Bài 22. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô giáo và các em học sinh!
Lí Công Uẩn
Tiết: 89
Chiếu dời đô
( Thiên đô chiếu )
Ti?t 89
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
Lí Công Uẩn
Chiếu dời đô
Ti?t 89
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
Lí Công Uẩn
? Tác giả:
- Lí Công Uẩn - Tức vua Lý TháI Tổ (974 - 1028)
- Quê :Đình Bảng- Từ Sơn - Bắc Ninh.
Là người thông minh, nhân ái, có chí khí hơn người.
- Là vị vua sáng lập ra vương triều Lí.
Lí Công Uẩn
(974 - 1028)
Chiếu dời đô
Từ nhỏ ông là một cậu bé dĩnh ngộ hơn người, lại được sự nuôi dạy của hai nhà trí thức lớn đương thời là sư Lý Khánh Văn và Thiền sư Đạo Hạnh.
Khi mới 20 tuổi, Lý Công Uẩn được đưa vào triều làm một chức quan võ. Vốn là người thông minh, có sức khoẻ và chí lớn, Công Uẩn từ đó ngày càng được tin cậy trong triều, về sau làm tới Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ và trở thành trụ cột của nhà tiền Lê.
Vì vậy ngay sau khi Lê Long Đĩnh mất, mọi triều thần mà người chủ xướng là quan Chi Hậu Đào Cam Mộc nhận thấy Lý Công Uẩn là người khoan hòa, nhân thứ và được lòng muôn dân nên đã tôn ông lên làm vua. Lý Công Uẩn lên ngôi vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên, triều Lý được thành lập. Cuộc chuyển giao triều đại từ họ Lê sang họ Lý đã diễn ra một cách hoà bình êm thấm.
a) Hoàn cảnh ra đời :
- Viết năm 1010.
- Khi có ý định dời đô từ Hoa Lư về Đại La.

b) Thể loại :
- Chiếu (còn gọi là chiếu thư, chiếu chỉ): Lời ban bố mệnh lệnh của vua cho thần dân.
- "Chiếu dời đô": Viết bằng văn xuôi chữ Hán có xen câu văn biền ngẫu.
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
? Tác giả:
? Tác phẩm: Chiếu dời đô
Tiết 89: Chiếu dời đô

Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô; nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm th?y đau xót về việc đó, không thể không dời đổi.

? Đọc tác phẩm: Chiếu dời đô

Huèng g× thµnh §¹i La, kinh ®« cò cña Cao V­¬ng: ë vµo n¬i trung t©m trêi ®Êt; ®­îc c¸i thÕ rång cuén hæ ngåi; ®· ®óng ng«i nam b¾c ®«ng t©y; l¹i tiÖn h­íng nh×n s«ng dùa nói; ®Þa thÕ réng mµ b»ng; ®Êt ®ai cao mµ tho¸ng. D©n c­ khái chÞu c¶nh khèn khæ ngËp lôt; mu«n vËt còng rÊt mùc phong phó tèt t­¬i. Xem kh¾p ®Êt ViÖt ta, chØ n¬i nµy lµ th¾ng ®Þa. ThËt lµ chèn tô héi träng yÕu cña bèn ph­¬ng ®Êt n­íc; còng lµ n¬i kinh ®« bËc nhÊt cña ®Õ v­¬ng mu«n ®êi.
TrÉm muèn dùa vµo sù thuËn lîi cña ®Êt Êy ®Ó ®Þnh chç ë. C¸c khanh nghÜ thÕ nµo?
? Đọc tác phẩm: Chiếu dời đô
a - Từ đầu . không thể không dời đổi.
? Nêu lí do của việc dời đô
b - Tiếp . đế vương muôn đời.
? Lí do chọn thành Đại La
c - Phần còn lại.
? ý chí dời đô
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
? Tác giả:
? Tác phẩm: Chiếu dời đô
? Bố cục: 3 phần
Tiết 89: Chiếu dời đô
Phương thức biểu đạt: Nghị luận
- Nh� Thuong nam l?n d?i dụ
- Nh� Chu ba l?n d?i dụ.

+ Trong lịch sử Trung Quốc:

- Muốn định đô ở nơi trung tâm
- Mưu toan nghiệp lớn,tính kế muôn đời cho con cháu
- Trên vâng mệnh trời,dưới theo ý dân.
- Vận nước lâu bền
- Phong tục phồn thịnh
II. Đọc - tìm hiểu văn bản:
1. Lí do của việc dời đô:
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
Tiết 89: Chiếu dời đô
=>Việc dời đô làm cho đất nước phát triển thịnh vượng
- Mục đích :
- Kết quả:
+Thực tế lịch sử nước ta
- Nhà Đinh, Lê khinh thường mệnh trời
-Không noi theo dấu cũ Thương ,Chu
-Cứ đóng yên đô thành ở nơi đây.
* Hậu quả:
- Triều đại không lâu bền,số vận ngắn ngủi
-Trăm họ phải hao tổn,muôn vật không được thích nghi
-Trẫm rất đau xót về việc đó
-không thể không dời đổi.
+Thực tế lịch sử nước ta
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
1. Lí do của việc dời đô:
+ Trong lịch sử Trung Quốc:
+ Khẳng định việc dời đô là cần thiết , làm cho đất nước vững bền, phát triển thịnh vượng .Bộc lộ tình cảm yêu nước ,thương dân chân thành sâu sắc.
+Nghệ thuật: So sánh đối chiếu, tương phản, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu ,lập luận thấu tình đạt lý.
Tiết 89: Chiếu dời đô
- Kinh đô cũ của Cao Vương.
-? v�o noi trung tõm tr?i d?t; du?c cỏi th? r?ng cu?n, h? ng?i. Dó dỳng ngụi nam b?c dụng tõy,l?i ti?n hu?ng nhỡn sụng d?a nỳi. D?a th? r?ng m� b?ng , d?t dai cao m� thoỏng.Dõn cu kh?i ch?u c?nh kh?n kh? ng?p l?t;muụn v?t cung r?t m?c phong phỳ t?t tuoi...
2. Lý do ch?n th�nh D?i La:
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
Tiết 89: Chiếu dời đô
1. Lí do của việc dời đô:
Chỉ có nơi này là thắng địa.
-Chốn hội tụ trọng yếu.
=>Lập luận chặt chẽ.Lời văn biền ngẫu cân xứng,các vế đối nhau,súc tích , giàu hình ảnh.
=>Đại La là trung tâm của đất nước, xứng đáng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.
* V? lịch sử:
* V? địa lý:
*Về văn hoá-chính trị:-
-Tr?m mu?n d?a v�o s? thu?n l?i c?a d?t ?y d? d?nh ch? ?.
3. Ý chí dời đô
2. Lý do ch?n th�nh D?i La:
I. Đọc - Tìm hiểu chung:
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản:
Tiết 89: Chiếu dời đô
1. Lí do của việc dời đô:
=>Khẳng định ý chí dời đô từ Hoa Lư về Đại La.
- Các khanh nghĩ thế nào?
=>Mong muốn của nhà vua về việc dời đô.
=>Câu hỏi mang tính đối thoại trao đổi tạo sự đồng cảm vua tôi.
Bài tập 1:
Hãy chọn ý đúng nhất cho câu hỏi sau .
Chiếu dời đô làm rung động trái tim người đọc bởi những yếu tố nghệ thuật nào ?
A. Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng tiêu biểu.
B. Sử dụng lối văn biền ngẫu, lời văn giàu hình ảnh .
C. Kết hợp hài hoà giữa lý và tình.
D. Cả ba ý trên.
Đáp án
" Chiếu dời đô" có sức thuyết phục mạnh mẽ bởi lập luận ch?t ch?, s?c bén, s? d?ng cõu van bi?n ng?u gi?u hỡnh ?nh và sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
Thể hiện khát vọng của nhân dân về một đất nước độc lập thống nhất đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh.
2. Nội dung:
Tiết:89 Chiếu dời đô
Lý công Uẩn
I/Đọc-Tìm hiểu chung
+Tác giả-Tác phẩm
+Đọc
+Bố cục:3 phần
+Phương thức biểu đạt:Nghị luận
II/Đọc-Tìm hiểu văn bản
1/Lý do của việc dời đô:
+Trong lịch sử Trung Quốc
+Trong lịch sử nước ta
2/Lý do chọn thành Đại La
3/Ý chí dời đô
III/Tổng kết:
+Nội dung
+Nghệ thuật:
IV/Luyện tập:
Đền Đô
Chùa Một Cột
Một số công trình tiêu biểu của Thăng Long - Hà Nội
HỒ GƯƠM,THÁP RÙA
Bài tập 2: Chứng minh chiếu dời đô có kết cấu chặt chẽ, lập luận giàu sức thuyết phục.
Hướng dẫn:
Bài chiếu có kết cấu rất chặt chẽ, lập luận giàu sức thuyết phục thể hiện ở trình tự lập luận hợp lí với các dẫn chứng và lý lẽ tiêu biểu.
Phần mở đầu: Nêu lên nhiều chứng cứ về việc dời đô có thật trong lịch sử Trung Quốc đã được xem xét và khẳng định là đúng. Từ đó liên hệ đến thực tế nước ta và khẳng định việc dời đô là cần thiết.
Phần thứ hai: Phân tích các ưu điểm nổi bật của thành Đại La nhấn mạnh vào các ưu điểm đó để khẳng định đây là kinh đô của đế vương muôn đời.
Phần kết luận: Khẳng định ý chí dời đô của nhà vua.
- Tóm lại đây là một văn bản ngắn gọn nhưng kết cấu rất chặt chẽ lập luận sắc sảo, lời văn mạnh mẽ kết hợp với tình cảm chân thành nên có sức thuyết phục cao.
Bài tập 3: Thảo luận nhóm.
Em hãy đánh giá, nhận xét về tầm nhìn của nhà vua Lý Công Uẩn trong việc dời đô ?
- Học thuộc lòng khái niệm thể loại Chiếu
- Lập dàn ý cho đề bài sau:
"Qua văn bản Chiếu dời đô, hãy nêu suy nghĩ của em về vai trò lãnh đạo anh minh của Lý Công Uẩn"
- Soạn bài "Hịch tướng sĩ".
Hướng dẫn về nhà
Tiết:89 Chiếu dời đô
Lý công Uẩn
I/Đọc-Tìm hiểu chung
+Tác giả-Tác phẩm
+Đọc
+Bố cục:3 phần
+Phương thức biểu đạt:Nghị luận
II/Đọc-Tìm hiểu văn bản
1/Lý do của việc dời đô:
+Trong lịch sử Trung Quốc
+Trong lịch sử nước ta
2/Lý do chọn thành Đại La
3/Ý chí dời đô
III/Tổng kết:
+Nội dung
+Nghệ thuật:
IV/Luyện tập: