Bài 22. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ CÙNG TOÀN THỂ CÁC EM HỌC SINH
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ CAO THÀNH












KIỂM TRA BÀI CŨ
- Đọc thuộc lòng bài thơ: Ngắm trăng của Hồ Chí Minh.
- Qua bài thơ cho em biết điều gì?
Trả lời: - Bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc, cho ta thấy tình yêu thiên nhiên đến say mê và phong thái ung dung của Bác Hồ ngay cả trong cảnh ngục tù khổ cực tối tăm












CHIẾU DỜI ĐÔ
LÍ CÔNG UẨN (974-1028)
Lí Công Uẩn(974-1028) tức vua Lí Thái Tổ.Quê Bắc Ninh
- Ông là người thông minh, nhân ái, có chí lớn
- Ông là người sáng lập ra vương triều nhà Lí,lấy niên hiệu là Thuận Thiên
Tượng vua Lí Thái Tổ












Đền Đô (Bắc Ninh) nơi thờ tám vị vua nhà Lí
I. Vài nét về tác giả, tác phẩm:
- Lí Công Uẩn (974 - 1028).
- Quê : Từ Sơn - Bắc Ninh.
- Là người thông minh, nhân ái, có chí lớn.
- Là người sáng lập vương triều Lí.
1. Tác giả:
Hoàn cảnh ra đời :
- Viết năm 1010.
- Khi có ý định dời đô từ Hoa Lư về Đại La.
b) Thể loại :
Chiếu (còn gọi là chiếu thư, chiếu chỉ): Lời ban bố mệnh lệnh của vua cho thần dân.
"Chiếu dời đô": Viết bằng văn xuôi chữ Hán có xen câu văn biền ngẫu.
2. Tác phẩm: Chiếu dời đô
Chiếu
dời đô
Mệnh lệnh (ý muốn chủ quan)
ý kiến (ý tưởng khách quan)
Lí Công Uẩn
(974 - 1028)
Chiếu dời đô

Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô. Phải đâu các vua thời Tam Đại theo ý riêng mình mà tự tiện chuyển dời? Chỉ vì muốn đóng đô ở nơi trung tâm, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu; trên vâng mệnh trời, dưới theo ý dân, nếu thấy thuận tiện thì thay đổi. Cho nên vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh. Thế mà hai nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình, khinh thường mệnh trời, không noi theo dấu cũ của Thương, Chu, cứ đóng yên đô thành ở nơi đây, khiến cho triều đại không được lâu bền, số phận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tổn, muôn vật không được thích nghi. Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không đổi đời.
Huống gì thành Đại La, kinh đô cũ của Cao Vương: ở vào nơi trung tâm của trời đất, được thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi Nam, Bắc, Đông, Tây lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng, đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt; muôn vật cũng rất mực phong phú, tốt tươi. Xem khắp nước Việt ta, chỉ nơi này là thắng địa. Thật là chốn tụ hội trọng yếu của bốn phương đất nước; cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời.
Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?












CHIẾU DỜI ĐÔ
LÍ CÔNG UẨN (974-1028)
Đặc điểm cơ bản của thể chiếu:
- Chiếu là thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh xuống thần dân.
- Mục đích chức năng của chiếu là công bố những chủ trương, đường lối,nhiệm vụ mà vua,triều đình nêu ra , yêu cầu thần dân thực hiện và nó được đón nhận một cách trang trọng
- Về hình thức: chiếu có thể được làm bằng văn vần, văn biền ngẫu hoặc văn xuôi.












CHIẾU DỜI ĐÔ
LÍ CÔNG UẨN (974-1028)
Kết cấu,bố cục của bài chiếu
1, Mở đầu tác giả nêu sử sách làm tiền đề, chỗ dựa cho lí lẽ ở những phần sau.
2, Soi sáng sử sách, tiền đề vào thực tế để thấy rõ những chỗ được, chỗ chưa được.
3, Phân tích, chứng minh và đi đến kết luận




































Thành Cổ Hoa Lư-Ninh Bình












1, Nghệ thuật:
Bài chiếu ngắn gọn, cô đọng, có sức thuyết phục: - Sự kết hợp hài hoà giữa lí và tình
- Trình tự lập luận chặt chẽ
2,Nội dung:
- Phản ánh khát vọng độc lập và ý chí tự cường của dân tộc Đại Việt.
- Thể hiện tầm nhìn xa trông rộng của một vị vua anh minh
Ghi nhớ:SGK
CHIẾU DỜI ĐÔ
LÍ CÔNG UẨN (974-1028)












CHIẾU DỜI ĐÔ
Tại sao trong Chiếu dời đô, tác giả lại gọi thành Đại La là thắng địa của đất Việt?
D, Cả ba phương án trên
A, Vì đây là mảnh đất tốt
B, Vì đây là mảnh đất tốt có thế đất đẹp.
C, Vì đây là mảnh đất tốt, lành, vững, có thể đem lại nhiều lợi ích cho kinh đô
IV LUYỆN TẬP:
Bài tập 1:Trắc nghiệm












CHIẾU DỜI ĐÔ
Chứng minh Chiếu dời đô có kết cấu chặt chẽ, lập luận giàu sức thuyết phục.
1, Mở đầu,tác giả nêu sử sách dời đô ở Trung Quốc làm tiền đề, chỗ dựa cho lí lẽ ở phần sau.
2, Soi sử sách vào hai triều Đinh, Lê để chỉ rõ việc không dời đô là không phù hợp với sự phát triển của đất nước.
3, Phân tich, chứng minh và đi đến kết luận: Thành Đại La là nơi tốt nhất để đóng đô
LÍ CÔNG UẨN (974-1028)
Bài tập 2: