Bài 22. Con cò

TRƯỜNG THCS MẠC ĐĨNH CHI
MÔN: NGỮ VĂN LỚP 9
GV: NGUYỄN THỊ TRẦN MỸ


1. Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ.
CON CÒ
( CHẾ LAN VIÊN)
TIẾT: 112
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Con cò bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay
“Con cò bay lả
Con cò cổng phủ
Con cò Đồng Đăng...”
Cò một mình cò, cò phải kiếm lấy ăn,
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ


“Con cò ăn đêm,
Con cò xa tổ,
Cò gặp cành mềm,
Cò sợ xáo măng...”
Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, chớ sợ!
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!
Trong lời ru của mei thấm hơi xuân,
Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát,
Sữa mẹ nhiều con ngủ chẳng phân vân.


1. Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
? Những câu ca dao nào được tác giả viết ra trong lời hát ru của mẹ?
Con cò bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay
“Con cò bay lả
Con cò cổng phủ
Con cò Đồng Đăng...”
Cò một mình cò, cò phải kiếm lấy ăn,
Con có mẹ, con chơi rồi lại ngủ


“Con cò ăn đêm,
Con cò xa tổ,
Cò gặp cành mềm,
Cò sợ xáo măng...”
Ngủ yên! Ngủ yên! Cò ơi, chớ sợ!
Cành có mềm, mẹ đã sẵn tay nâng!
Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân,
Con chưa biết con cò, con vạc
Con chưa biết những cành mềm mẹ hát,
Sữa mẹ nhiều con ngủ chẳng phân vân.
Con cò: hình ảnh ẩn dụ:
+ Cuộc sống bình yên, giàu đẹp của đất nước.
+ Hình ảnh người phụ nữ lao động nhọc nhằn, vất vả.

? Qua hình ảnh con cò trong lời ru, tác giả muốn nói với chúng ta điều gì?
1. Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
+ Tình yêu bao la và sự che chở của mẹ.
- Cách vận dụng ca dao linh hoạt, sáng tạo, chân thực. Giọng thơ thủ thỉ, tâm tình, điệp ngữ, điệp từ.
? Tác giả vận dụng VHDG vào lời ru với giọng điệu như thế nào?

Ngủ yên! Ngủ yên! Ngủ yên!
Cho cò trắng đến làm quen,
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ.
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ,
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi.
Mai khôn lớn, con theo cò đi học,
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân.
Lớn lên, lớn lên, lớn lên...
Con làm gì?
Con lam thi sĩ!
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn...
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ.
2. Hình ảnh con cò trong cuộc đời mỗi con người.
? Hình ảnh con cò trong trong tiềm thức mỗi người được diễn tả như thế nào?
+ Khi còn trong nôi?
-> Cò hoá thân thành người mẹ che chở cho con trong từng giấc ngủ
+ Khi đến tuổi đi học?
-> Cò là người mẹ
quan tâm chăm sóc nâng bước con.

+ Khi con khôn lớn?
-> Cò là hiện thân của mẹ bền bỉ, âm thầm nâng bước con
? Ý nghĩa hình ảnh con cò trong đoạn 2?

Hình ảnh con cò gợi cho em suy nghĩ về ai, điều gì?

Cánh cò từ trong lời ru đã đi vào tiềm thức tuổi thơ, trở nên gần gũi và sẽ theo cùng con người đến suốt cuộc đời.


=> Là biểu tượng của tình mẹ ngọt ngào, che chở và nâng đỡ cho con.
3. Ý nghĩa hình ảnh con cò và lời ru.
=> Tác giả đã khái quát một quy luật của tình cảm có ý nghĩa bền vững và rộng lớn. Tình cảm của mẹ mãi dạt dào và vững bền trong lòng mỗi người.
Dù ở gần con,
Dù ở xa con...
Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con...
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi...
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
1. Hình ảnh con cò qua lời ru của mẹ.
2. Hình ảnh con cò trong cuộc đời mỗi con người.
? Nhà thơ khái quát lên tình mẹ như một quy luật có tính chất triết lý, điều đó được thể hiện qua câu thơ nào? Ý nghĩa?
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
III. TỔNG KẾT
1.NGHỆ THUẬT
? Thể thơ tự do có khả năng thể hiện cảm xúc như thế nào?
Viết theo thể tự do, tác giả thể hiện cảm xúc một cách linh hoạt ở nhiều biểu hiện, ở nhiều mức độ.
? Nhà thơ khai thác và làm mới vẻ đẹp của ca dao ra sao?
-Sáng tạo những câu thơ gợi âm
hưởng lời hát ru những vẫn làm
nổi bật giọng suy ngẫm, triết lý.
Xây dựng hình ảnh thơ dựa trên sự liên tưởng, tưởng tượng độc đáo.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
Biểu hiện đáng quý nào trong tấm lòng nhà thơ được bộc lộ?
2. Ý nghĩa văn bản.
- Đề cao ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng.
Ý nghĩa lớn lao của lời ru đối với mỗi người như thế nào?
Khẳng định ý nghĩa lời ru trong cuộc đời mỗi người.
IV. LUYỆN TẬP
? Chỉ ra những nét khác nhau về ý nghĩa trong hai bài thơ:








“Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” của Nguyễn Khoa Điềm và bài “ con cò” của Chế Lan Viên?

Ở bài thơ “Khúc hát ru những em bé lớn trên lưng mẹ” của Nguyễn Khoa Điềm, tác giả vừa trò chuyện với đối tượng với giọng điệu gần như lời ru, lại có những lời ru trực tiếp từ người mẹ. Khúc hát ru ở bài thơ ấy biểu hiện sự thống nhất giữa tình yêu con với tình yêu cách mạng, với lòng yêu nước và ý chí chiến đấu.

Ở bài thơ “Con Cò” của Chế Lan Viên gợi lại điệu hát ru để tác giả muốn nói về ý nghĩa của lời ru và ngợi ca tình mẹ đối với đời sống mỗi người.



HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

BÀI VỪA HỌC:
Học thuộc lòng bài thơ, nắm được giá trị nhân văn và tài năng sáng tạo của nhà thơ.
Phân tích, cảm nhận một đoạn thơ yêu thích nhất.
Sưu tầm những câu thơ nói về tình mẹ

2. BÀI SẮP HỌC
Nghĩa tường minh và hàm ý
Thế nào là nghĩa tường minh và hàm ý?
Làm bài tập sách giáo khoa.
Đặt câu (tình huống) có hàm ý?
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giáo và các em


Chúc tất cả một mùa xuân mới tràn đầy hạnh phúc