Bài 22. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)

PHÒNG GD HÒA THÀNH
TRƯỜNG THCS LÝ TỰ TRỌNG


GIÁO ÁN: Ngữ văn
Lớp 8

TẬP THỂ LỚP CHÚNG EM
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
KIỂM TRA MIỆNG
Thuộc lòng bài thơ "Ngắm trăng" Phân tích nội dung nghệ thuật bài thơ.
TL: Tâm hôn .. nghệ sĩ
NGẮM TRĂNG
Tác giả của bài chiếu dời đô là ai?
TL: Lí Công Uẩn
KIỂM TRA MIỆNG
CHIẾU DỜI ĐÔ
Thuộc lòng bài thơ "đi đường" và phân tích nội dung và nghệ thuật bài thơ .
TL: Thơ giản dị, và hàm súc ... vẻ vang.
KIỂM TRA MIỆNG
ĐI ĐƯỜNG
CHIẾUDỜI ĐÔ
TIẾT 89
I./ Đọc -Tìm hiểu chú thích.
1./ Đọc.
CHIẾU DỜI ĐÔ
Thiên đô chiếu
Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô; nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi.
Huống gỡ thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: ở vào nơi trung tâm trời đất; được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. đã đúng ngôi nam bắc đông tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. D?a thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. Xem khắp đất Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.
Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?
CHIẾU DỜI ĐÔ
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
-1/Đọc
2- Tác giả, tác phẩm :
-Lí Công Uẩn( 974- 1028) tức Lí Thái Tổ, vị vua khai sáng triều Lí ,là vị vua anh minh, có chí lớn và lập nhiều chiến công .
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
-1/Đọc
2- Tác giả, tác phẩm :
a- Tác giả :-Lí Công Uẩn( 974- 1028)
b- Tác ph?m:-Chiếu: là thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh . Chiếu dời đô được viết bằng chữ Hán , ra đời gắn liền với sự kiện lịch sử trọng đại : thành Đại La (Hà Nội ngày nay) trở thành kinh đô của nước Đại Việt dưới triều Lí và nhiều triều đại phong kiến Việt Nam.
CHIẾU DỜI ĐÔ
I. Đọc và tìm hiểu chú thích:
-1-Đọc
2- Tác giả, tác phẩm :
a- Tác giả :-Lí Công Uẩn( 974- 1028)
b- Tác ph?m:-Chiếu dời đô được viết bằng chữ Hán , ra đời gắn liền với sự kiện lịch sử trọng đại : thành Đại La (Hà Nội ngày nay) trở thành kinh đô của nước Đại Việt dưới triều Lí và nhiều triều đại phong kiến Việt Nam.
3/ Giải thích từ khó(SGK)
CHIẾU DỜI ĐÔ
CHIẾU DỜI ĐÔ
(*) 3 phần
Đ1: Đầu... Không dời đổi -> Mục đích của việc dời đô.
Đ2: TT -> muôn đời: Ca ngợi địa thế.
Đ3: Kết luận.
(?) Bài chiếu có thể chia làm mấy phần? Y� chính của mỗi phần?
II. Đọc – hiểu văn bản: A/Nội dung
1, Lý do dời đô:
+ Nhà Thương : năm lần dời đô.
+ Nhà Chu : ba lần dời đô.
Mục đích
Ở nơi trung tâm .
Mưu toan nghiệp lớn.
Tính kế muôn đời cho con cháu.
Kết quả
Vận nước lâu dài.
Phong tục phồn thịnh
Nhà Đinh- Lê
+ Đóng yên đô thành.
Nhà Thương, nhà Chu :
Sự cần thiết phải dời đô
CHIẾU DỜI ĐÔ
II. Đọc - Tìm hiểu văn bản
1/. Lí do dời đô:
a. Sử sách ngày xưa.
-Nhiêù lần dời đô
-Phát triển đất nước
-Vững bền thịnh vượng
-Mượn chuyện xưa đề cập đến chuyện nay.
-Làm tiền đề, làm chỗ dựa cho lí lẽ.
CHIẾU DỜI ĐÔ
b. Hiện trạng ngày nay
-Phê phán triều đại Đinh Lê
+Không theo mệnh trời.
+Không theo cái cũ.
+Hậu quả không tốt
-Cở sở thực tế: kinh đô Hoa Lư cũ không còn phù hợp.
CHIẾU DỜI ĐÔ
=> Quyết định dời đô từ Hoa Lư ra thành Đại La đã được trình bày với các lí lẽ thyết phục:
+ Việc định đô ở các triều đại trong lịch sử Trung Quốc đã trở thành những sự kiện lớn .Điều này chứng tỏ đây là một vấn đề đáng suy nghĩ và cho thấy bài học về việc định đô có mối liên hệ đặc biệt với sự hưng thịnh của đất nước.

Về lịch sử :Kinh đô cũ của Cao Vương
Nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.
Trung tõm tr?i d?t: Rũng cu?n , h? ng?i
V? d?a lý D?a th? r?ng m� b?ng.
D?t dai cao m� thoỏng.
Xứng đáng là nơi định đô bền vững muôn đời.
Lý do chọn Đại La làm kinh đô
Dân cư: Khỏi chịu cảnh ngập lụt.
Cảnh vật : Muôn vật phong phú tốt tươi.
II. D?c - hi?u van b?n: A/N?i dung
2. L?i th? chọn Đại La làm kinh đô :
-Thắng địa :
Đất có phong cảnh và địa thế đẹp .
Hà Nội hôm nay
Dấu tích Thăng Long xưa
CHIẾU DỜI ĐÔ
2/. Lợi thế của thành Đại La.
a. Vị trí địa lý
-Trong tâm có núi, có sông, đất rộng, cao thoáng, tránh được thiên tai.
b. Vị trí chính trị, văn hoá
-Đầu mối giao lưu, nơi hội tụ trọng yếu. Muôn vật rất mực phong phú tốt tươi.
-Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng cụ thể, thuyết phục bằng câu văn biền ngẫu.
-Đại La là thắng địa phù hợp với việc định đô lâu dài.
CHIẾU DỜI ĐÔ
=> Căn cứ vào tình hình thực tế ,tác giả chỉ ra vị thế của Hoa Lư ,của Đại Việt về địa lí, phong thủy, chính trị, về sự sống muôn loài ,.từ đó ,chỉ ra được ưu thế của thành Đại La là " kinh thành bậc nhất của đế vương muôn đời", ban bố về việc dời đô từ Hoa Lư ra thành Thăng Long -một sự kiện lịch sử trọng đại đối với đất nước ta.
- Chiếu dời đô thể hiện tâm nhìn về sự phát triển quốc gia Đại Việt, khát vọng độc lập ,thống nhất của một dân tộc có ý thức ,có truyền thống tự cường.
CHIẾU DỜI ĐÔ
B/ Hình thức:
Gồm có 3 phần chặt chẽ .
Giọng văn trang trọng ,thể hiện suy nghĩ ,tình cảm sâu sắc của tác giả về một vấn đề hết sức quan trọng của đất nước .
Lựa chọn từ ngữ có tính chất tâm tình, đối thoại:
+ Là mệnh lệnh nhưng chiếu dời đô không sử dụng hình thức mệnh lệnh.
+ Câu hỏi cuối cùng làm cho quyết định của nhà vua được người đọc ,người nghe tiếp nhận ,suy nghĩ và hành động một cách tự nguyện.
Em hãy nêu lại những nét chính về nghệ thuật của văn bản?
CHIẾU DỜI ĐÔ
C/ Ý nghĩa văn bản:
Ý nghĩa lịch sử của sự kiện dời đô từ Hoa Lư ra thành Thăng Long và nhận thức về vị thế ,sự phát triển đất nước của Lí Công Uẩn.
4/Câu hỏi ,bài tập củng cố :
1. Nội dung của bài "Chiếu dời đô" là gì?
- Thông báo cho toàn dân biết việc dời đô
-. Phản ánh khát vọng của nhân dân về 1 đất nước độc lập, thống nhất.
- Phản ánh ý chí tự cường của dt Đại Việt đang trên đà lớn mạnh.

2.Vẽ bản đồ tư duy bài "Chiếu dời đô"
Hướng dẫn học sinh tự học
-Đối với bài học ở tiết học này:
+ Học bài
+Hoàn chỉnh các BT còn lại vào VBTNV.
+ Sưu tầm tài liệu về Lí Thái Tổ và lịch sử Hà Nội.
-Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
+ Chuẩn bị: "Hịch tướng sĩ"
+Đọc trước nội dung.
+Trả lời câu hỏi SGK T/60.
+Đọc chú thích.
+Nghiên cứu trước các BT trong VBTNV.
Chúc các em có tiết học vui, bổ ích và lý thú.