Bài 22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

KIỂM TRA BÀI CŨ
Vẽ sơ đồ mạch điện gồm các thiết bị:
- Nguồn điện,
- Dây dẫn,
- 1bóng đèn,
- 1 công tắc.
Dùng mũi tên biểu diễn chiều dòng điện chạy trong mạch khi công tắc đóng?
Bài 22:

t¸c dông nhiÖt vµ t¸c dông ph¸t s¸ng
cña dßng ®iÖn
C1: Hãy kể tên một số dụng cụ, thiết bị thường dùng được đốt nóng khi có dòng điện chạy qua.
Bàn là điện
Bếp điện
Mỏ hàn điện
Nồi cơm điện
I, Tác dụng nhiệt
Lò nướng
Lò sưởi
Máy sấy tóc
C2:
a) Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên không? Bằng cách nào để xác nhận điều đó?
b) Bộ phận nào của đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua
Hình 22.1
c) Khi đèn sáng bình thường, bộ phận đó của đèn có nhiệt độ khoảng 2500o C.
Hãy giải thích vì sao dây tóc bóng đèn thường được làm bằng vonfram?
Bảng nhiệt độ nóng chảy của một số chất
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua
Qua các câu C1 và C2 các em có nhận xét gì?
C3. Các em hãy quan sát thí nghiệm theo hình 22.2
Hiện tượng gì xảy ra với các mảnh giấy khi đóng công tắc?
Từ quan sát trên, hãy cho biết dòng điện đã gây tác dụng gì với dây sắt?
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị . . . .
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới. . . . . . . . . cao và. . . . . . . . .
nóng lên
nhiệt độ
phát sáng
Qua các câu hỏi và thí nghiệm trên các em có kết luận gì về tác dụng nhiệt của dòng điện ?
C4: Nếu trong mạch điện với dây dẫn bằng đồng có nối xen một đoạn dây chì (gọi là cầu chì) thì trong một số trường hợp do tác dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn có thể nóng lên trên 327oC. Hỏi khi đó có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây chì và với mạch điện?
II – Tác dụng phát sáng
1. Bóng đèn bút thử điện:
C5: Trong bóng đèn bút thử điện có chứa một chất khí (khí nêôn). Hãy quan sát bóng đèn này và cho nhận xét về hai đầu dây bên trong nó.
C6: Hãy quan sát bóng đèn bút thử điện khi nó phát sáng và trả lời câu hỏi sau đây:
Đèn sáng do hai đầu dây đèn nóng sáng hay do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng ?
Qua các câu hỏi trên các em hãy hoàn thành kết luận cho phần này
Kết luận: Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn bút thử điện làm chất khí này. . . . . . . . . . .
phát sáng
2. Đèn điôt phát quang (đèn LED):
a) Hãy quan sát ảnh của đèn điôt phát quang để nhận biết hai bản kim loại to, nhỏ khác nhau ở bên trong đèn và hai đầu dây bên ngoài nối với chúng
Hình 22.4
Hình 22.5
b) Thắp sáng đèn điôt phát quang bằng cách nối hai đầu dây của đèn vào hai cực của nguồn điện theo hình 22.5. Quan sát xem đèn có sáng không?
Pin
K
Hình 22.5
Pin
K
C7: Đảo ngược hai đầu dây đèn, nhận xét xem khi khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nào của đèn
Kết quả
+
_
Đèn LED chỉ sáng khi cực dương của pin nối với bản kim loại nhỏ của đèn
Kết luận: Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo. . . . . . . . . . nhất định và khi đó đèn sáng
một chiều
III. Vận dụng
C6: Dòng điện không gây tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường
A. Bóng đèn bút thử điện
B. Đèn điôt phát quang
C. Quạt điện
E. Không có trường hợp nào
D. Đồng hồ dùng pin
Hình 22.5
Pin
K
C9: Cho mạch điện có sơ đồ như hình 22.5. Nguồn điện là một chiếc pin với các cực (+) và (-) chưa biết. Hãy nêu cách làm khi sử dụng đèn điôt phát quang để xác định xem A hay B là cực (+) của pin này và chiều dòng điện chạy trong mạch
Hình 22.5
Pin
K
+
_
Trả lời
- Đóng khoá K, nếu đèn không sáng đổi hai đầu dây đèn. Khi đèn sáng, bản kim loại nhỏ trong đèn LED nối với cực nào thì đó là cực đương. Cực kia là cực âm
Ghi nhớ:
Dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng đến nhiệt độ cao thì phát sáng
Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện và đèn điôt phát quang mặc dù các đèn này chưa nóng tới nhiệt độ cao
Hướng dẫn về nhà:
Học thuộc phần ghi nhớ
Hoàn chỉnh C1- C9 vào vở.
Đọc phần “ Có thể em chưa biết ”