Bài 22. Con cò

về dự kì thi giáo viên giỏi vòng tỉnh
khối thcs tỉnh vĩnh phúc
kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi:
Văn bản "Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của
La - Phông ten" đã dùng cách nói nào?
ý nghĩa của cách nói đó?
Đáp án:
Cách nói so sánh
Nhằm nêu bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là in đậm dấu ấn cách nhìn cách nghĩ riêng của nhà văn
Sở giáo dục & Đào tạo vĩnh phúc
Phòng giáo dục yên lạc
Tiết 111 hướng dẫn đọc thêm
Chế Lan Viên
Người thực hiện: Hoàng Thị Thuỳ Dương
Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
I.Hướng dẫn đọc - hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
a. Tác giả:
- Chế Lan Viên (1920 - 1989) Tên khai sinh Phan Ngọc Hoan, là nhà thơ xuất sắc của nền thơ ca Việt Nam.
- Thơ Chế Lan Viên mang phong cách nghệ thuật độc đáo. Đó là phong cách suy tưởng, triết lí đậm chất trí tuệ và tính hiện đại.
- Năm 1996, ông đã được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
b. Tác phẩm.
Bài thơ sáng tác năm 1962. In trong tập "Hoa ngày thường, chim báo bão".
c. Giải nghĩa từ: (SGK)

I.Hướng dẫn đọc - hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
1. Tìm hiểu chung;
* Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt.
Biểu cảm
* Thể loại: Thơ tự do
Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
- Chủ đề:
Bài thơ khai thác và xây dựng ý nghĩa biểu tượng của hình tượng con cò,biểu trưng cho tấm lòng người mẹ, ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con người.
- Bố cục: 3 phần
+ Phần I: Hình ảnh con cò qua lời ru đến với tuổi thơ.
+ Phần II: Hình ảnh con cò đi vào tiềm thức của tuổi ấu thơ sẽ theo cùng
con người trên mọi chặng đường đời.
+ Phần III: Từ hình ảnh con cò, suy ngẫm và triết lí về ý nghĩa của lời ru
và lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi con người.
I. Hướng dẫn đọc hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
1. Tìm hiểu chung.
- Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt.
- Thể loại
Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
I. Hướng dẫn đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
1. Tìm hiểu chung.
* Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt.
* Chủ đề:
* Bố cục:
2. Hướng dẫn phân tích:
a. Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ.
+ Hình ảnh con cò trong lời ru thứ nhất: "Con cò bay la."
Gợi tả không gian và khung cảnh thanh bình, yên ả.
Gợi hình ảnh của người nông dân, người phụ nữ
Liên tưởng, so sánh cuộc đời con, cuộc đời cò
Thể hiện tình yêu thương của mẹ dành cho con
Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
I. Hướng dẫn đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
1. Tìm hỉêu chung.
2. Hướng dẫn phân tích:
a. Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ.
+ Hình ảnh con cò trong lời ru thứ hai: Con cò - ăn đêm
- xa tổ
- gặp cành mềm
- sợ xáo măng
? Cuộc đời nhọc nhằn vất vả hiểm nguy kiếm sống.
Lời ru: Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, chớ sợ! Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!... Chẳng phân vân.
- Nghệ thuật: Câu cảm thán,điệp, hình ảnh hoán dụ "cành mềm"
- Nội dung : Vỗ về an ủi, sẵn sàng che chở nâng đỡ cho con
?Tình yêu của mẹ thể hiện qua âm điệu lời ru ngọt ngào dịu dàng

Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
I. Hướng dẫn đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
1. Tìm hỉêu chung.
2. Hướng dẫn phân tích:
a. Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ.
b. Hình ảnh con cò sẽ theo con người trên mọi chặng đường đời.
- Tuổi trong nôi:
+ Cò đến làm quen.
+ Con ngủ - cò cũng ngủ.
+ Cánh cò hai đứa đắp chung đôi.
NT: nhân hóa.
? Gần gũi, thân thiết

Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
I. Hướng dẫn đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
1. Tìm hỉêu chung.
2. Hướng dẫn phân tích:
a. Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ.
b. Hình ảnh con cò sẽ theo cùng con người trên mọi chặng đường đời.
- Tuổi trong nôi:
- Tuổi đến trường:
+ Con theo cò đi học.
+ . theo gót đôi chân.
NT: điệp từ.
? Người bạn đồng hành cùng chơi, cùng học..


Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
I. Hướng dẫn đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
1. Tìm hỉêu chung.
2. Hướng dẫn phân tích:
a. Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ.
b. Hình ảnh con cò sẽ theo cùng con người trên mọi chặng đường đời.
- Tuổi trong nôi:
- Tuổi đến trường:
- Tuổi trưởng thành:
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ.
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn.
?Nghệ thuật: điệp từ, sáng tạo hình tượng liên tưởng, tưởng tượng phong phú,.
? Hình ảnh con cò mang ý nghĩa biểu tượng cho tình yêu của người mẹ: bền bỉ, dìu dắt nâng đỡ con trên mọi chặng đường đời .
Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
I. Hướng dẫn đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
II. Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.
1. Tìm hỉêu chung.
2. Hướng dẫn phân tích:
a. Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ.
b. Hình ảnh con cò sẽ theo cùng con người trên mọi chặng đường đời.
c. ý nghĩa lời ru và lòng mẹ với cuộc đời của mỗi con người.
- "Dù ở gần con, Dù ở xa con, Lên rừng xuống biển, Cò sẽ tìm con, Cò mài yêu con."
- "Con dù lớn.. Vẫn theo con"
? Nghệ thuật: điệp từ , đối, ẩn dụ.
? Khẳng định dù ở đâu, đi đâu, làm gì người mẹ vẫn mãi bên con đến suốt cuộc đời. Tác giả đã khẳng định triết lý về tình mẫu tử thiêng liêng .
- "Một con cò... Vỗ cánh qua nôi."
? Con cò là hình ảnh cuộc đời vỗ cánh qua nôi, là cuộc đời mẹ và cũng là cuộc đời bao bà mẹ thương con.
Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Tìm hiểu chung.
Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt.
Bố cục:
Nội dung:
2. Hướng dẫn phân tích:
a. Hình ảnh con cò qua những lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ.
b. Hình ảnh con cò sẽ theo cùng con người trên mọi chặng đường đời.
c. ý nghĩa lời ru và lòng mẹ với cuộc đời của mỗi con người.
3. Hướng dẫn tổng kết
- Nội dung: Ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru đối với cuộc đời mỗi con người.
- Nghệ thuật:
+ Về thể thơ: thơ tự do.
+ Về nhịp điệu, giọng điệu: bài thơ mạng âm điệu đồng dao,.
+ Về cấu trúc: Các đoạn thơ thường bắt đầu bằng những câu ngắn, nhiều chỗ lặp lại hoàn toàn âm điệu lời ru.
+ Biện pháp tu từ: điệp từ, điệp ngữ,.
Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
I. Đọc, hiểu chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
II. Tìm hiểu văn bản.
1. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt.
2. Bố cục:
3. Nội dung:
4. Phân tích:
5. Tổng kết:
Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
Bài 1: Đọc lại bài Khúc hát ru. của Nguyễn Khoa Điềm.
Đối chiêu với bài Con cò và chỉ ra cách vận dụng lời ru ở mỗi bài thơ
Bài 2: Viết đoạn bình những câu thơ sau:
Dù ở gần con
.
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con
Bài 3: Đọc thêm Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa

Tiết 111 - Hướng dẫn đọc thêm
con cò
( Chế Lan Viên)
III. luyện tập:
Củng cố
Hướng dẫn về nhà:
1. Học thuộc lòng bài thơ.
2. Sưu tàm những câu ca dao, dân ca có hình ảnh con cò và những bài thơ nói về tình mẹ.
3. Hoàn thành bài 2 phần luyện tập Tr49. Viết đoạn văn khoảng từ 8 đến 10 câu.
4. Chuẩn bị bài: "Viếng lăng Bác" của Viễn Phương.
1. Nêu ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh con cò trong bài thơ "Con cò" của Chế Lan Viên?
2. Đọc những câu ca dao, dân ca có hình ảnh con cò?
Tiết 111: Hướng dẫn đọc thêm con cò
I. H­íng dÉn ®äc, hiÓu chó thÝch.
1. §äc.
2. Chó thÝch.
II. H­íng dÉn t×m hiÓu v¨n b¶n.
1. T×m hتu chung.
* KiÓu v¨n b¶n vµ ph­¬ng thøc biÓu ®¹t.
* Bè côc:
* Chñ ®Ò:
2. H­íng dÉn ph©n tÝch:
a. H×nh ¶nh con cß qua nh÷ng lêi ru b¾t ®Çu ®Õn víi tuæi th¬.
b. H×nh ¶nh Con cß ®i vµo tiÒm thøc cña tuæi th¬ sÏ cïng con ng­êi trªn mäi chÆng ®­êng ®êi: