Bài 22. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)

Tiết 90
Chiếu dời đô
(Thiên đô chiếu)
Lý Công Uẩn
I. TÌM HIỂU CHUNG
Hãy nêu những nét hiểu biết chính của em về vua Lí Công Uẩn?
?
Tác giả, tác phẩm.
a, Tác giả
I. TÌM HIỂU CHUNG
Lí Công Uẩn
(974 - 1028)
Tác giả, tác phẩm.
a, Tác giả
Lí Công Uẩn (974 - 1028), tức vua Lí Thái Tổ
Quê: Dỡnh Bảng- Từ Sơn - Bắc Ninh.
-Là người thông minh, nhân ái, có chí khí hơn người v� l?p du?c nhi?u chi?n cụng.
I. TÌM HIỂU CHUNG
Tác giả, tác phẩm.
a, Tác giả
Ra đời năm 1010 khi vua Lí Thái Tổ có ý định rời đô từ Hoa Lư về Ninh Bình
b, Tác phẩm
Cố đô Hoa Lư – Ninh Bình

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm

- Thể loại : Chi?u
- D?c di?m:
+ Hỡnh th?c: Vi?t b?ng van xuụi ho?c van bi?n ng?u.
+ M?c dớch: L� th? van do vua dựng d? ban b? m?nh l?nh.
+ N?i dung: Thu?ng th? hi?n m?t tu tu?ng l?n lao, cú ?nh hu?ng d?n tri?u d?i, v?n m?nh d?t nu?c.

2. Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục.
a, Đọc
b, Tìm hiểu chú thích
9

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả, tác phẩm

2. Đọc, tìm hiểu chú thích, bố cục.
a, Đọc
b, Tìm hiểu chú thích
c, Bố cục
Phần 1: Từ đầu đến “ không thể không dời đổi”
-> Nêu lí do của việc dời đô.
Phần 2: Đoạn còn lại.
-> Lý do chọn thành Đại La.
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Vì sao phải dời đô?
- Trong lich sử Trung Quốc
+ Nhà Thương năm lần dời đô
+ Nhà Chu ba lần dời đô.
+ Muốn định đô ở nơi trung tâm.
+ Mưu toan nghiệp lớn,tính kế muôn đời cho con cháu
+ Trên vâng mệnh trời,dưới theo ý dân.
- Mục đích :
- Kết quả:
=>Việc dời đô làm cho đất nước phát triển thịnh vượng.
+ Vận nước lâu bền + Phong tục phồn thịnh
- Thực tế lịch sử nước ta:
+ Nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình

+ Khinh thường mệnh trời

+ Không noi theo dấu cũ Thương ,Chu

+ Triều đại không lâu bền,số vận ngắn ngủi

+ Trăm họ phải hao tổn

+ Muôn vật không được thích nghi
- Hậu quả:
12
* Nghệ thuật so sánh đối chiếu, tương phản, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu ,lập luận thấu tình đạt lý.

Thực tế lịch sử nước ta
Trong lịch sử Trung Quốc:
Lí do của việc dời đô:
* Khẳng định việc dời đô là cần thiết , làm cho đất nước vững bền, phát triển thịnh vượng .Bộc lộ tình cảm yêu nước, thương dân chân thành sâu sắc.
2. Lí do trọn thành Đại La.
Về vị thế địa lí:
+ Ở vào nơi trung tâm đất trời, mở ra bốn hướng nam bắc, đông tây.
+ Được cái thế rồng cuộn hổ ngồi
+ Có núi lại có sông
+ Đất rộng mà bằng phẳng, cao mà thoáng, tránh được nạn lụt lội, chật chội.
- Về vị thế chính trị văn hoá
+ Là đầu mối giao lưu: “ chốn hội tụ của bốn phương”
+ Là mảnh đất hưng thịnh: “ muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi”
=>Đại La là trung tâm của đất nước, xứng đáng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời
Câu văn được viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau, cân xứng lí lẽ dẫn chứng thuyết phục người nghe.
Câu hỏi cuối bài mang tinh đối thoại thÓ hiÖn sù ®ång c¶m s©u s¾c giữa vua vµ thÇn d©n

+ Tin t­ëng ý nguyÖn dêi ®« cña mình hîp ý nguyÖn nh©n d©n
Tại sao khi kết thúc bài chiếu, nhà vua không ra lệnh mà lại hỏi ý kiến của quần thần?
Cách kết thúc ấy có tác dụng gì?
?
Nội dung: Bằng những luận cứ cụ thể vua Lí Công Uẩn đã khẳng định thành Đại La có đủ mọi điều kiện để trở thành kinh đô của đất nước.

Nghệ thuật: Câu văn viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau cân xứng nhịp nhàng.
III.Tổng kết
1. Nghệ thuật
2. N?i dung
Thể hiện khát vọng của nhân dân về một đất nước độc lập thống nhất đồng thời phản ánh ý chí tự cường của dân tộc Dại Việt đang trên đà lớn mạnh.
"Chiếu dời đô " có sức thuyết phục mạnh mẽ bởi lập luận ch?t ch?, s?c bén, s? d?ng cõu van bi?n ng?u gi?u hỡnh ?nh và sự kết hợp hài hoà gi?a lí và tỡnh.
* Ghi nhớ Sgk/51
Hãy chọn ý đúng nhất cho câu hỏi sau

Chiếu dời đô thuy?t ph?c người đọc bởi nh?ng yếu tố nghệ thuật nào ?

B. S? d?ng l?i van bi?n ng?u gi�u hỡnh ?nh
A. Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng tiêu biểu.
C. K?t h?p h�i ho� gi?a lớ v� tỡnh
D. Cả ba đáp án trên
Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất cho ý kiến sau: vỡ sao nói Việc "Chiếu dời đô" ra đời đã phản ánh ý chí độc lập tự cường và sự phát triển lớn mạnh của dân tộc D?i Việt ?

A. Chứng tỏ triều đỡnh nhà Lý đủ sức chấm dứt nạn phong kiến cát cứ
B. Thế và lực của dân tộc Dại Việt đủ sức sánh ngang hàng với phương Bắc
C. Thực hiện ý chí và khát vọng của nhân dân thu giang sơn về một mối và dựng xây đất nước độc lập tự cường
D. Cả ba đáp án trên
Hướng dẫn về nhà:
- Nắm nội dung bài học và ghi nhớ.
- Hoàn thiện bài tập.
- Soạn bài "Hịch tướng sĩ"