Bài 22. Con cò

Kính chào thầy cô và các bạn
Chúc thầy cô và các bạn có một tiêt học thật bổ ích và vui vẻ
Văn bản:
Chế Lan Viên
NG? van 9
Mục tiêu cần đạt
- Cảm nhận được vẻ đep và ý nghĩa của hình tượng con cò trong bài thơ.
-thấy được sự vận dụng sáng tạo ca dao của tác giả
-rèn luyện khẳ năng cảm nhận và phân tích bai thơ.
*Mục tiêu cần đạt
- Cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tượng con cò
- Thấy được sự vận dụng sáng tạo ca dao của tác giả
- Rèn luyện khả năng cảm thụ và phân tích bài thơ
Đọc, tìm hiểu chú thích
1. Đọc
2. Chú thích
a) Tác giả
- Chế Lan Viên (1920_1989)
- Có nhiều sáng tạo trong nghệ thuật xây dựng hình ảnh thơ
1.Đọc
- Năm sáng tác:1962 -In trong tập "Hoa ngày thường- Chim báo bão"
c. Từ ngữ khó:
Tiết 111-112: Văn bản:
Chế Lan Viên
Con cò
a.Tác giả :
+ Sau cách mạng tháng Tám,Chế Lan Viên đã trở thành một trong những lá cờ đầu của thi ca cách mạng
*Chặng đường sáng tác :
+ Trước Cách mạng tháng Tám,Chế Lan Viên là một trong những nhà thơ nổi tiếng trong phong trào " Thơ mới" với tập "Điêu tàn" khi mới 17 tuổi .
b. Tác phẩm:
"Giữa đồng bằng văn học Việt Nam,tập thơ "Điêu tàn" đột ngột xuất hiện như một niềm kinh dị" (Hoài Thanh)
I.Đọc , tìm hiểu chú thích:
2.Chú thích:
Tiết 111+112 Văn bản: Con cß
--- Chế Lan Viên ---
I - Đọc - Chú thích.
1. Đọc.
2. Chú thích.
d) Bố cục: 3 phần.
- Thể thơ: tự do.
II - Tìm hiểu văn bản.
1.1: Đoạn 1
Con cò bế trên tay
Con chưa biết con cò
Nhưng trong lời mẹ hát
Có cánh cò đang bay:
“ Con cò bay la
Con cò bay lả
Con cò Cổng Phủ,
Con cò Đồng Đăng…”
Cò một mình,cò phải kiếm lấy ăn,
…
Sữa mẹ nhiều, con ngủ chẳng phân vân.
"Con cò bay lả bay la
Bay từ cổng phủ bay ra cánh đồng"
"Con cò bay lả bay la
Bay từ cửa phủ bay về Đồng Đăng"
-"Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao Ông ơi ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con
-Gợi lên vẻ thanh bình ,yên ả thân thương... của cuộc sống
- Hình ảnh thiên nhiên, đất nước rộng dài, tươi đẹp.
-Tượng trưng cho những con người lao động,cụ thể là người mẹ ,người phụ nữ vất vả ,nhọc nhằn kiếm sống
+ Nghệ thuật:Cách dẫn trực tiếp từ ngữ,hình ảnh con cò trong ca dao tạo nên hương vị dân gian cho bài thơ
- Qua những lời ru của mẹ, hình ảnh con cò đã đến với tâm hồn tuổi ấu thơmột cách vô thức. Đây chính là sự khởi đầu con đường đi vào thế giới tâm hồn con người của những lời ru, của ca dao dân ca, qua đó là cả điệu hồn dân tộc và nhân dân. Ở tuổi ấu thơ, những đứa trẻ chưa thể hiểu và cũng chưa cần hiểu nội dung, ý nghĩa của những lời ru này – chúng chỉ cần đươc vỗ về trong những âm điệu ngọt ngào, dịu dàng của lời ru để đón nhận bằng trực giác, vô thức tình yêu và sư che chở của người mẹ.
II
Ngủ yên!Ngủ yên!Ngủ yên!
Cho cò trắng đến làm quen,
Cò đứng ở quanh nôi
Rồi cò vào trong tổ.
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ,
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi.
Mai khôn lớn con theo cò đi học,
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân.
Lớn lên, lớn lên, lớn lên. . ..
Con làm gì?
Con làm thi sĩ!
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
Và trong hơi mát câu văn.
Câu hỏi thảo luận

Trong lời ru thứ 2, hình tượng cò trắng được biến đổi như thế nào ? Nó có ý nghĩa gì đối với cuộc đời c?a m?i con người?
- Trong đoan 2, cánh cò từ trong lời ru đã đi vào tiềm thức của tuổi thơ, trở nên gần gũi thân thiết và se theo cùng con người đén suốt cuộc đời.
Cánh cò đã trở thành bạn đồng hành của con người trên suôt đường đời từ tuổi ấu thơ trong nôi:
Con ngủ yên thì cò cũng ngủ,
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi.
Đến tuổi tới trường:
Mai khôn lớn, con theo cò đi học,
Cánh trắng cò bay theo gót đôi chân.
Và đến lúc trưởng thành :
Cánh cò trắng lại bay hoài không nghỉ
Trước hiên nhà
và trong hơi mát câu văn…
+ Cỏnh c?a cũ hai d?a d?p chung dụi ... -> Hỡnh tu?ng hoỏ lũng nhõn t? dựm b?c, che ch? c?a m? v?i con ? tu?i ?u tho.

.+ Cỏnh cũ tr?ng bay theo gút dụi chõn ... -> Hỡnh tu?ng hoỏ s? dỡu d?t c?a m? dua con v�o th? gi?i tri th?c.

+ Cỏnh cũ tr?ng l?i bay hoài khụng ngh? ... -> Hỡnh tu?ng hoỏ s? mong u?c c?a m? dua con vào th? gi?i ngh? thu?t.

=> Cánh cò đã trở thành người bạn đồng hành của con người trên suốt chăng đường đời, từ thủa ấu thơ trong nôi đến tuổi tới trường và lúc trưởng thành. Tất cả gợi lên hình ảnh người mẹ che chở, nâng đỡ cho con từ lúc ấu thơ đến lúc trưởng thành.
3, Đoạn 3
Dù ở gần con,
Dù ở xa con,
Lên rừng xuống bể,
Cò sẽ tìm con,
Cò mãi yêu con.
Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.
À ơi!
Một con cò thôi,
Con cò mẹ hát
Vỗ cánh qua nôi.
…
Quanh nôi.
III
Dù ở gần con,
Dù ở xa con,
Lên rừng xuống bể,
Cò sẽ tìm con,
Cò mãi yêu con.
Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.
=> Sử dụng điệp ngữ, thành ngữ nhấn mạnh, khẳng định mẹ sẽ luôn bên con trong mọi hoàn cảnh.
=> Câu thơ mang tính triết lí sâu sắc. Con cò là biểu tượng của tình mẫu tử thiêng liêng sâu nặng.
- Hình ảnh con cò được nhấn mạnh ở ý nghĩa biểu tượng cho tấm lòng người mẹ, lúc nào cũng ở bên con đến suốt cuộc đời:
Dù ở gần con,
Dù ở xa con,
Lên rừng xuống bể cò sẽ tim con,
Cò mãi yêu con.
- từ sự tháu hiểu tấm lòng người mẹ, nhà thơ đã khái quát mọt quy luật của tình cảm có ý nghĩa bền vững, rộng lớn và sâu săc:
Con dù lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con.
- Từ xúc cảm mà mở ra những suy tưởng, khái quát thành những triết lý – đó là cách thường thấy ở thơ Chế Lan Viên và cũng là mọt ưu thế của thơ ông.
à ơi!
Một con cò thôi,
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi.
Ngủ đi ! Ngủ đi !
Cho cánh cò, cánh vạc,
Cho cả săc trời
Đến hát
Quanh nôi.
III. Nhận xét về nghệ thuật
1, Thể thơ
Thể thơ tự do, mang dáng dấp của thể thơ tám chữ.
Câu thơ ngắn có cấu trúc giống nhau, nhiều chỗ lặp lại hoàn toàn.
=>vẫn mang âm hưởng của lời ru.
2, Nghệ thuật sáng tạo bài thơ
- Thiên về ý nghĩa biểu tượng mà ý nghĩa biểu tượng không phải chỗ nào cũng rõ ràng, rành mạch. Tuy vậy hình ảnh trong bài thơ lại rất gần gũi, quen thuộc mà vẫn có khẳ năng ham chứa ý nghĩa mới và có giá trị biểu cảm
IV. Tổng kết
Ghi nhớ sgk
V. Luyện tập
- Gợi ý trả lời bài tập 1: ở bài thơ của Nguyễn Khoa Điềm, (tác giả vừa trò chuyện với đối tượng, với giọng điệu gần như lời ru, lại có những lơi ru trực tiếp từ người mẹ. Khuc hát ru ở bài thơ ấy biểu hiện sự thống nhất giữa tình yêu con với tình yêu cach mạng, với lòng yêu nước và ý chí chiến đấu. Còn bài thơ của Chế Lan Viên, gợi lại điệu hát ru tác giả muốn nói về ý nghĩa của lời ru và ca ngợi tình mẹ đối voooơí đời sống mỗi người.
Bài t?p c?ng c?:

1. B�i tho "Con cũ" du?c vi?t gi?ng v?i th? tho c?a b�i tho:

�nh trang. B. B�i tho v? ti?u d?i xe khụng kớnh.
C. D?ng chớ. D. Do�n thuy?n dỏnh cỏ.

2. Hỡnh ?nh "con cũ" trong b�i tho c?a Ch? Lan Viờn mang ý nghia bi?u tu?ng gỡ?

A. Ngu?i ph? n? lam lu m� dụn h?u.
B. Bi?u tu?ng cho tỡnh thuong con c?a ngu?i m? hi?n.
C. Bi?u tu?ng cho ni?m tin mo u?c c?a ngu?i m? hi?n d?i v?i con tho.
D. Bi?u tu?ng cho ý nghia l?i ru v� tỡnh m? v� d?i v?i cu?c d?i c?a con ngu?i.
C
D
3.Phương thức biểu đạt chính của bài thơ ?
A.Tự sự B. Miêu tả C. Biểu cảm D. Nghị luận
4. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
A. Lục bát B.Tự do C.Song thất lục bát D.Tứ tuyệt
5. Hình tượng trung tâm của bài thơ ?
A. Con cò B. Em bé C. Người mẹ D.Tác giả
6. Bài thơ " Con cò"được chia thành 3 đoạn. Hãy tìm đoạn thơ tương ứng với nội dung dưới đây:
A.......:Hình ảnh con cò trong khúc hát tuổi thơ B......: Hình ảnh con cò trong mỗi bước trưởng thành của con C. ..... : Hình ảnh con cò, biểu tượng cho tình mẹ, cuộc đời
Đoạn I
Đoạn II
Đoạn III
Giờ học đã hết xin cảm ơn quý thầy cô cùng các em học sinh đã chú ý lắng nghe
Chân thành cảm ơn các thầy cô và các em !