Bài 22. Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện

MÔN VẬT LÝ 7
Giáo viên: NGUYỄN THỊ TRANG
Câu 2/ Biểu diễn chiều dòng điện trong các sơ đồ sau:
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1/ Nêu quy ước chiều dòng điện?
Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện
Khi có dòng điện chạy trong mạch, ta không thể nhìn thấy các điện tích dịch chuyển. Vậy làm thế nào để nhận biết có dòng điện trong mạch hay không?
Để nhận biết có dòng điện trong mạch hay không, ta có thể căn cứ vào biểu hiện do tác dụng của dòng điện gây ra mà xác nhận sự tồn tại của nó.

BÀI 22:
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN

BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
Tác dụng nhiệt được thể hiện qua những thiết bị sử dụng điện nào thường dùng trong cuộc sống hàng ngày?
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
C1/60/SGK:
Em hãy nêu một số thiết bị được dùng để đốt nóng khi có dòng điện chạy qua?
Thiết bị được dùng để đốt nóng khi có dòng điện chạy qua:
Giải
Lò nướng điện.
Lò sưởi điện.
Mỏ hàn điện.
Ấm điện.
Chăn điện.
Máy sấy tóc.
…vv………
Nồi cơm điện.
Bếp điện.
Bàn ủi điện.
Ấm điện.
Đèn dây tóc
Mỏ hàn điện.
Máy sấy tóc.
Bàn ủi điện.
Nồi cơm điện.
Bếp điện.
Máy nước nóng
C2/60/SGK:
Lắp mạch điện như sơ đồ hình 22.1/60/SGK:
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
a)Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên không? Làm thế nào để xác nhận điều đó?
b)Bộ phận nào của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua?
c) Khi đèn sáng bình thường, bộ phận đó của đèn có nhiệt độ bao nhiêu? Vì sao phải làm bằng Vôn fram?
BẢNG NHIỆT ĐỘ NÓNG CHẢY
của một số chất
Chất
Nhiệt độ nóng chảy
Vônfram
Thép
Đồng
Chì
3370 0C
1300 0C
1080 0C
327 0C
3370 0C
C2/60/SGK:
Lắp mạch điện theo sơ đồ:
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
C2/60/SGK:
Giải
c) Khi đèn sáng bình thường nhiệt độ của dây tóc là 2500 0C .
Dây tóc thường làm bằng Vônfram để không bị nóng chảy, vì nhiệt độ nóng chảy của Vônfram là 3370 0C. (< 25000C)
a)Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên. Để xác nhận điều đó ta cảm nhận bằng tay hoặc dùng nhiệt kế.
b)Dây tóc của bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua.
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
Nhận xét gì về nhiệt độ của vật dẫn điện khi có dòng điện chạy qua?
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
Làm thế nào để chứng minh vật dẫn nóng lên mà không cần chạm tay hay dùng nhiệt kế?
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
Để chứng minh được điều đó ta cần dụng cụ gì? Bố trí thí nghiệm ra sao?
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
C3/60/SGK:
Hình 22.2/61/SGK
Cầu chì
Mảnh giấy nhỏ
Dây sắt
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
C3/60/SGK:
a) Dự đoán xem có hiện tượng gì xảy ra với các mảnh giấy khi ta đóng công tắc?
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
Nguồn điện
k
Hình 22.2/61/SGK
Nguồn điện
k
Hình 22.2/61/SGK
b) Từ quan sát, hãy cho biết dòng điện đã gây ra tác dụng gì với dây sắt AB?
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
C3/60/SGK:
a) Có hiện tượng gì xảy ra với các mảnh giấy khi đóng công tắc?
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
C3/60/SGK:
a)Khi đóng công tắc các mảnh giấy bị cháy, đứt ra và rơi xuống.
b) Từ quan sát, ta thấy dòng điện đã gây ra tác dụng nhiệt với dây sắt AB nên nó nóng lên làm cháy các mảnh giấy.
Giải
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
C4/61/SGK:
Nếu trong mạch điện có dây dẫn bằng đồng có nối xen một sợi dây chì(gọi là cầu chì) thì trong một số trường hợp do tác dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn có thể nóng trên 3270C. Hỏi khi đó có hiện tượng gì xảy ra với đoạn dây chì và với mạch điện?
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
C4/61/SGK:
Nếu trong mạch điện có dây dẫn bằng đồng có nối xen một sợi dây chì(gọi là cầu chì) thì trong một số trường hợp do tác dụng nhiệt của dòng điện, dây dẫn có thể nóng trên 3270C, thì khi đó dây chì sẽ nóng lên, chảy ra và đứt(Do chì nóng chảy ở nhiệt độ 3270C), vì vậy mạch điện bị hở, dòng điện tự ngắt, bảo đảm an toàn cho các thiết bị dùng điện.
Giải
Giới thiệu một số loại cầu chì trong đời sống
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
Qua một số hiện tượng nêu trên em rút ra kết luận gì?
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
khi có dòng điện chạy qua,
Kết luận
các vật dẫn bị…………
nóng lên
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới…………cao và…………...
nhiệt độ
phát sáng
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên.
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng.
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn ngoài việc làm dây tóc nóng lên còn biểu hiện gì khác không?
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên.
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn làm dây tóc nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng.
Vật dẫn điện nóng lên khi có dòng điện chạy qua.
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
Đèn có cấu tạo thế nào?
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
Trong bóng đèn bút thử điện có chứa một chất khí. Hãy quan sát bóng đèn và nêu nhận xét về hai đầu dây đèn bên trong nó?
C5/61/SGK:
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
Giải
Hai đầu dây đèn bên trong bút thử điện tách rời nhau.
C5/61/SGK:
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
C6/61/SGK:
dây đèn nóng phát sáng hay do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng?
Đèn sáng do hai đầu
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
C6/61/SGK:
Giải
Đèn sáng là do vùng chất khí ở giữa hai đầu dây này phát sáng.
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
Qua vấn đề này em rút ra kết luận gì?
Kết luận 1:
Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này…………...
phát sáng
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
Kết luận 1:
Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này…………...
phát sáng
Nhận xét về nhiệt độ của đèn bút thử điện khi phát sáng?
Không nóng !
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
Kết luận 1:
Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này…………...
phát sáng
Có loại đèn nào cũng chưa nóng tới nhiệt độ cao mà vẫn phát sáng như thế không?
Đèn LED !
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
2-Đèn điôt phát quang(đèn LED)
Kết luận 1:
Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí nầy…………...
phát sáng
Bản nhỏ
Bản lớn
Mô tả cấu tạo đèn Điôt?
Nối bản to của đèn LED với cực dương của nguồn.
Đèn ?
Đảo ngược hai đầu dây đèn nhận xét xem khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nào của đèn?
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
2-Đèn điôt phát quang(đèn LED)
(Light Emitting Diod)
Kết luận 1:
Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí nầy…………...
phát sáng
Bản nhỏ
Bản lớn
C7/62/SGK:
C7/62/SGK:
Đảo ngược hai đầu dây đèn nhận xét xem khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nào của đèn?

Giải
Đảo ngược hai đầu dây đèn ta thấy khi đèn sáng thì dòng điện đi vào bản cực nhỏ của đèn.

C7/62/SGK:
Đèn điôt phát quang sáng khi bản nhỏ hơn bên trong của đèn được nối với cực dương và bản to được nối với cực âm.
Giải
Kết luận 2:
Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo ………… nhất định và khi đó đèn sáng.
một chiều
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
Hai đầu dây đèn
Hai đầu bọc kim loại
khí
2-Đèn điôt phát quang(đèn LED)
(Light Emitting Diod)
Kết luận 1:
Bản nhỏ
Bản lớn
Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo ………… nhất định và khi đó đèn sáng.
một chiều
Kết luận2:
Phát hiện này giúp ích gì cho ta trong cuộc sống ?
C9/62/SGK:
Cho mạch điện có sơ đồ như hình 22.5/62/SGK, nguồn điện là một chiếc pin với các cực(+) và (-) chưa biết. Hãy nêu cách làm khi sử dụng đèn điôt phát quang để xác định xem A hay B là cực(+) của pin và chiều dòng điện chạy trong mạch.
C9/62/SGK:
Cho mạch điện có sơ đồ như hình 22.5/62/SGK
Xác định xem A hay B là cực(+) của pin.
C9/62/SGK:
Cho mạch điện có sơ đồ như hình 22.5/62/SGK
LED
PIN
A
B
K
C9/62/SGK:
Nối bản kim loại lớn của đèn LED với cực A của nguồn điện.
PIN
A
B
K
Đèn …………
không sáng
?
LED
C9/62/SGK:
Nối bản kim loại nhỏ của đèn LED với cực A của nguồn điện
PIN
A
B
K
LED
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
II.Tác dụng phát sáng:
1-Bóng đèn của bút thử điện:
2-Đèn điôt phát quang(đèn LED)
(Light Emitting Diod)
Kết luận 1:
Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí nầy…………...
phát sáng
Bản nhỏ
Bản lớn
Đèn điôt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo ………… nhất định và khi đó đèn sáng.
một chiều
Kết luận2:
Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện và đèn điốt phát quang mặc dù các đèn này chưa nóng tới nhiệt độ cao.
Nhận xét nhiệt độ của đèn Điôt phát quang và đèn của bút thử điện khi phát sáng ?
C9/62/SGK:
Nối bản kim loại nhỏ của đèn LED với cực A của nguồn điện và đóng khóa K. Nếu đèn LED sáng thì cực A là cực dương của nguồn điện, nếu đèn không sáng thì cực A là cực âm cực B là cực dương của nguồn điện.
Suy luận tương tự nếu nối bản kim loại nhỏ của đèn LED với cực B của nguồn điện.(chiều như hình vẽ)
Giải
CỦNG CỐ
C8/62/SGK:
Dòng điện không gây ra tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường:
Bóng đèn bút thử điện.
Đèn điôt phát quang.
Quạt điện.
Không có trường hợp nào.
Đồng hồ dùng pin.
A.
B.
C.
D.
E.
Sai
C8/62/SGK:
Dòng điện không gây ra tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường:
Bóng đèn bút thử điện.
Đèn điôt phát quang.
Quạt điện.
Không có trường hợp nào.
Đồng hồ dùng pin.
A.
B.
C.
D.
E.
C8/62/SGK:
Dòng điện không gây ra tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường:
Bóng đèn bút thử điện.
Đèn điôt phát quang.
Quạt điện.
Không có trường hợp nào.
Đồng hồ dùng pin.
A.
B.
C.
D.
E.
Sai
C8/62/SGK:
Dòng điện không gây ra tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường:
Bóng đèn bút thử điện.
Đèn điôt phát quang.
Quạt điện.
Không có trường hợp nào.
Đồng hồ dùng pin.
A.
B.
C.
D.
E.
Sai
C8/62/SGK:
Dòng điện không gây ra tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường:
Bóng đèn bút thử điện.
Đèn điôt phát quang.
Quạt điện.
Không có trường hợp nào.
Đồng hồ dùng pin.
A.
B.
C.
D.
E.
Sai
C8/62/SGK:
Dòng điện không gây ra tác dụng nhiệt trong các dụng cụ nào dưới đây khi chúng hoạt động bình thường:
Bóng đèn bút thử điện.
Đèn điôt phát quang.
Quạt điện.
Không có trường hợp nào.
Đồng hồ dùng pin.
A.
B.
C.
D.
E.
Đúng rồi
BÀI 22
TÁCDỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
CỦA DÒNG ĐIỆN
I.Tác dụng nhiệt:
khi có dòng điện chạy qua,
các vật dẫn bị…………….
Dòng điện có thể …………...bóng đèn bút thử điện và đèn điốt phát quang mặc dù các đèn nầy chưa nóng tới ………...
I.Tác phát sáng:
GHI NHỚ
nóng lên.
làm sáng
nhiệt độ cao.
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Ngày nay đèn điốt phát quang được dùng làm đèn báo ở nhiều dụng cụ và thiết bị điện như Ra đi ô, tivi, máy tính, điện thoại di động, ổ áp,…đèn nầy rất bền, rẻ tiền và tiết kiệm điện.
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
2.Dòng điện chạy qua bóng đèn ống, nhờ cơ chế đặc biệt, chất bột phủ bên trong thành ống phát sáng. Đèn nầy nóng lên rất ít nên tiêu thụ điện ít hơn so với đèn dây tóc nóng phát sáng.
DẶN DÒ:
Học thuộc bài và làm hết các bài tập ở SGK và SBT.
Xem tiếp bài tiếp theo
Sách bài Tập
22.1/23/SBT:
Xét các dụng cụ điện sau:
Hỏi khi các dụng cụ này hoạt động thì tác dụng nhiệt của dòng điện là có ích đối với dụng cụ nào? Không có ích với dụng cụ nào?
*Quạt điện.
*Nồi cơm điện.
*Máy thu hình.
*Ấm điện.
*Ra-đi-ô.
*Tủ lạnh.
22.1/23/SBT:
**Tác dụng nhiệt có ích: đối với :
Giải
*Nồi cơm điện.
*Ấm điện.
**Tác dụng nhiệt không có ích: đối với:
*Quạt điện.
*Máy thu hình.
*Ra-đi-ô.
*Tủ lạnh.
22.2/23/SBT:
Người ta sử dụng ấm điện để đun nước. Hãy cho biết :
a)Nếu còn nước trong ấm thì nhiệt độ của ấm cao nhất là bao nhiêu?
b)Nếu vô ý để quên, nước trong ấm cạn hết thì có sự cố gì xảy ra?
22.2/23/SBT:
b)Ấm điện bị cháy, hỏng. Vì khi cạn nước do tác dụng nhiệt của dòng điện, nhiệt độ của ấm tăng cao liên tục. Ruột ấm sẽ nóng chảy không dùng được nữa. Một số vật để gần ấm có thể bắt cháy gây hỏa hoạn.
Giải
a)Khi còn nước trong ấm, nhiệt độ cao nhất của ấm là 1000C.(suốt quá trình sôi nhiệt độ sôi không đổi)
Bài học đến đây kết thúc!
Chúc thầy cô vui khỏe,
Mong các em tiến bộ.