22.2/61
■ Caâu C3:

a) Coù hieän töôïng gì xaûy ra khi giaùo vieân ñoùng coâng taéc ?
 Caùc maûnh giaáy bò chaùy ñöùt vaø rôi xuoáng

b) Töø quan saùt treân, haõy cho bieát doøng ñieän ñaõ gaây ra taùc duïng gì vôùi daây saét AB
 Doøng ñieän laøm daây saét AB noùng leân neân caùc maûnh giaáy bò chaùy ñöùt

Keát luaän:

 Khi doøng ñieän chaïy qua, caùc vaät daãn bò ……………………
 Doøng ñieän chaïy qua daây toùc boùng ñeøn laøm daây toùc noùng tôùi ………………… cao vaø ………………….
nóng lên
nhiệt độ
phát sáng
■ Câu C4: Nếu trong mạch điện với dây dẫn bằng đồng có nối xen một đoạn dây chì (gọi là cầu chì) thì trong một số trường hợp do tác dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn có thể nóng lên trên 327oC. Hỏi khi đó có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây chì và với mạch điện?
Trả lời:
 Khi đó cầu chì nóng lên tới nhiệt độ nóng chảy và bị đứt. Mạch điện bị hở, tránh hư hại và tổn thất có thể xảy ra.
Nguồn điện
+
Cầu chì
Nhiệt độ nóng chảy 327 0C

II. Tác dụng phát sáng:
Một trong những tác dụng quan trọng của dòng điện là tác dụng phát sáng. Nhiều loại đèn điện hoạt động dựa trên tác dụng này.
1. Boùng ñeøn buùt thöû ñieän
■ Caâu C5: Trong boùng ñeøn buùt thöû ñieän coù chöùa moät chaát khí (khí neâon). Haõy quan saùt boùng ñeøn naøy vaø neâu nhaän xeùt veà hai ñaàu daây beân trong cuûa noù.


Trả lời :
 Hai đầu dây trong bóng đèn của bút thử điện tách rời nhau
C6: Hãy quan sát bóng đèn bút thử điện khi nó phát sáng và trả lời câu hỏi sau đây:
Đèn sáng do hai đầu dây đèn nóng sáng hay do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng ?
Trả lời :
? Đèn của bút thử điện sáng do chất khí ở gi?a hai đầu dây bên trong đèn phát sáng

Kết luận:

 Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này …………………….
phát sáng
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED) :

Dùng đèn Điốt phát quang thắp sáng để kiết kiệm năng lượng. Điôt phát quang có khả năng phát sáng khi cho dòng điện đi qua, mặc dù điôt chưa nóng tới nhiệt độ cao
Sử dụng điôt trong thắp sáng sẽ góp phần làm giảm tác dụng nhiệt của dòng điện, nâng cao hiệu suất sử dụng điện chi phí thấp cho gia đình đồng thời cũng bảo vệ môi trường
Kết luận:
 Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo ………………nhất định và khi đó đèn sáng
một chiều
III. Vaän duïng :
■ Caâu C8 : Doøng ñieän khoâng gaây ra taùc duïng nhieät trong caùc duïng cuï naøo döôùi ñaây khi chuùng hoaït ñoäng bình thöôøng :
Boùng ñeøn buùt thöû ñieän ;
Ñeøn ñioât phaùt quang ;
Quaït ñieän ;
Ñoàng hoà duøng pin ;
Khoâng coù tröôøng hôïp naøo .
■ Caâu C9: Cho maïch ñieän coù sô ñoà nhö hình 22.5, nguoàn ñieän laø moät chieác pin vôùi caùc cöïc (+) vaø (-) chöa bieát. Haõy neâu caùch laøm khi söû duïng ñeøn ñioât phaùt quang ñeå xaùc ñònh xem A hay B laø cöïc (+) cuûa pin naøy vaø chieàu doøng ñieän chaïy trong maïch.
Hình 22.5
Pin
K
A
B
Hình 22.5
Pin
K
+
_
C9/ Trả lời
- Đóng khoá K, nếu đèn không sáng đổi hai đầu dây đèn. Khi đèn sáng, bản kim loại nhỏ trong đèn LED nối với cực nào thì đó là cực dương. Cực kia là cực âm
A
B
GHI NHỚ:
* Dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường, đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng tới nhiệt độ cao thì phát sáng.
* Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện và đèn điốt phát quangmặc dù các đèn này chưa nóng tới nhiệt độ cao.
DẶN DÒ
* Học thuộc phần ghi nhớ
* Đọc phần “ Có thể em chưa biết ”
* Làm các bài tập 22.1 , 22.2 , 22.3 (tr 23 –SBT)