Bài 22. Con cò

Kính chào các thầy cô giáo và các em học sinh!
Tiết: 111-11 2 : Hướng dẫn đọc thêm:
Con Cò
Chế Lan Viên
Tiết: 111-11 2 : Hướng dẫn đọc thêm:
Con Cò
Chân dung Chế Lan Viên
Tiết: 111-11 2 :
Hướng dẫn đọc thêm:
Con Cò
Chế Lan Viên
I. Giới thiệu về tác giả, tác phẩm
Tác giả:
- Chế lan Viên(1920-1989) tên thật Phan Ngọc Hoan; quê Quảng trị ,lớn lên ở Bình Định.
Nổi tiếng trong phong trào thơ mới, là một trong những tên tuổi hàng đầu của nền thơ ca hiện đại Việt Nam.
Phong cách nghệ thuật rõ nét độc đáo. phong cách suy tưởng , triết lí đậm chất trí tuệ và tính hiện đại
Có nhiều sáng tạo trong nghệ thuật xây dựng hình ảnh thơ (Hình ảnh đa dạng , kết hợp giữa thực và ảo)
2. Tác phẩm:
Sáng tác năm 1962. In trong tập "Hoa ngày thường - chim báo bão"(1967)
Từ hình tượng con Cò trong ca dao bài thơ thể hiện những cảm xúc và suy tưởng sâu xa về tình mẹ và ý nghĩa của lời hát ru trong cuộc đời mỗi con người.
II.Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản
Thể thơ:
Nhịp thơ:
Hình ảnh xuyên suốt bài thơ:
Bố cục:

Thể thơ tự do, các câu thơ dài ngắn không đều
Nhịp điệu biến đổi , có nhiều câu thơ điệp, tạo nhịp điệu gần với lời hát ru, gieo vần không theo luật.
Hình ảnh con cò(Hình ảnh khai thác trong ca dao truyền thống với nhiều ý nghĩa ,mục đích hình ảnh biểu trưng cho tấm lòng người mẹ và những lời hát ru
3 Đoạn thơ
1.1.Hướng dẫn tìm hiểu chung
II.1.2.Hướng dẫn đọc- hiểu văn bản.
Đoạn I:
"Con cũn b? trờn tay
Con chua bi?t con cũ
Nhung trong l?i m? hỏt
Cú cỏnh cũ dang bay
"Con cũ bay la
Con cũ bay l?
Con cũ c?ng ph?
Con cũ d?ng dang..."
Cũ m?t mỡnh cũ ph?i ki?m l?y an,
Con cũ m? con choi r?i l?i ng?.
Con cũ an dờm
Con cũ xa t?,
...
S?a m? nhi?u cũ ng? ch?ng phõn võn"
Đoạn I:
- Hình ảnh con cò bắt đầu đến với tuổi thơ qua lời ru là khởi nguồn đưa bé thơ vào thế giới tâm hồn của dân tộc với những hình ảnh gần gũi quen thuộc; cánh cò, Cổng Phủ , Đồng Đăng...

- Khung cảnh làng quê: Nhịp điệu sống của cha ông đã đến với bé thơ một cách vô thức. Bé chưa thể hiện được nhưng qua trực giác âm điệu lời ru bé đã cảm nhận được tình yêu và sự che chở của cha mẹ...

- Đoạn thơ cũng chính là tiếng lòng ngọt ngào của nhà thơ điều mà chính ông đã cảm nhận được qua âm điệu câu ca dao,bằng lời ru của mẹ cất lên thủa nào…
Đoạn II.
Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!
Cho cò trắng đến làm quen,
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ.
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi.
Mai khôn lớn con theo cò đi học,
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân
Lớn lên, lớn lên, lớn lên
Con sẽ làm gì ?
Con làm thi sĩ !
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trứơc hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn...
Đoạn II:
“Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi”.
=>Hình ảnh con cò qua lời ru và đi vào tiềm thức tuổi thơ và đi cùng cuộc đời mỗi con người.
“Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân”
=>Cánh của cò...hình tuợng hoá lòng nhân từ, bao la của mẹ; sự dìu dắt của mẹ vào thế giới tri thức
“ Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trứơc hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn...”
=>hình tượng hoá sự mong ước của mẹ đưa con vào thế giới nghệ thuật
Cảm nhận sâu sắc của tác giả về sự gắn bó cuộc đời mỗi con người khi bắt đầu lớn khôn cánh cò trong câu hát lời ru,của mẹ của bà…
Thảo luận nhóm :
Cảm nhận của em về hình ảnh con cò trong khúc ru thứ 2?

Con cò trong ca dao đã tiếp tục sức sống của nó trong tâm thức con người…
Hình ảnh của con còn được xây dựng bằng liên tưởng tưởng tượng, nó bay ra từ ca dao để gắn bó, nâng đỡ con người trong suốt cuộc đời…
Là hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng cho lòng mẹ,sự nâng đỡ dịu dàng bền bỉ của người mẹ qua lời ru…
Đoạn III.
Dù ở gần con
Dù ở xa con,
Lên rừng xuống bể,
Cò sẽ tìm con,
Cò mãi yêu con.
Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.

À ơi!
Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng Là cuộc đời
Vỗ cánh quanh nôi.
Ngủ đi! Ngủ đi!
Cho cánh cò cánh vạc,
Cho cả sắc trời
Đến hát
Quanh nôi.
Đoạn III:Suy nghĩ và triết lí về ý nghĩa của lời ru lòng mẹ đối với cuộc đời mỗi con người
Biểu tượng người mẹ luôn bên con ( hình ảnh người mẹ qua khúc ru thứ 3)
Lời ru cất lên dìu dặt, mênh mang gợi lên hình ảnh người mẹ yêu con với cả lận đận, đức hy sinh quên mình, với tình yêu bền chặt bao dung.
Mẹ luôn nghĩ và sống cho cuộc đời con mai sau, nghĩ về tình yêu thương dành cho con.
Điệp từ “dù”, “vẫn” khiến lời ru như một lời nguyền, ý thơ khẳng định tình mẫu tử sắt son, lời thơ không giàu hình ảnh nhưng trĩu nặng tình người đó là quy luật của tình cảm thiêng liêng …tình mẫu tử
Thảo luận nhóm:
?Từ xúc cảm về tình mẹ con nhà thơ đã mở ra suy tưởng gì?
Suy tưởng về một lời ru có hình ảnh con cò, về lời ru cuộc đời con người trong sự đùm bọc của mẹ, về thân phận những con người nhỏ bé đáng thương trong cuộc đời.
Đoạn thơ đi từ cảm xúc tới liên tưởng, thấm đượm chất triết lí trữ tình - một đặc trưng của thơ Chế Lan Viên
Thảo luận nhóm:
- Nhận xét về đặc điểm nghệ thuật của bài thơ?
Sử dụng thể thơ tự do, kết hợp các loại thơ 4 chữ, 5 chữ và 8 chữ.
Các đoạn thơ thường được bắt đầu bằng những câu thơ ngắn, có cấu trúc giống nhau, nhiều chỗ lặp lại hoàn toàn, nhịp điệu biến đổi linh hoạt, lời thơ gần với văn xuôi và chính vì thế nó mang dáng dấp một( lời ru) bài ca hiện đại.
Hình ảnh thơ giàu tính suy tưởng triết lí, lấp lánh vẻ đẹp trí tuệ và tài hoa.
Vận dụng sáng tạo hình ảnh con cò trong ca dao.
Tổng kết:

Ghi nhớ: Khai thác hình tượng con cò trong những câu hát ru, bài thơ con Cò của chế lan Viên ngợi ca tình mẹ và ý nghĩa của lời ca đối với cuộc sống của con người.
Bài thơ thành công trong việc vận dụng sáng tạo ca dao có những câu thơ đúc kết được những suy ngẫm sâu sắc.
Đọc hiểu một tác phẩm thơ trữ tình hiện đại chúng ta cần nắm vững một số kĩ năng:
1. Về tác giả:Cần nắm được:
- Cuộc đời
- Sự nghiệp sáng tác
- Phong cách
2. Tác phẩm:
- Đọc kĩ bài thơ
Hoàn cảnh ra đời
Thể loại
xác định: Nhân vật trữ tình,mạch cảm xúc chủ đạo của bài thơ, phát hiện những tín hiệu nghệ thuật đặc sắc của bài thơ( chú ý đề tài, giọng điệu, hình ảnh, ngôn từ, biện pháp nghệ thuật…)
- Chú ý liên hệ với những bài thơ cùng đề tài
Luyện tập:
Đọc câu thỏ:
“Cò một mình cò phải kiếm lấy ăn
Con có mẹ con chơi rồi lại ngủ”
A,Quan hệ ý nghĩa chủ yếu của hai câu thỏ là quan hệ gì?
B,Hai câu thơ được viết dưới dạng câu gì?
C, Hai câu thơ là lời của ai nói với ai?
Dặn dò:
- Học thuộc bài thơ
- Soạn bài:Liên kết câu và liên kết đoạn văn