Bài 22. Con cò

Trường THCS An Tiến
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 111
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Câu 1: Bài thơ "Con cò" của Chế Lan Viên được viết vào năm nào?
Năm 1960
B. Năm 1961
C. Năm 1962
D. Năm 1963
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 111
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Câu 2: Bài thơ được tác giả chia làm 3 đoạn. Hãy sắp xếp theo thứ tự tương ứng với nội dung được thể hiện trong những dòng sau?
A. Hình ảnh con cò trong tiềm thức tuổi thơ và trong mỗi bước đường khôn lớn của con người.
B. Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ.
C. Từ hình ảnh con cò, suy ngẫm và triết lý về ý nghĩa của lời ru và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi con người.
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 111
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Câu 3: Câu ca dao nào sau đây không phải là ý được lấy vào lời thơ của bài thơ "Con cò"?
A. Con cò bay lả, bay la
Bay từ của phủ bay về Đồng Đăng
B. Con cò bay lả, bay la
Bay từ cổng phủ bay ra cánh đồng
C. Một đàn cò trắng bay quanh
Cho loan nhớ phượng cho mình nhớ ta
D. Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao.
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 111
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Câu 4: Hình ảnh cánh cò được gợi về qua những câu ca dao cho ta cảm nhận điều gì?
A. Không gian làng quê thanh bình, yên ả, thân thương với lời ru mang điệu hồn dân tộc.
B. Cuộc sống lao động lam lũ, vất vả.
C. Vẻ đẹp tần tảo, thân thương của người phụ nữ Việt Nam.
D. Tất cả 3 đáp án A, B, C
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 112:
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Tiết 111
Biểu tượng cho cuộc sống thanh bình, yên ả, thân thương.của làng quê.
Tượng trưng cho những con người, cụ thể là người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn, vất vả, lặn lội kiếm sống.
2. Hình ảnh con cò trong đoạn 2
? Đọc diễn cảm đoạn thơ 2?
? Hình ảnh con cò trong đoạn thơ 2 được phát triển như thế nào trong mối quan hệ với em bé, với tình mẹ? Tìm và phân tích những hình ảnh thơ thể hiện điều đó?
Cánh cò từ trong lời ru đã đi vào tiềm thức của tuổi thơ trở lên gần gũi, thân thiết và sẽ theo con người trong suốt cuộc đời. ở đây hình ảnh con cò trong ca dao đã tiếp tục sự sống của nó trong tâm thức con người.
Con cò đã trở thành bạn đồng hành của con người trên suốt đường đời từ tuổi ấu thơ, trong nôi:
"Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi"
Tới tuổi đến trường đi học:
"Mai khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân"
Và đến khi trưởng thành:
"Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn"
? Có thể nói đây là những hình ảnh thơ mới lạ. Cảm nhận của em về những hình ảnh thơ này?
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 112:
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Biểu tượng cho cuộc sống thanh bình, yên ả, thân thương.của làng quê.
Tượng trưng cho những con người, cụ thể là người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn, vất vả, lặn lội kiếm sống.
2. Hình ảnh con cò trong đoạn 2
? Có thể nói đây là những hình ảnh thơ mới lạ. Cảm nhân của em về những hình ảnh thơ này?
Đây là những hình ảnh đẹp được xây dựng bằng trí tưởng tượng, liên tưởng phong phú, hình ảnh con có như được bay ra từ những câu ca dao để sông trong tâm hồn con người, theo cùng và nâng đỡ con người trong mỗi chặng đường. Gợi cuộc sống ấm áp, tươi sáng của tuổi thơ, được che chở, nâng niu.
? Cuộc đời mỗi con người, trải qua tuổi nằm nôi, đến tuổi tới trường và khi trưởng thành đều gắn với hình ảnh cánh cò trắng. Theo em điều này có ý nghĩa gì?
Hình ảnh con cò đã mang ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự chở che, bao dung, dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
Hình ảnh con cò đã mang ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự chở che, bao dung, dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
"Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi"
Tới tuổi đến trường đi học:
"Mai khôn lớn, con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân"
Và đến khi trưởng thành:
"Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn"
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 112:
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Biểu tượng cho cuộc sống thanh bình, yên ả, thân thương.của làng quê.
Tượng trưng cho những con người, cụ thể là người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn, vất vả, lặn lội kiếm sống.
2. Hình ảnh con cò trong đoạn 2
? Những mong ước nào của người mẹ được bộc lộ trong lời ru này, theo em?
+ Mong con được học hành, được sống trong tình cảm ấm áp. trong sáng của bạn bè.
+ Mong tâm hồn con trong sáng, ấm áp, làm đẹp cho cuộc đời.
Hình ảnh con cò đã mang ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự chở che, bao dung, dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
Cánh cò và tuổi thơ, cánh cò và cuộc đời con người, cánh cò và tình mẹ, rõ ràng ở đây có sự quyện hoà khó phân biệt. Tác giả sử dụng rộng rãi biện pháp nhân hoá, hình tượng con cò đã trở thành người bạn của con, thành con của mẹ. Liên tưởng đó cũng là tấm lòng yêu con của người mẹ - Người mẹ quê hương, người mẹ Việt Nam.
Câu thơ: "Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi"
Có lẽ là câu thơ đẹp nhất, giàu trí tưởng tượng nhất. Từ "hai đứa" thân thương mà suồng sã biến cò thành đứa trẻ bạn của bé. Gắn kết con cò với cánh cò bằng hình ảnh hoán dụ, nhà thơ đã diễn tả lòng mẹ luôn luôn mong con lớn lên. Tình quê hương và tình mẹ luôn theo sát từng bước đi của con trên đường đời. Mẹ mong con có tâm hồn yêu quê hương, yêu những điệu hát quê hương. Ước mơ con lớn lên làm thi sĩ có lẽ chỉ là một giả định, chủ yếu muốn nói lên con có tâm hồn biết yêu quê hương, yêu cái đẹp. Đó là những tình cảm quý giá nhât, quan trong nhất mà mẹ mong đợi ở con mình: "Quê hương nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành người"
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 112:
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Biểu tượng cho cuộc sống thanh bình, yên ả, thân thương.của làng quê.
Tượng trưng cho những con người, cụ thể là người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn, vất vả, lặn lội kiếm sống.
2. Hình ảnh con cò trong đoạn 2
? Nhận xét sự phát triển của hình ảnh con cò trong đoạn thơ 3 so với 2 đoạn thơ trên?
- Tiếng ru con, tiếng hát của người mẹ hiền cất lên dìu dặt, mênh mang.
- Hình ảnh con cò trong đoạn thơ 3 nghiêng về biểu tượng cho tấm lòng người mẹ, lúc nào cũng ở bên con cho đến suốt cuộc đời. ở đoạn thơ trên, con cò là bạn, là anh, là chị của bé thì ở đoạn cuối này con cò lại là cò mẹ cả đời đắm đuối và con.
Hình ảnh con cò đã mang ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự chở che, bao dung, dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
3. Hình ảnh con cò trong đoạn 3
? Có ý kiến cho rằng những câu thơ:
"Dù ờ gần con
Dù ờ xa con
Lên rừng xuống bể
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con"
Là những câu thơ hay, đậm chất triết lý của Chế Lan Viên. ý kiến của em?
Em hãy cho một vài lời bình về những câu thơ này?
- Chữ "dù", "vẫn" được điệp lại, ý thơ được khẳng định, tình mẫu tử bền chặt, sắt son. Hình ảnh con cò đựoc nhấn mạnh ở ý nghĩa biểu tượng cho tấm lòng người mẹ lúc nào cũng ở bên con. Từ sự thấu hiểu tấm lòng người mẹ nhà thơ đã khái quát một quy luật của tình cảm có ý nghĩa bền vững, rộng lớn và sâu sắc:
"Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con"
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 112:
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Biểu tượng cho cuộc sống thanh bình, yên ả, thân thương.của làng quê.
Tượng trưng cho những con người, cụ thể là người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn, vất vả, lặn lội kiếm sống.
2. Hình ảnh con cò trong đoạn 2
? Lời thơ gợi cho em cảm nghĩ gì về mẹ, về tình mẹ?
- Sự lận đận, đức hy sinh quên mình vì tình yêu con.
- Yêu thương con bằng một tình yêu bền chặt, bao dung.
Hình ảnh con cò đã mang ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự chở che, bao dung, dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
3. Hình ảnh con cò trong đoạn 3
Từ cảm xúc mà mở ra những suy tưởng, khái quát thành những triết lý - Đó là cách thường thấy ở thơ Chế Lan Viên và cũng là một ưu thế của thơ ông (VD: "Tiếng hát con tàu" - Lớp 12).
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 112:
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Biểu tượng cho cuộc sống thanh bình, yên ả, thân thương.của làng quê.
Tượng trưng cho những con người, cụ thể là người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn, vất vả, lặn lội kiếm sống.
2. Hình ảnh con cò trong đoạn 2
? Đọc diễn cảm những câu thơ cuối: "à ơi.quanh nôi" ?
Sử dụng linh hoạt các câu thơ tự do, ít vần, độ dài ngắn khác nhau.
Vận dụng trí tưởng tượng, liên tưởng mới lạ.
Những câu thơ cuối trở lại với âm hưởng lời ru, với điệp ngữ "ngủ đi".và đúc kết ý nghĩa phong phú của hình tượng con cò trong những lời ru ấy. Lời thơ thấm đượm chất triết lý trữ tình. Nghĩ về con cò trong ca dao, nghĩ về cuộc đời con mai sau, người mẹ nghĩ về thân phận, số phận những con cò nhỏ bé đáng thương trong cuộc đời:
"Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi"
.thác trong còn hơn sống đục, ấy là ý vị cuộc đời đáng thương, đáng trọng xưa nay.
Hình ảnh con cò đã mang ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự chở che, bao dung, dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
3. Hình ảnh con cò trong đoạn 3
? Nét đặc sắc về nghệ thuật trong đoạn thơ này? Phân tích tác dụng của nó trong việc thể hiện ý nghĩa của lời ru?
+ Hình tượng con cò trở thành biểu tượng của mẹ, của cuộc đời cha mẹ, của dân tộc Việt Nam. Lời ru mang theo vui buồn của cuộc đời. Những lời ru hôm nay còn chứa đựng cả lòng nhân ái, bao dung, rộng lớn của cuộc đời với mỗi số phận. Dù khi trong nôi hay khi trưởng thành tình mẹ và lời ru vẫn theo con suốt cả cuộc đời, là điểm tựa, là chỗ dựa tinh thần của cuộc đời con. Con cò là:
. Biểu tượng hình ảnh người mẹ.
. Biểu tượng cuộc đời nhân ái bao dung
Biểu tượng hình ảnh người mẹ.
Biểu tượng cuộc đời nhân ái bao dung
? Hình ảnh con cò trong bài thơ không chỉ là những con cò trong ca dao truyền thống mà đã được Chế Lan Viên vận dụng đầy sáng tạo. Em hãy nhắc lại những ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò trong bài thơ?
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 112:
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Biểu tượng cho cuộc sống thanh bình, yên ả, thân thương.của làng quê.
Tượng trưng cho những con người, cụ thể là người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn, vất vả, lặn lội kiếm sống.
2. Hình ảnh con cò trong đoạn 2
Hình ảnh con cò đã mang ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự chở che, bao dung, dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
3. Hình ảnh con cò trong đoạn 3
? Nhận định nào đúng nhất về bài thơ "Con cò" của Chế Lan Viên?
A. Bài thơ sử dụng thể thơ tự do, các đoạn thường bắt đầu từ những câu thơ ngắn, có cấu trúc giống nhau, nhiều chỗ lặp lại hoàn toàn gợi âm điệu lời ru
B. Bài thơ có giọng điệu trang trọng và tha thiết, nhiều hình ảnh ẩn dụ đẹp và gợi cảm, ngôn ngữ bình dị mà cô đúc.
C. Khai thác và làm mới ý nghĩa của ca dao, sáng tạo những hình ảnh thơ mới lạ bằng trí tưởng tượng, liên tưởng, hình ảnh trong bài thơ thiên về ý nghĩa biểu tượng.
D. Bài thơ thể hiện tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương và dân tộc mình.
E. Bài thơ ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc sống con người.
Biểu tượng hình ảnh người mẹ.
Biểu tượng cuộc đời nhân ái bao dung
Lớp: 9A
Sĩ số: 30 - Vo
Thứ 2 ngày 12 tháng 02 năm 2007
Tiết 112:
Con cò
= Chế Lan Viên =
I. Đọc và chú thích văn bản
II. Hiểu văn bản
1. Hình ảnh con cò trong đoạn 1
Biểu tượng cho cuộc sống thanh bình, yên ả, thân thương.của làng quê.
Tượng trưng cho những con người, cụ thể là người mẹ, người phụ nữ nhọc nhằn, vất vả, lặn lội kiếm sống.
2. Hình ảnh con cò trong đoạn 2
Hình ảnh con cò đã mang ý nghĩa biểu tượng về lòng mẹ, về sự chở che, bao dung, dìu dắt, nâng đỡ dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
3. Hình ảnh con cò trong đoạn 3
Biểu tượng hình ảnh người mẹ.
Biểu tượng cuộc đời nhân ái bao dung
? Ghi nhớ
III. Luyện tập
? Hai bàì thơ hát ru mang 2 tên khác nhau "Con cò" và "Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ", của 2 tác giả khác nhau, ra đời ở hai thời điểm khác nhau, nhưng đều có chung ý nghĩa nào?
- Gieo vào lòng người những ấm nóng của tình mẹ.
Gợi cảm xúc được yêu thương, che chở và hi vọng.
Gợi niềm tin yêu vào những điều nhân ái của cuộc đời.