Bài 22. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)

Chào mừng quý thầy - cô
giáo về dự tiết học hôm nay!
Lớp 8D1 trường THCS TT Đắk Mâm
HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP HUYỆN
Năm học: 2009 - 2010
Bài 22 - Tiết 90
VĂN BẢN: CHIẾU DỜI ĐÔ (Thiên đô chiếu)
- Lí Công Uẩn -
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh Xuân
Giáo viên trường THCS TT Đắk Mâm
Ngữ văn 8 : Bài 22
TIẾT 90
CHIẾU DỜI ĐÔ (Thiên đô chiếu)
I.Tìm hiểu chung:
1/Tác giả:
TƯỢNG LÍ CÔNG UẨN - Ở HÀ NỘI
(Lí Cơng U?n)
LÍ CÔNG UẨN (974 - 1028)
Khi mới 20 tuổi, Lí Công Uẩn được đưa vào triều làm một chức quan võ. Vốn là người thông minh, có sức khoẻ và chí lớn, Công Uẩn ngày càng được söï tin cậy trong triều, về sau làm tới Tả thân vệ điện tiền chỉ huy sứ và trở thành trụ cột của nhà tiền Lê.
Ngữ văn 8: Bài 22
Tiết: 90
CHIẾU DỜI ĐÔ (Thiên đô chiếu)
(Lí Công Uẩn)
Vì vậy ngay sau khi Lê Long Đĩnh mất, mọi triều thần mà người chủ xướng là quan Chi Hậu Đào Cam Mộc nhận thấy Lí Công Uẩn là người khoan hòa, nhân thứ và được lòng muôn dân nên đã tôn ông lên làm vua. Lí Công Uẩn lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên, triều Lí được thành lập. Cuộc chuyển giao triều đại từ họ Lê sang họ Lí đã diễn ra trong hoà bình êm thấm.
Ngữ văn 8 : Bài 22
TIẾT 90
CHIẾU DỜI ĐÔ (Thiên đô chiếu)
I.Tìm hiểu chung:
1/Tác giả:
- Lí Công Uẩn (974 -1028), tức Lí Thái Tổ, quê ở tỉnh Bắc Ninh (ngày nay).
TƯỢNG LÍ CÔNG UẨN - Ở HÀ NỘI
- Ông là người thông minh, nhân ái, có chí lớn và là người sáng lập ra nhà Lí.
(Lí Cơng U?n)
2/Tác phẩm:
Hoàn cảnh ra đời: Ra đời năm 1010 nhằm bày tỏ ý định dời đô từ Hoa Lư ra Đại La (Thăng Long).
- Thể loại: Chiếu
3/ Từ khó: (sgk trang 50-51)
4/ Phương thức biểu đạt chính:
Nghị luận
+ Mục đích: do vua dùng để ban bố mệnh lệnh.
+ Nội dung: thể hiện tư tưởng chính trị lớn lao ảnh hưởng đến thời đại
+ Hình thức: được viết bằng văn xuôi (văn vần) có xen kẽ những câu văn biền ngẫu
Ngữ văn 8 : Bài 22
TIẾT 90
CHIẾU DỜI ĐÔ (Thiên đô chiếu)
(Lí Cơng U?n)
+ Chức năng: công bố những chủ trương, đường lối, nhiệm vụ mà vua, triều đình nêu ra và yêu cầu thần dân thực hiện.
Ngữ văn 8: Bài 22
Tiết: 90
CHIẾU DỜI ĐÔ (Thiên đô chiếu)
(Lí Công Uẩn)


Tích Thương gia chí Bàn Canh ngũ thiên, Chu thất đãi Thành Vương tam tỉ. Khởi Tam Đại chi sổ quân tuẩn vu kỷ tư, vọng tự thiên tỉ. Dĩ kỳ đồ đại trạch trung, vi ức vạn thế tử tôn chi kế; thượng cẩn thiên mệnh, hạ nhân dân chí, cẩu hữu tiện triếp cải. Cố quốc tộ diên trường, phong tục phú phu. Nhi Đinh Lê nhị gia, nãi tuẩn kỷ tư, hốt thiên mệnh, võng đạo Thương Chu chi tích, thường an quyết ấp vu tư, trí thế đại phất trường, toán số đoản xúc, bách tín hao tổn, vạn vật thất nghi. Trẩm thậm thống chi, bất đắc bất tỉ.
Huống Cao Vương cố đô Đại La thành, trạch thiên địa khu vực chi trung; đắc long bàn hổ cứ chi thế. Chính Nam Bắc Đông Tây chi vị; tiện giang sơn hướng bội chi nghi. Kỳ địa quảng nhi thản bình, quyết thổ cao nhi sảng khải. Dân cư miệt hôn điếm chi khốn; vạn vật cực phồn phụ chi phong. Biến lãm Việt bang, tư vi thắng địa. Thành tứ phương bức thấu chi yếu hội; vi vạn thế đế vương chi thượng đô.
Trẩm dục nhân thử địa lợi dĩ định quyết cư, khanh đẳng như hà?


THIấN Dễ CHIấ?U (B?n phiờn õm Hỏn-Vi?t)

Ngữ văn 8 : Bài 22
CHI?U D?I Dễ
(Thiờn dụ chi?u )
II/Đọc - hiểu văn bản
* Bố cục:
Chia làm 3 phần (2 luận điểm)
Phần 1: Từ đầu ->không thể không dời đô:
N êu lý do dời đô
Phần 2 :Tiếp -> muôn đời:
Nêu lý do chọn thành Đại La.
* D?c:
Phần 2 :còn lại:
Khẳng định quyết tâm dời đô.

Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô; nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm thấy đau xót về việc đó, không thể không dời đổi.

1: Lí do dời đô
Mở đầu bài chiếu, Lí Công Uẩn viện dẫn sử sách Trung Quốc nói về các đời vua xưa cũng từng có những cuộc dời đổi nhằm mục đích gì?
Theo Lí Công Uẩn, kinh đô cũ ở vùng núi Hoa Lư của hai nhà Đinh, Lê là không còn thích hợp, vì sao?
+ Nh� Thuong nam l?n d?i dụ, nh� Chu ba l?n d?i dụ.

- Lịch sử các triều đại ở Trung Quốc:
1. Lí do dời đô:
- Thực tế lịch sử nhà Đinh - Lê
+ Nhà Đinh, Lê không dời đô.

+ Lý do: Theo ý trời, ý dân.
+ Kết quả: Đất nước thịnh vượng

+ Kết quả: Triều đại không lâu bền …
- Nghệ thuật:
-Ý nghĩa:
+ Thể hiện thực lực của nước ta lớn mạnh, ý chí tự cường.
=>Thái độ và quyết định của nhà vua: Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi.
+ Trái ý trời, ý dân.
+ Dời đô là việc làm chính nghĩa vì nước, vì dân, theo mệnh trời.
So sánh đối chiếu, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu lập luận thấu tình đạt lý.

Huèng g× thµnh §¹i La, kinh ®« cò cña Cao V­¬ng: ë vµo n¬i trung t©m trêi ®Êt; ®­îc c¸i thÕ rång cuén hæ ngåi; ®· ®óng ng«i nam b¾c ®«ng t©y; l¹i tiÖn h­íng nh×n s«ng dùa nói; ®Þa thÕ réng mµ b»ng; ®Êt ®ai cao mµ tho¸ng. D©n c­ khái chÞu c¶nh khèn khæ ngËp lôt; mu«n vËt còng rÊt mùc phong phó tèt t­¬i. Xem kh¾p ®Êt ViÖt ta, chØ n¬i nµy lµ th¾ng ®Þa. ThËt lµ chèn tô héi träng yÕu cña bèn ph­¬ng ®Êt n­íc; còng lµ n¬i kinh ®« bËc nhÊt cña ®Õ v­¬ng mu«n ®êi.
TrÉm muèn dùa vµo sù thuËn lîi cña ®Êt Êy ®Ó ®Þnh chç ë. C¸c khanh nghÜ thÕ nµo?
2/ Những thuận lợi của thành Đại La.
Thảo luận nhóm
Câu hỏi: Theo tác giả, địa thế thành Đại La có những thuận lợi gì để có thể chọn làm nơi đóng đô ? (Chú ý v? l?ch s?, vị trí địa lý, hình thế sông núi, sự thuận tiện trong giao lưu phát triển.)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
120
2/ Nh?ng thu?n l?i c?a th�nh D?i La.
-V? m?t d?a lớ: Trung tõm, cú nỳi cú sụng, d?t r?ng b?ng cao thoỏng.
-V? van hoỏ, chớnh tr?: L� m?nh d?t th?nh vu?ng, d?u m?i giao luu.
-Về mặt lịch sử: Nơi xưa Cao Vương đóng đô.
-Về thế đất: Rồng cuộn, hổ ngồi.
-> Hội tụ đủ mọi mặt của đất nước xứng đáng là trung tâm văn hóa, kinh tế, chính trị.
->Tấm lòng vì dân, vì nước của Lí Công Uẩn và mong mọi người đồng thuận
Dời đô là điều đã từng xảy ra trong lịch sử
Hạn chế của việc đóng đô ở Hoa Lư
Đại La có nhiều lợi thế
Đại La đã từng là kinh đô
Mong được sự đồng thuận của mọi người
Lí do dời đô
Khẳng định quyết tâm dời đô
Chọn Đại La làm nơi định đô
Nhất thiết phải dời đô
Đại La là nơi tốt nhất để định đô
Bố cục và lập luận của bài
I
II
III
(1)
(2)
(3)
(1)
(2)
(3)
Văn miếu Quốc Tử Giám
Chùa Một Cột
Một số công trình tiêu biểu của Thăng Long - Hà Nội
HỒ GƯƠM,THÁP RÙA
Lăng Chủ Tịch Hồ Chí Minh
* T?ng k?t :
1.Nội dung:
2.Nghệ thuật:
*Ghi nhớ: (sgk trang 51).
1.Nội dung: Khát vọng một đất nước thống nhất, độc lập, hùng cường, khẳng định ý chí tự cường và sự lớn mạnh của dân tộc Đại Việt.
2.Nghệ thuật: Thuyết phục người nghe bằng lí lẽ chặt chẽ,sử dụng những câu văn biền ngẫu giàu hình ảnh và sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình.
CỦNG CỐ - DẶN DÒ
-Bài mới: Soạn và chuẩn bị bài “Hịch tướng sỹ”
*N?m du?c d?c di?m ch?c nang th? chi?u và v?n d?ng làm van ngh? lu?n.
*Th?y du?c k?t c?u ch?t ch?, l?p lu?n thuy?t ph?c k?t h?p gi?a lí và tình.
*Th?y du?c khát vọng độc lập, khí phách tự cường của dân tộc.
Đền Đô (1030)
Nhà hát lớn Hà Nội
Đại học Y Hà Nội
Thực hiện tháng 01 năm 2010
Bài học đã
KẾT THÚC
Thân ái chào tạm biệt quý
thầy - cô giáo và các em!