Bài 22. Chiếu dời đô (Thiên đô chiếu)

Ngữ văn 8
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ
Giới thiệu bài mới
Định đô, lập nước là một trong những công việc quan trọng của một quốc gia, với khát vọng xây dựng đất nước Đại Việt hùng mạnh và bền vững muôn đời; sau khi được triều thần suy tôn làm vua, Lí Công Uẩn đã đổi tên nước thành Đại Cồ Việt – Đại Việt, đặt niên hiệu là Thuận Thiên và quyết định dời đô về thành Đại La. Vua ban hiên đô chiếu cho triều đình và nhân dan được biết.
Chiếu dời đô
Tiết 89
Văn Bản:
Lí Công Uẩn
(Thiên đô chiếu)
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
Mời các em xem video sau
chieu doi do.mp4
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Chú thích
a. Tác giả
Lí Công Uẩn (974 – 1028) tức Lí Thái Tổ, quê Đình Bảng – Từ Sơn – Bắc Ninh.
Là người thông min, nhân ái, có chí lớn và lập được nhiều chiến công.
Khi Lê Ngọa Triều mất, ông được triều thần tôn lên làm vua, lấy hiệu là Thuận Thiên.
Lớ Cụng U?n
(974 - 1028)
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Chú thích
a. Tác giả
Hoàn cảnh ra đời: Ra đời năm 1010 khi vua Lí Thái Tổ có ý định rời đô từ Hoa Lư về Ninh Bình.
Thể loại: Chiếu
- Đặc điểm:
+ Hình thức: Viết bằng văn xuôi hoặc văn biền ngẫu.
+ Mục đích: Là thể văn do vua dùng để ban bố mệnh lệnh.
+ Nội dung: Thường thể hiện một tư tưởng lớn lao, có ảnh hưởng đến triều đại, vận mệnh đất nước.

b. Tác phẩm
Bố cục: 2 phần
Phần 1: Từ đầu -> “không dời đô
=> Nêu lí do của việc dời đô
Phần 2: Phần còn lại
=> Lí do chọn thành Đại La là kinh đô
II. PHÂN TÍCH
1. Lí do vì sao phải đời đô
- Trong lich sử Trung Quốc
+ Nhà Thương năm lần dời đô
+ Nhà Chu ba lần dời đô.
+ Muốn định đô ở nơi trung tâm.
+ Mưu toan nghiệp lớn,tính kế muôn đời cho con cháu
+ Trên vâng mệnh trời,dưới theo ý dân.
- Mục đích :
- Kết quả:
=>Việc dời đô làm cho đất nước phát triển thịnh vượng.
+ Vận nước lâu bền + Phong tục phồn thịnh
- Thực tế lịch sử nước ta:
+ Nhà Đinh, Lê lại theo ý riêng mình
+ Khinh thường mệnh trời
+ Không noi theo dấu cũ Thương, Chu
+ Triều đại không lâu bền,số vận ngắn ngủi
+ Trăm họ phải hao tổn
+ Muôn vật không được thích nghi
- Hậu quả:
_ Nghệ thuật so sánh đối chiếu, tương phản, dẫn chứng toàn diện, tiêu biểu, lập luận thấu tình đạt lý.

Thực tế lịch sử nước ta
Trong lịch sử Trung Quốc:
Lí do của việc dời đô:
Khẳng định việc dời đô là cần thiết, làm cho đất nước vững bền, phát triển thịnh vượng. Bộc lộ tình cảm yêu nước, thương dân chân thành sâu sắc.
II. PHÂN TÍCH
2. Lí do chọn thành Đại La
Về vị thế địa lí:
+ Ở vào nơi trung tâm đất trời, mở ra bốn hướng nam bắc, đông tây.
+ Được cái thế rồng cuộn hổ ngồi
+ Có núi lại có sông
+ Đất rộng mà bằng phẳng, cao mà thoáng, tránh được nạn lụt lội, chật chội.
- Về vị thế chính trị văn hoá
+ Là đầu mối giao lưu: “ chốn hội tụ của bốn phương”
+ Là mảnh đất hưng thịnh: “ muôn vật cũng rất mực phong phú tốt tươi”
=>Đại La là trung tâm của đất nước, xứng đáng là kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời
Câu văn được viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau, cân xứng lí lẽ dẫn chứng thuyết phục người nghe.
Tại sao khi kết thúc bài chiếu, nhà vua không ra lệnh mà lại hỏi ý kiến của quần thần?
Cách kết thúc ấy có tác dụng gì?
Câu hỏi cuối bài mang tinh đối thoại thể hiện sự dũng cảm sâu sắc giữa vua và thần dân

+ Tin tưởng ý nguyện dời của mình hợp ý nhân dân
III. Ghi nhớ
1. Nghệ thuật
2. Nội dung
Câu văn viết theo lối biền ngẫu, các vế đối nhau cân xứng nhịp nhàng.
Bằng những luận cứ cụ thể vua Lí Công Uẩn đã khẳng định thành Đại La có đủ mọi điều kiện để trở thành kinh đô của đất nước.
Hãy chọn câu đúng nhất cho câu hỏi sau

“Chiếu dời đô” thuyết phục người đọc bằng những yếu tố nghệ thuật nào ?

B. Sử dụng lối văn biền ngẫu giàu hình ảnh
A. Lập luận chạt chẽ, dẫn chứng tiêu biểu
C. Kết hợp hài hoà giữa lí và tình
D. Cả ba đáp án trên
Hướng dẫn về nhà:
- NẮM NỘI DUNG BÀI HỌC VÀ GHI NHỚ.
- HOÀN THÀNH BÌA TẬP
- SOẠN BÀI CÂU CẢM THÁN


Chúc Quý Thầy Cô và Các Em Học Sinh Sức Khỏe, Thành Công Trong Công Việc Và Học Tập
Tạm Biệt-Hẹn Gặp Lại