Bài 22. Câu phủ định

M«n NG÷ v¨n

TRƯỜNG THCS LONG BIÊN
NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
CÁC THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ
HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI
Trường THCS Long Biên
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
NGỮ VĂN 8
BÀI 22- TIẾT 91:
C©u phñ ®Þnh
Người dạy: Nguyễn Thị Hương Tươi
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Xét những câu sau:
Nam đi Huế.
Nam không đi Huế.
Nam chưa đi Huế.
Nam chẳng đi Huế.
? Các câu (b),(c),(d) có đặc điểm hình thức gì khác so với câu (a)?
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Nam đi Huế.
Nam đi Huế.
Nam đi Huế.
Nam đi Huế.
không
chưa
chẳng
Câu (b), (c), (d)
Câu (a)
Có từ ngữ phủ định.
“không”
“chưa”
“chẳng”
Không có từ ngữ phủ định.
ĐẶC
ĐIỂM
CÂU KHẲNG ĐỊNH
CÂU PHỦ ĐỊNH
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Thầy sờ vòi bảo:
- Tưởng con voi như thế nào, hoá ra nó sun sun như con đỉa.
Thầy sờ ngà bảo:
- , nó chần chẫn như cái đòn càn.
Thầy sờ tai bảo:
-
(Thầy bói xem voi)
Không phải
Đâu có!
Nó bè bè như cái quạt thóc.
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
? Các câu trên đều là những câu phủ định nhưng mục đích sử dụng của chúng có giống nhau không?
c. Nam đi Huế.
1. Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn.
2. Đâu có!
b. Nam đi Huế.
d. Nam đi Huế.
không
chưa
chẳng
Ví dụ 1:
Ví dụ 2:
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
b. Nam không đi Huế.
c. Nam chưa đi Huế.
d. Nam chẳng đi Huế.
Thông báo, xác nhận không có sự việc…
1. Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn
2. Đâu có!
Bác bỏ một ý kiến, nhận định
CÂU
PHỦ
ĐỊNH
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
? Các câu (b), (c), (d) trong ví dụ 1 và câu 1, 2 trong ví dụ 2 có gì khác so với câu (a) về chức năng ?
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Câu (a) – Ví dụ 1
Thông báo, xác nhận có sự việc…
Câu (b), (c), (d) – Ví dụ 1
Câu 1, 2 – Ví dụ 2
Thông báo, xác nhận không có sự việc…
Bác bỏ một ý kiến, nhận định.
CÂU KHẲNG ĐỊNH
CÂU PHỦ ĐỊNH
CHỨC NĂNG
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Cho câu văn sau:
“Choắt dậy được nữa, nằm thoi thóp”
(Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu ký)
không
? Nếu Tô Hoài thay từ “không” bằng “chưa” thì nhà văn phải viết lại câu văn như thế nào?
? Nghĩa của câu đó có thay đổi không? Câu nào phù hợp với câu chuyện hơn? Vì sao?
Yêu cầu:
Thảo luận nhóm (4 học sinh).
Thời gian: 3 phút.
Trình bày ra giấy.
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Bài tập 3
* Nếu thay thì câu này phải viết lại là:
“Choắt chưa dậy được, nằm thoi thóp”
* Từ “chưa” không thể thay thế cho từ “không”.
* Nhà văn phải sử dụng từ “không” trong câu này mới phù hợp với diễn biến của câu chuyện (vì sau này Dế Choắt chết).
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
1. An đi học.
2. An mà đi chơi à?
3. An đi học ?
Câu nào là câu phủ định?
Vì sao?
Câu phủ định này có biểu thị ý phủ định không?
?
Cho các câu sau:
Câu 1 có đặc điểm hình thức của câu phủ định nhưng không biểu thị ý phủ định.
Câu 2 không có đặc điểm hình thức của câu phủ định nhưng biểu thị ý phủ định.
không thể không
Câu 3 là câu nghi vấn.
không
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Bài tập 1:
Các em hãy theo dõi kênh hình và kênh tiếng trong đoạn phim sau và cho biết:
Ghi nhanh những câu phủ định mà các nhân vật nói?
(Lớp chia làm 2 đội, đội nào ghi được nhiều câu phủ định đúng nhất thì thắng.)
Đoạn phim đó thuộc văn bản nào đã học?
?
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Theo dõi đoạn băng
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Theo dõi đoạn băng
Không phải đếm!
3. Con không ở đây đâu.
4. Con không ở đây đâu.
2. Không ai thèm làm điêu như đồ nhà mày.
Trường THCS Long Biên
Bài tập 2:
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường song không phải là không có ý nghĩa.
(Hoài Thanh, Ý nghĩa văn chương)
2. Tất cả quan chức nhà nước vào buổi sáng ngày khai trường chia nhau đến dự lễ khai giảng ở khắp các trường học lớn nhỏ. Bằng hành động đó, họ muốn cam kết rằng, không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hệ trẻ cho tương lai.
(Theo Lí Lan, Cổng trường mở ra )
Tìm câu phủ định? Giải thích vì sao em cho đó là câu phủ định? Câu phủ định đó có biểu thị ý phủ định không?
?
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Cho các câu sau:
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường song có ý nghĩa.
(Hoài Thanh, Ý nghĩa văn chương)
2. Tất cả quan chức nhà nước vào buổi sáng ngày khai trường chia nhau đến dự lễ khai giảng ở khắp các trường học lớn nhỏ.

không phải là không
Câu 2 là câu phủ định (từ ngữ phủ định: không) biểu thị ý phủ định.
Câu 1 có đặc điểm hình thức của câu phủ định (từ ngữ phủ định: không phải là không) nhưng biểu thị ý khẳng định.
hành động đó, họ muốn cam kết rằng, có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hệ trẻ cho tương lai.
Bằng
(Theo Lí Lan, Cổng trường mở ra )
không
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Bài tập 3: Đọc đoạn trích sau và cho biết: có thể thay từ “quên” bằng từ “không” được không? Vì sao?
“Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng”.
(Hịch tướng sĩ, Trần Quốc Tuấn)
Không thể thay từ “quên” bằng từ “không”. (“quên” không phải là từ phủ định)
Nếu thay thì sẽ làm thay đổi hẳn ý nghĩa của câu - sai lạc với chủ đề của đoạn văn và văn bản.
Yêu cầu:
Thảo luận nhóm (4 học sinh).
Thời gian: 3 phút.
Trình bày ra giấy.
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Bài tập 4:
Viết đoạn hội thoại ngắn trong đó có dùng câu phủ định miêu tả, bác bỏ.
- Cần viết rõ về nội dung.
- Không mắc lỗi.
- Sử dụng câu phủ định hợp lý.
Chú ý:
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Nam tình cờ gặp Bình kêu lên:
- Lâu quá, tớ không thấy cậu!
Bình cười:
- Làm gì có chuyện đó!
- Thật mà!
Bình vẫn cười:
- Ngày nào mà tớ chả thấy cậu ở sân bóng, nhưng cậu thì có thèm để ý đến ai đâu?
Nam gãi đầu, gãi tai:
- Cậu tưởng tớ không nhìn thấy cậu hay sao?
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Bài tập 5: Hoàn thiện sơ đồ sau:
CÂU PHỦ ĐỊNH
Chức năng
Đặc điểm hình thức
Phủ nhận
sự việc …
Bác bỏ một ý kiến, nhận định
Có từ ngữ phủ định: chưa, không, chẳng….
Câu phủ định miêu tả
Câu phủ định bác bỏ
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Hướng dẫn học bài ở nhà:
Học thuộc phần ghi nhớ trong SGK.
Hoàn thiện các phần bài tập chưa làm trong SGK:
+ Đọc kỹ đề trước khi làm.
+ Dựa vào những kiến thức đã học để làm bài.
Bài tập về nhà:
Điền từ: không, chưa vào chỗ trống trong những câu sau cho phù hợp và giải thích vì sao?
Câu 1: Bài văn của bạn …….. hay.
Câu 2: Em ……..được nói bậy.
1. Hướng dẫn học bài cũ:
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
Hướng dẫn học bài ở nhà:
2. Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài mới:
Chuẩn bị bài: Chương trình địa phương (phần Tập làm văn)
Chuẩn bị theo hướng dẫn trong SGK với các chủ đề sau:
+ Tổ 1: Chùa của địa phương.
+ Tổ 2: Đình của địa phương.
+ Tổ 3: Văn miếu Quốc Tử Giám.
+ Tổ 4: Làng gốm sứ Bát Tràng
Bài 22 - Tiết 91: Câu phủ định
Trường THCS Long Biên
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
CÁC VỊ ĐẠI BIỂU, CÁC THẦY CÔ GIÁO!
CHóC HéI THI THµNH C¤NG RùC Rì