Bài 22. Con cò

Giáo viên: Nguyễn Thị Minh Loan




Học sinh Lớp 9a,b

Tiết 112: Hướng dẫn đọc thêm
Chế Lan viên
Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!
Cho cò trắng đến làm quen
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò hai đứa đắp chung đôi
=> Tõ lêi ru c¸nh cß ®i vµo tiÒm thøc tuæi th¬ qua mét lo¹t h×nh ¶nh liªn t­ëng, t­ëng t­îng :con cò gắn bó với con suốt những năm tháng ấu thơ bên chiếc nôi đưa, chăm sóc cho con từng giấc ngủ, b÷a ¨n.

Tiết 112: Hướng dẫn đọc thêm: Con cò
II- Tìm hiểu chi tiết.
1- Nội dung
a) Đoạn 1
- Con cò là hình ảnh quen thuộc trong ca dao-dân ca và những lời hát ru ngọt ngào, trữ tình. Người mẹ hát ru con bằng tất cả tấm lòng yêu thương, vỗ về, nâng niu đối với đứa con nhỏ
b) Đoạn 2
Tiết 112: Hướng dẫn đọc thêm: Con cò
II- Tìm hiểu chi tiết.
1- Nội dung�
Mai khôn lớn con theo cò đi học
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân
=> Con cò đồng hành cùng con thời niên thiếu cắp sách đến trường, dắt dìu con những năm tháng đầu đời đến khi khôn lớn.
Hình ảnh thơ lung linh vẻ đẹp bất ngờ, diễn tả một suy tưởng sâu xa. Biểu tượng về lòng mẹ, về sự dìu dắt, nâng đỡ đầy dịu dàng và bền bỉ của người mẹ.
b) Đoạn 2
b) Đoạn 2
- Hình ảnh con cò chính là hình ảnh của người mẹ dịu dàng, âu yếm luôn yêu thương con, chăm chút nâng đỡ con suốt cả cuộc đời.
Lớn lên! Lớn lên! Lớn lên!
Con làm gì?
Con làm thi sĩ
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà và trong hơi mát câu văn
Khi con trưởng thành đã là thi sĩ thì cánh cò trắng vẫn chập chờn bay, khơi gợi nguồn cảm hứng cho con sáng tác, tạo cho con bước đường công danh thành đạt…
- Con cò ở đây chính là hình ảnh ẩn dụ biểu tượng cho tấm lòng người mẹ hết lòng yêu thương, chăm sóc,bảo ban, nâng đỡ con dịu dàng, bền bỉ trên mọi bước đường đời.
a) Đoạn 1
- Con cò là hình ảnh quen thuộc trong ca dao-dân ca và những lời hát ru ngọt ngào, trữ tình. Người mẹ hát ru con bằng tất cả tấm lòng yêu thương, vỗ về, nâng niu đối với đứa con nhỏ

Tiết 112: Hướng dẫn đọc thêm: Con cò
II- Tìm hiểu chi tiết.
1- Nội dung�:


1. Nội dung
a) Đoạn 1
- Con cò là hình ảnh quen thuộc trong ca dao-dân ca và những lời hát ru ngọt ngào, trữ tình. Người mẹ hát ru con bằng tất cả tấm lòng yêu thương, vỗ về, nâng niu đối với đứa con nhỏ
b) Đoạn 2
- Hình ảnh con cò chính là hình ảnh của người mẹ dịu dàng, âu yếm luôn yêu thương con, chăm chút nâng đỡ con suốt cả cuộc đời.
c) Đoạn 3
Dù ở gần con
Dù ở xa con
Lên rừng xuống bể
Cò sẽ tìm con
Cò mãi yêu con
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con
À ơi
Một con cò thôi
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi
Ngủ đi, ngủ đi
Cho cánh cò cánh vạc
Cho cả sắc trời
Đến hát quanh nôi
Con dù lớn vẫn là con của mẹ
Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con
=> Tác giả đã khái quát một quy luật tình cảm có ý nghĩa bền vững, rộng lớn và sâu sắc: dù con đã khôn lớn, trưởng thành nhưng vẫn cần tình yêu thương của mẹ, vẫn muốn được mẹ che chở, vỗ về, yêu thương như ngày nào. Mẹ là tất cả niềm tin yêu, hi vọng và cả sự khích lệ động viên cho con nên người.
Tiết 112: Hướng dẫn đọc thêm: Con cò
1. Nội dung
a) Đoạn 1
- Con cò là hình ảnh quen thuộc trong ca dao-dân ca và những lời hát ru ngọt ngào, trữ tình. Người mẹ hát ru con bằng tất cả tấm lòng yêu thương, vỗ về, nâng niu đối với đứa con nhỏ
b) Đoạn 2
- Hình ảnh con cò chính là hình ảnh của người mẹ dịu dàng, âu yếm luôn yêu thương con, chăm chút nâng đỡ con suốt cả cuộc đời.
Tình mẹ là bao la, vô tận: cho dù con ở bất cứ nơi đâu, trong hoàn cảnh nào, mẹ vẫn dang rộng vòng tay yêu thương, vẫn là bờ bến và điểm tựa cho con neo đậu.
Tình mẫu tử là tình cảm bất diệt thiêng liêng hơn cả.
c) Đoạn 3
Tiết 112: Hướng dẫn đọc thêm: Con cò
Ý nghĩa văn bản.
- Bài thơ ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru.
- Nghệ thuật: bài thơ có âm hưởng ngọt ngào, nhịp nhàng như một khúc hát ru; sử dụng các phép tu từ nhân hoá, ẩn dụ; lời thơ có tính triết lý sâu sắc.
2- Đặc sắc về nghệ thuật :

Thể thơ :

- Hình ảnh thơ : Giàu ý nghĩa biểu tượng mà rất gần gũi quen thuộc và có giá trị biểu cảm.
Tiết 112: Hướng dẫn đọc thêm: Con cò
Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
Nguyễn Duy
Bần thần hương huệ thơm đêm
khói nhang vẽ nẻo đường lên niết bàn
chân nhang lấm láp tro tàn
xăm xăm bóng mẹ trần gian thuở nào

Mẹ ta không có yếm đào
nón mê thay nón quai thao đội đầu
rối ren tay bí tay bầu
váy nhuộm bùn áo nhuộm nâu bốn mùa

Cái cò... sung chát đào chua...
câu ca mẹ hát gió đưa về trời
ta đi trọn kiếp con người
cũng không đi hết mấy lời mẹ ru





Bao giờ cho tới mùa thu
trái hồng trái bưởi đánh đu giữa rằm
bao giờ cho tới tháng năm
mẹ ra trải chiếu ta nằm đếm sao

Ngân hà chảy ngược lên cao
quạt mo vỗ khúc nghêu ngao thằng Bờm...
bờ ao đom đóm chập chờn
trong leo lẻo những vui buồn xa xôi

Mẹ ru cái lẽ ở đời
sữa nuôi phần xác hát nuôi phần hồn
bà ru mẹ... mẹ ru con
liệu mai sau các con còn nhớ chăng

Nhìn về quê mẹ xa xăm
lòng ta - chỗ ướt mẹ nằm đêm xưa
ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
miệng nhai cơm búng lưỡi lừa cá xương...

Saigon, mùa thu 1986



mẹ Gửi - Bình Nguyên Trang
Tha thứ cho con, mẹ
Con đã quên lời mẹ ân cần
Con nhầm tưởng mình đã biết dại khôn
Con nhầm tưởng mình không là đứa trẻ
Trăm năm thèm tiếng vỗ về

Mẹ đừng im lặng thế
Mẹ đừng xa xót thế
Sao mẹ không mắng con
Con đã đánh mất quyền được làm đứa trẻ
Quyền được sợ chiếc roi tre mẹ giắt ở mái nhà

Con nào có gì sau năm tháng đi xa
Chỉ đôi tay đã bầm nhiều vết cứa
Chỉ đôi mắt dửng dưng tàn tro bếp lửa
Tiếng thở dài trong mỗi bước chân qua


Con không giàu hơn sau năm tháng xa nhà
Nước mắt cũng nghèo đi
Niềm tin cũng nghèo đi
Và hạnh phúc là cánh diều ảo ảnh

Mẹ ơi, con thèm được khóc
Thèm được mẹ dỗ dành
Mẹ cầm lấy chiếc roi tre đi mẹ
May ra con còn nước mắt
Con chưa lớn đó chính là sự thật

Tha thứ cho con, mẹ
Con đã mang trái tim mẹ trong lồng ngực con đi
Và thương tổn
Con biết làm gì bây giờ
Khi máu chảy đã lạnh lùng sắc đỏ

Mẹ đừng im lặng thế
Mẹ đừng xa xót thế
Mẹ cầm lấy chiếc roi tre đi mẹ...

Lời ru của mẹ

Lời ru ẩn nơi nào
Giữa mênh mang trời đất
Khi con vừa ra đời
Lời ru về mẹ hát

Lúc con nằm ấm áp
Lời ru là tấm chăn
Trong giấc ngủ êm đềm
Lời ru thành giấc mộng

Khi con vừa tỉnh giấc
Thì lời ru đi chơi
Lời ru xuống ruộng khoai
Ra bờ ao rau muống


Và khi con đến lớp
Lời ru ở cổng trường
Lời ru thành ngọn cỏ
Đón bước bàn chân con

Mai rồi con lớn khôn
Trên đường xa nắng gắt
Lời ru là bóng mát

Lúc con lên núi thẳm
Lời ru cũng gập ghềnh
Khi con ra biển rộng
Lời ru thành mênh mông.
Cò ơi cò bạc như Vôi
Công cha sữ mẹ bằng dồi núi cao
Cò ơi cò nghĩ thế nào
Mẹ đi bắt tép thụt vào hố sâu
Nuôi còcò lớn bằng đầu
Nhớ khi cò bé bú bầu sữa ngon
Nhớ khi còn bé cỏn con
Bây giờ cò lớn có còn nhớ không
Vì đâu có cánh có lông
Mà cò đã vội quên công mẹ già
Hỏi rằng ai đẻ cò ra
Mà cò lại bỏ mẹ già không nuôi


Chèo đò con cò

Con cò lặn lội bờ sông
Cò ơi sao lại quên công mẹ già
Hỏi rằng ai đẻ cò ra
Mà cò lại bỏ mẹ già khôngnuôi
Nhớ khi đi ngược về xuôi
Mẹ đí bắt tép mẹ nuôi được cò
những ngày mưa lũ gió to
Công cò bắt tép nuôi cò cò quên
Vợ con cò để hai bên
Công cha ngĩa mẹ cò quên hết rồi