Bài 22. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)

Các thầy cô giáo
và
các em học sinh!
Nhiệt liệt chào mừng
GV: ĐINH THỊ NHUNG
TRƯỜNG THCS LƯƠNG THẾ VINH
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
Chùa Một Cột
Văn Miếu Quốc Tử Giám
Bài 22 - tiết 90
Chiếu dời đô
(Thiên đô chiếu)
Lý Công Uẩn
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1. Tác giả:
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
- Lí Công Uẩn tức vua Lý Thái Tổ (974 - 1028).
- Quê : Từ Sơn - Bắc Ninh.
- Là nguười thông minh, nhân ái, có chí lớn
Ngưuời sáng lập ra vưuơng triều nhà Lý.
Lí Công Uẩn
(974 - 1028)
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1. Tác giả:
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
- Lí Công Uẩn tức vua Lý Thái Tổ (974 - 1028).
- Quê : Từ Sơn - Bắc Ninh.
- Là nguười thông minh, nhân ái, có chí lớn
Ngưuời sáng lập ra vưuơng triều nhà Lý.
Lý Công Uẩn từ nhỏ đã sống trong chùa. Từ bé, ông đã thể hiện sự thông minh, tuấn tú khác nguười. Nhà suư Vạn Hạnh từng khen: " Đứa bé này lớn lên, ắt có thể giải nguy, gỡ rối, làm bậc minh chủ thiên hạ".
Duưới thời Tiền Lê, ông làm đến chức : Tả thân vệ tiền chỉ huy sứ. Khi Lê Ngoạ Triều mất, ông đưuợc triều đình tôn lên làm vua, lấy niên hiệu là Thuận Thiên, Đổi tên nưuớc từ Đại Cồ Việt Thành Đại Việt.
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
Đền Đô (1030)
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1. Tác giả:
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
- Lí Công Uẩn tức vua Lý Thái Tổ (974 - 1028).
- Quê : Từ Sơn - Bắc Ninh.
- Là nguười thông minh, nhân ái, có chí lớn
Ngưuời sáng lập ra vưuơng triều nhà Lý.
2, Tác phẩm:
-Tác phẩm viết năm 1010, khi Lý Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lưu về Đại La và đổi tên là Thăng Long.
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
Đọc
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
* Thể loại:
Chiếu
Chiếu còn gọi là (chiếu thuư, chiếu chỉ). Chiếu có từ thời cổ đại bên Trung Quốc. Lúc đầu gọi là " Mệnh", Sau là " Lệnh". Dến nhà Tần đổi là " Chiếu".
+ Nội dung: thể hiện tưu tưuởng chính trị lớn lao, có ảnh hưuởng lớn đến vận mệnh của một triều đại, của đất nưuớc.
+Hi`nh thức: Chiếu đưuợc viết bằng van xuôi, van vần,xen nhu~ng câu van biền ngẫu ( Biền: là 2 con ngựa kéo xe sóng đôi; Ngẫu: là từng cặp ) tức là nhu~ng cặp câu cân xứng với nhau.
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
* Thể loại:
Chiếu
* Phương thức biểu đạt:
Nghị luận
Chiếu: là thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh
"Chiếu dời đô" viết bằng văn xuôi chữ Hán xen những câu văn biền ngẫu.
07/05/2017
14
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
* Thể loại:
Chiếu
* Phương thức biểu đạt:
Nghị luận
Chiếu: là thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh
"Chiếu dời đô" viết bằng văn xuôi chữ Hán xen những câu văn biền ngẫu.
* Bố cục:
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
2. Tìm hiểu chi tiết:
a. Lí do dời đô:
* Gưuơng tiền nhân:
Mưuợn lịch sử Trung Quốc:
+ Nhà Thưuơng: 5 lần dời đô
+ Nhà Chu : 3 lần dời đô
Mục đích: Mưuu toan nghiệp lớn ( vì lợi ích muôn dân xây dựng vuơng triều vững mạnh)
-> Kết quả: Vận nưuớc lâu dài, phong tục phồn thịnh.
-> Suy luận hợp lí, chặt chẽ, dẫn chứng xác thực
-> Vi?c d?i dô là vô cùng c?n thi?t, vì mục đích tốt đẹp
-> Th? hi?n khát v?ng xây d?ng m?t d?t nu?c v?ng b?n, thịnh trị
Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần đời đô, nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam Đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh.
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
2. Tìm hiểu chi tiết:
a. Lí do dời đô:
* Cơ sở lịch sử:
Vi?c d?i dô là vô cùng c?n thi?t, vì mục đích tốt đẹp
* Cơ sở thực tiễn:
-Hai nhà Đinh, Lê theo ý riêng mình ...cứ đóng yên đô thành.
? Hậu quả: Khiến cho triều đại không đuợc lâu bền ... thích nghi.
Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tổn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không đổi dời. 
C? ĐÔ HOA LƯ
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
2. Tìm hiểu chi tiết:
a. Lí do dời đô:
* Cơ sở lịch sử:
Vi?c d?i dô là vô cùng c?n thi?t, vì mục đích tốt đẹp
* Cơ sở thực tiễn:
-Hai nhà Đinh, Lê theo ý riêng mình ...cứ đóng yên đô thành.
? Hậu quả: Khiến cho triều đại không đuợc lâu bền ... thích nghi.
Lập luận chặt chẽ, kết hợp lí lẽ và tình cảm chân thành.
Khẳng định dời đô là một đòi hỏi tất yếu
Tấm lòng lo nghĩ cho đất nuước c?a Lý Thái Tổ
Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tổn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không đổi dời. 
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
2. Tìm hiểu chi tiết:
a. Lí do dời đô:
* Cơ sở lịch sử:
Vi?c d?i dô là vô cùng c?n thi?t, vì mục đích tốt đẹp
* Cơ sở thực tiễn:
-Khẳng định dời đô khỏi Hoa Luư là một đòi hỏi tất yếu (tuân theo mệnh trời), vì nuớc vì dân,.
?Thế và lực của dân tộc Đại Việt đang trên đà phát triển.
?Thể hiện ý chí tự lực, tự cưuờng, khát vọng về một đất nưuớc vững bền, thịnh trị.
Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: ở vào nơi trung tâm trời đất; được thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi Nam Bắc Đông Tây; lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng; đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi. Xem khắp nước Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời. 

I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
2. Tìm hiểu chi tiết:
a. Lí do dời đô:
* Cơ sở lịch sử:
Vi?c d?i dô là vô cùng c?n thi?t, vì mục đích tốt đẹp
* Cơ sở thực tiễn:
-Khẳng định dời đô là một đòi hỏi tất yếu (tuân theo mệnh trời), vì nuớc vì dân,.
b. Lí do chọn Đại La làm kinh đô:
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
Thảo luận nhóm
Theo tác giả, Đại La có những lợi thế về những mặt nào để có thể chọn làm nơi đóng đô ? (Chú ý về lịch sử, vị trí địa lý, hình thế sông núi, sự thuận tiện trong giao lưưưuu phát triển.)?
- Tác giả đã đưua ra những chứng cứ nào để làm rõ từng mặt ấy?
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN




Về lịch sử
V? vị trí địa lý
Là trung tâm.
+ Địa thế đẹp, quý hiếm.
Về kinh tế, chính trị, văn hoá

Là nơi kinh đô bậc nhất của đế vUương muôn đời.
?Từng là kinh đô
Là đầu mối giao lUu, mảnh đất hung thịnh
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
2. Tìm hiểu chi tiết:
a. Lí do dời đô:
* Cơ sở lịch sử:
Vi?c d?i dô là vô cùng c?n thi?t, vì mục đích tốt đẹp
* Cơ sở thực tiễn:
-Khẳng định dời đô khỏi Hoa Luư là một đòi hỏi tất yếu (tuân theo mệnh trời), vì nuớc vì dân,.
b. Lí do chọn Đại La làm kinh đô:
- Lập luận bằng những chứng cớ toàn diện xác thực
- Kết cấu chặt chẽ. Sử dụng câu văn biền ngẫu cân xứng.
- K?t h?p lí lẽ và tình cảm
Có sức cảm hoá và thuyết phục cao
=>Khẳng định địa thế tuyệt vời của Đại La. Nơi hội tụ đủ mọi mặt của đất nuớc.Xứng đáng là kinh đô b?c nh?t của đế vưuơng muôn d?i
=> ph?n ỏnh ý chớ d?c l?p t? cu?ng c?a dõn t?c v� s? phỏt tri?n l?n m?nh c?a qu?c gia D?i Vi?t.
=> Khỏt v?ng th?ng nh?t giang son v? m?t m?i.
LÝ CÔNG UẨN DỜI ĐÔ
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
2. Tìm hiểu chi tiết:
a. Lí do dời đô:
* Cơ sở lịch sử:
Vi?c d?i dô là vô cùng c?n thi?t, vì mục đích tốt đẹp
* Cơ sở thực tiễn:
-Khẳng định dời đô khỏi Hoa Luư là một đòi hỏi tất yếu (tuân theo mệnh trời), vì nuớc vì dân,.
b. Lí do chọn Đại La làm kinh đô:
=>Khẳng định địa thế tuyệt vời của Đại La. Nơi hội tụ đủ mọi mặt của đất nuớc.Xứng đáng là kinh đô b?c nh?t và b?n v?ng muôn d?i
"Trẫm dục nhân thử địa lợi dĩ định quyết cuư, khanh đẳng nhuư hà ?"
- Hỏi, trao đổi, mang tính đối thoại dân chủ
=>Thể hiện sự đồng cảm sâu sắc giữa vua và thần dân
=> Lý Công Uẩn là ngưuời có tầm nhìn chiến luược, sâu sắc, có quyết định sáng suốt, có ý chí và hoài bão lớn, có trách nhiệm với đất nuớc.
=> Tin tưưuởng ý nguyện dời đô của mình hợp ý nguyện nhân dân
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
Chiếu dời đô phản ánh ý chí độc lập tự cường của dân tộc và sự phát triển lớn mạnh của quốc gia Đại Việt. Qua đó, chúng ta có thể thấy được khát vọng mãnh liệt của tổ tiên về một nước Đại Việt độc lập, thống nhất, hùng cường và tư thế hiên ngang của một quốc gia tự chủ đang trên đà phát triển lớn mạnh. Dời đô từ vùng núi Hoa Lư chật hẹp ra vùng đồng bằng rộng rãi, điều đó chứng tỏ triều đình nhà Lí đã đủ khả năng chấm dứt nạn phong kiến cát cứ trong nước và đủ sức chống cự với quân xâm lược phương Bắc. Việc Lí Thái Tổ định đô ở Thăng Long là thực hiện nguyện vọng của nhân dân thu giang sơn về một mối, để có điều kiện xây dựng đất nước ngày càng lớn mạnh.
Bản đồ Đại La
I. ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Đọc – hiểu chung:
2. Tìm hiểu chi tiết:
a. Lí do dời đô:
b. Lí do chọn Đại La làm kinh đô:
III. TỔNG KẾT
Thể hiện khát vọng của nhân dân về một đất nuước độc lập thống nhất, đồng thời phản ánh ý chí tự cưuờng của dân tộc Đại Việt đang trên đà lớn mạnh.
" Chiếu dời đô" có sức thuyết phục mạnh mẽ bởi kết cấu chặt chẽ, dẫn chứng xác thực, lập luận sắc bén, giầu thuyết phục và sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình.
2. Nội dung:
1. Nghệ thuật :
Sự cần
thiết
phải
dời đô
Lý do dời đô cũ
(Hoa Luư không còn phù hợp)
ý chí định đô mới
(Đại La mảnh đất lý tưuởng)
Viện dẫn sử sách
(Dời đô đúng nên phát triển)
Soi vào thực tế nhà Đinh, Lê
(Định đô chưuưa đúng, khó phát triển)
Lợi thế của Đại La
(Lý tuưởng về mọi mặt)
Quyết định của nhà vua
(Quyết định dời đô)
Văn bản:
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
CHùA MộT CộT
VĂN MIếU XƯA
VĂN MIếU NGàY NAY
     
Văn miếu Quốc Tử Giám
     
Lăng Chủ Tịch Hồ Chí Minh
     
Hồ Gươm Tháp Rùa
     
Sân vận động quốc gia Mỹ Đình
     
Nhà hát lớn Hà Nội
     
Đại học Y Hà Nội
     
Chợ Đồng Xuân
Văn bản:
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* Thấy được khát vọng về một đất nước độc lập, hùng cường và khí phách tự cường của dân tộc dang phát triển
*Th?y du?c k?t c?u ch?t ch?, l?p lu?n thuy?t ph?c k?t h?p gi?a lớ v� tỡnh.
* Nắm được đặc điểm chức năng thể chiếu và vận dụng làm văn nghị luận.
* Soạn bài: Hịch tướng sĩ
THIÊN ĐÔ CHIẾU
LÝ CÔNG UẨN
Các thầy cô giáo
và
các em học sinh!
Xin chân thành cảm ơn