Bài 22. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)

Gv: NGUYễN THị HUY?N
chiếu dời đô
BÀI 22: TiÕt 90
Đọc thuộc bản phiên âm chữ Hán và bản dịch bài thơ “ Ngắm trăng”, nêu nội dung, nghệ thuật của văn bản.
KIỂM TRA BÀI CŨ
2. HÃY QUAN SÁT HÌNH ẢNH SAU ĐÂY
Bức chân dung của vị vua nào trong lịch sử Việt Nam?
Tượng Lí Thái Tổ ở Hà Nội
CHIẾU DỜI ĐÔ
CHIẾUDỜI ĐÔ
Tiết 90 CHIẾU DỜI ĐÔ
(THIÊN ĐÔ CHIẾU ) Lí Công Uẩn
Em hãy nêu một vài nét về tiểu sử tác giả?
Lí Công Uẩn (974 – 1028) tức Lí Thái Tổ người châu Cổ Pháp
( nay thuộc Bắc Ninh).
Là người thông minh, nhân ái, chí lớn và lập được nhiều chiến công.
Khi lên ngôi ông lấy hiệu là Thuận Thiên.
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả :
SGK.
Lí
Công
Uẩn
Tiết 88 CHIẾU DỜI ĐÔ
(THIÊN ĐÔ CHIẾU ) Lí Công Uẩn
I. Đọc - tìm hiểu chú thích:
1. Tác giả : SGK.
2. Tác phẩm:
3. Thể loại :
Văn bản ra đời trong hoàn cảnh nào ?
Năm Canh Tuất (1010), Lí Công Uẩn viết bài chiếu bày tỏ ý định dời đô từ Hoa Lư ( Ninh Bình ) ra Đại La ( Hà Nội ).
SGK.
Văn bản được viết theo thể loại nào ?
Chiếu là thể văn do vua dùng ban bố mệnh
lệnh.
Được viết bằng văn vần, văn biền ngẫu hay
văn xuôi.
Một số bài chiếu thể hiện tư tưởng chính trị lớn, ảnh hưởng đến vận mệnh triều đại, đất
nước.
chiếu.
Bút tích CHIẾU DỜI ĐÔ
Tiết 90 CHIẾU DỜI ĐÔ
(THIÊN ĐÔ CHIẾU ) Lí Công Uẩn
I. Đọc - tìm hiểu chú thích:
1. Tác giả : SGK.
2. Tác phẩm:SGK.
3. Thể loại : chiếu.
4. Bố cục:
3 phần.
- Đoạn 1 : (Từ đầu …
không thể không dời đổi)
Lý do dời đô.
- Đoạn 2 : (Huống gì …
muôn đời )
Nguyên nhân chọn Đại
La làm kinh đô.
- Đoạn 3 :( phần còn lại)
Ban lệnh dời đô.
1
2
3
ĐỌC VĂN BẢN
“ Từ đầu… không thể không dời đổi”: đọc chậm, thong thả, nhấn giọng ở câu hỏi.
“ Tiếp theo… đế vương muôn đời” : giọng sôi nổi, hào hùng, diễn tả địa thế của thành Đại La.
“Phần còn lại” : giọng thể hiện sự thiết tha, chân thành.
Thiên đô chiếu
Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô; nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi.
Huống gỡ thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: ở vào nơi trung tâm trời đất; được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. D?a thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.
Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?
Mở đầu bài, theo sử sách Trung Quốc, Lí Công Uẩn nêu những dẫn chứng các vua nào từng dời đô?
Nhà Thương : năm lần dời đô.
Nhà Chu : ba lần dời đô.
Lí Công Uẩn nêu những sự kiện ấy nhằm mục đích gì ?
Mưu toan việc lớn, tính kế
muôn đời cho con cháu.
Vận nước lâu dài, phong tục
phồn thịnh.
Dẫn chứng cụ thể, lập luận
chặt chẽ.
Theo tác giả, chính việc dời đô đúng đắn, nhà Thương và nhà Chu đạt được kết quả gì ?
Dẫn chứng và cách lập luận của tác giả như thế nào ?
Tiết : 90 - Văn bản
CHIẾU DỜI ĐÔ
(Thiên đô chiếu - Lí Công Uẩn )
I. Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu VB
1/ Lí do dời đô.

- Việc định đô ở các triều đại Trung Quốc đã trở thành sự kiện lớn.
- Có mối quan hệ đặc biệt với sự hưng thịnh của đất nước.
Đất nước vững bền, phát triển thịnh vượng.
HÃY QUAN SÁT CÁC HÌNH ẢNH VỀ CỐ ĐÔ HOA LƯ
Kinh đô Hoa Lư tồn tại 42 năm ( 968- 1010).
- 13 năm ( 968-980) là triều đại Đinh.
- 29 năm tiếp ( 980-1009) là triều Tiền Lê
- Đầu tháng 11 năm 1009 Lí Công Uẩn lên ngôi vua cũng chính tại mảnh đất kinh đô Hoa Lư lịch sử này.
Toàn cảnh cố đô Hoa Lư
Tiết : 90 - Văn bản
CHIẾU DỜI ĐÔ
Thiên đô chiếu – Lí Công Uẩn.
I- ĐỌC- TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
II- ĐỌC- TÌM HIỂU VĂN BẢN
1/ Lí do dời đô.
2/ Ý nghĩa việc dời đô.
Quan sát các hình ảnh sau
Nền cũ Thành Đại La
Thành Đại La có những thuận lợi
gì để chọn làm kinh đô của đất nước ?
Lịch sử
1
Địa lí
2
Hình thế núi sông
3
Chính trị, văn hóa
3-4 PHÚT
Thảo luận nhóm, ghi kết quả bằng bản đồ tư duy
4
T
H
À
N
H
Đ
Ạ
I
L
A

2/ Ý nghĩa việc dời đô.
Thành Đại La là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.
Tiết : 90 - Văn bản
CHIẾU DỜI ĐÔ
Thiên đô chiếu – Lí Công Uẩn.
I- ĐỌC- TÌM HIỂU CHÚ THÍCH
II- ĐỌC- TÌM HIỂU VĂN BẢN
1/ Lí do dời đô.
2/ Ý nghĩa việc dời đô.
3/ Nghệ thuật.
- Bố cục chặt chẽ, lập luận thuyết phục.
- Lời văn trang trọng.
- Ngôn ngữ tâm tình, đối thoại.


Tiết 90 CHIẾU DỜI ĐÔ
(THIÊN ĐÔ CHIẾU ) Lí Công Uẩn
I. Đọc - tìm hiểu chú thích:
II. Tìm hiểu văn bản:
III. Tổng kết :
Cách lập luận của tác giả trong Chiếu dời đô như thế nào ?

- Chặt chẽ, có lý có tình.
Phân tích dẫn chứng rõ ràng.
Chiếu dời đô thể hiện nội dung gì ?

Phản ánh khát vọng của nhân dân về
một đất nước độc lập, thống nhất đang
trên đà phát triển lớn mạnh.
SGK/.
Hà Nội - Trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa.
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
1/ Đối với bài học này
Học thuộc nội dung ghi bài
Thuộc lòng một đoạn trong bài em yêu thích nhất
Sưu tầm thêm tư liệu về Lí Thái Tổ và lịch sử Hà Nội.
Chứng minh Chiếu dời đô có kết cấu chặt chẽ, lập luận giàu sức thuyết phục.
GỢI Ý
Nêu sử sách làm tiền đề, làm chỗ dựa cho lí lẽ
Dùng dẫn chứng thực tế thời Đinh, Lê
Chỉ rõ thực tế ấy không còn phù hợp
Nhất thiết phải dời đô
Khẳng định
Thành Đại La là nơi tốt chất để chọn làm kinh đô.
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
1/ Đối với bài học này
Học thuộc nội dung ghi bài
Thuộc lòng một đoạn trong bài em yêu thích nhất
Sưu tầm thêm tư liệu về Lí Thái Tổ và lịch sử hà Nội.
Chứng minh Chiếu dời đô có kết cấu chặt chẽ, lập luận giàu sức thuyết phục.
2/ Đối với bài học tiếp theo
Chuẩn bị bài HỊCH TƯỚNG SĨ
Đọc trước văn bản SGK/ 55 lưu loát;
-Tìm hiểu tác giả Trần Quốc Tuấn và cuộc kháng chiến chống quân Mông- Nguyên ;
- Trả lời các câu hỏi ở SGK.
Hướng đổi mới
1. Thảo luận nhóm, ghi kết quả bằng bản đồ tư duy
Hướng đổi mới
1. Thảo luận nhóm, ghi kết quả bằng bản đồ tư duy
Hướng đổi mới
2. Phần dặn dò:
hướng dẫn học sinh học tự học bằng sơ đồ
Nêu sử sách làm tiền đề, làm chỗ dựa cho lí lẽ
Dùng dẫn chứng thực tế thời Đinh, Lê
Chỉ rõ thực tế ấy không còn phù hợp
Nhất thiết phải dời đô
Khẳng định
Thành Đại La là nơi tốt chất để chọn làm kinh đô.