Bài 22. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)

PHÒNG GD – ĐT TUY PHƯỚC
TRƯỜNG THCS TT DIÊU TRÌ
Môn: Ngữ văn
Lớp 8
Năm học: 2009 - 2010
Chiếu dời đô
LÍ CÔNG UẨN LÊN NGÔI VUA (1009)
I/ Tìm hiểu chung:
1/ Tác giả:
Chiếu dời đô
1) Tác giả:
- Lí Công Uẩn (974 – 1028)
- Quê: Từ Sơn – Bắc Ninh
Là người thông minh, nhân ái, có chí lớn.
- Sáng lập vương triều nhà Lí.
I. Tìm hiểu chung:
Tượng đài Lí Thái Tổ
(Lí Công Uẩn)
2/ Tác phẩm:
1/ Tác giả: Lí Công Uẩn
Chiếu dời đô
I/ Tìm hiểu chung:
Viết năm 1010
Thể loại: Chiếu (Thể văn do Vua dùng để ban bố mệnh lệnh cho thần dân).

Phương thức biểu đạt: Nghị luận
- Bày tỏ ý định dời đô từ Hoa Lư về Đại La.
C. 4 phần: - Từ đầu . phồn thịnh.
- Tiếp . không thể không dời đổi.
- Tiếp . đế vương muôn đời.
- Phần còn lại.
Chọn cách chia bố cục nào trong các cách sau đây ?
A. 2 phần: - Từ đầu . không thể không dời đổi.
- Phần còn lại.
B. 3 phần: - Từ đầu . không thể không dời đổi.
- Tiếp . đế vương muôn đời.
- Phần còn lại.
CHIẾU DỜI ĐÔ
1/ LÝ DO DỜI ĐÔ CŨ
(Tõ ®Çu … kh«ng thÓ kh«ng dêi ®æi )
2/ Ý CHÍ ĐỊNH ĐÔ MỚI
(PhÇn cßn l¹i)
Gương
sáng
đời
xưa
Thực tế
triều
Đinh
Lê
Lợi thế
của
Đại
La
Quyết
định
của
nhà vua
1/ Lí do dời đô:
Nhà Chu 3 lần dời đô.
Vâng mệnh trời, thuận ý dân
Đất nước vững bền, phát triển thịnh vượng.
Nhà Thương 5 lần dời đô.
Chiếu dời đô
Nêu gương sử sách làm tiền đề cho lí lẽ: Việc dời đô không có gì là khác thường, trái với qui luật.
II/ Phân tích:
- Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi.
Không theo mệnh trời,
không học người xưa.
- Đinh, Lê: không chịu dời đô
Triều đại ngắn ngủi, trăm họ hao tốn, muôn vật không được thích nghi.
II/ Phân tích:
I/ Tìm hiểu chung:
Tác giả chỉ ra việc không dời đô của các triều đại Đinh – Lê dẫn đến hậu quả gì ?
Chiếu dời đô
1/ Lí do dời đô:
Câu văn : “Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi” thể hiện tâm trạng gì của nhà vua? Nó có tác dụng gì trong bài văn nghị luận ?
Dời đô là việc làm tất yếu, vì nước, vì dân.
Kinh đô cũ Hoa Lư không còn phù hợp, không thể phát triển đất nước về mọi mặt.
Lập luận giàu tính thuyết phục, có lý, có tình.
2/ Ý chí định đô mới:
a/ Lợi thế thành Đại La:
Chiếu dời đô
Nhóm 1,2,3 : Tìm hiểu về vị thế lịch sử, địa lý của Đại La

Nhóm 4,5,6 : Tìm hiểu về vị thế chính trị, văn hoá của Đại La
Theo tác giả, vị thế thành Đại La có những thuận lợi gì để có thể chọn làm nơi đóng đô ?
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
*/ Lịch sử: kinh đô cũ của Cao Vương
Chiếu dời đô
+ Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng.
+ Tiện hướng nhìn sông, dựa núi.
+ Là trung tâm đất nước.
+ Thế đất uy nghi “Rồng cuộn, hổ ngồi”.
+ Chốn hội tụ trọng yếu.
+ Muôn vật phong phú tốt tươi.
+ Thắng địa của đất Việt.
* Vị thế địa lý:
* Vị thế chính trị, văn hoá:
a/ Lợi thế thành Đại La:
Văn biền ngẫu cân xứng, nhịp nhàng.
trạch
thiên
địa
khu
vực
chi
trung
chính
Nam
Bắc
Đông
Tây
chi
vị
tiện
giang
sơn
hướng
bội
chi
nghi
đắc
long
bàn
hổ
cứ
chi
thế
Chiếu dời đô
Thiên thời
Địa lợi
Nhân hòa
Việc dời đô từ Hoa Lư
về Đại La hội đủ 3 yếu tố
a. Lợi thế thành Đại La:
b/ Quyết định của nhà vua.
a/ Lợi thế của Đại La.
2/ ý chí định đô mới.
- Ch?n Đại La làm kinh đô.
Chiếu dời đô
Tại sao khi kết thúc bài chiếu, nhà vua không ra lệnh mà lại đặt câu hỏi: “Các khanh nghĩ thế nào ?”. Cách kết thúc ấy có tác dụng gì ?
Hà Nội – Trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa
Kinh đô cũ Hoa Lư không còn phù hợp, không thể phát triển đất nước về mọi mặt. Phải dời đô
1/ Lí do dời đô:
Đất nước bền vững, phát triển thịnh vượng.
- Đinh, Lê: không chịu dời đô
Triều đại ngắn ngủi, trăm họ hao tốn, muôn vật không được thích nghi.
Nhà Thương - Chu: dời đô
Chiếu dời đô
Nêu gương sử sách làm tiền đề cho lí lẽ.
2/ Ý chí định đô mới:
- Thuận lợi để phát triển đất nước.
b/ Quyết định của nhà Vua:
a/ Lợi thế thành Đại La:
- Chọn Đại La làm kinh đô.
SƠ ĐỒ TRÌNH TỰ LẬP LUẬN

Soi sáng tiền đề vào thực tế hai triều đại Đinh Lê,
chỉ rõ thực tế ấy không còn thích hợp với sự
phát triển của đất nước, nhất thiết phải dời đô.


Nêu sử sách làm tiền đề, làm chỗ dựa cho lí lẽ.

Chiếu dời đô
Chứng tỏ triều đình Nhà Lí đủ sức chấm dứt nạn phong kiến cát cứ.
I. Tìm hiểu chung:
- Thể hiện khát vọng của nhân dân về một đất nước độc
lập thống nhất đồng thời phản ánh ý chí tự cường của
dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh.
*/ "Chi?u D?i dụ":
- Có sức thuyết phục mạnh mẽ bởi lập luận sắc bén và
sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình.
Chiếu dời đô
III. Tổng kết:
II. Phân tích:
Vì sao nói: ”Chiếu dời đô” ra đời phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc Đại Việt ?
Câu hỏi:
Trả lời
- Thể hiện ý chí nguyện vọng của nhân dân thu giang sơn về một mối và xây dựng đất nước độc lập tự cường.
Chứng tỏ triều đình Nhà Lí đủ sức chấm dứt nạn phong kiến cát cứ.
- Thế và lực của nhân dân Đại Việt đủ sức sánh ngang hàng với phương Bắc.
Em hãy chứng minh “Chiếu dời đô” có sức thuyết phục lớn bởi có sự kết hợp giữa lí và tình ?

Chiếu dời đô
- Học và nắm ý chính của bài.
- Lập lại sơ đồ lập luận của “Chiếu dời đô”.
- Soạn bài “Câu phủ định”:
Đọc kỹ các ví dụ ở phần tìm hiểu bài trong SGK, nhận diện đặc điểm hình thức và chức năng của câu phủ định.