Bài 22. Câu phủ định

Kiểm tra bài cũ :
Nêu đặc điểm hình thức và chức năng của câu trần thuật
Đặt câu trần thuật dùng để cam đoan, chúc mừng.
Tiết 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
Giáo viên : Phạm Thị Thu Thủy
Trường THCS Chu Văn An - Duy Xuyên – Quảng Nam
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Đặc điểm hình thức
Nam đi Huế.
Nam không đi Huế.
Nam chưa đi Huế.
Nam chẳng đi Huế.
không
chưa
chẳng
- không
- chưa
- chẳng
Từ ngữ phủ định
- Câu phủ định là câu có từ ngữ phủ định.
- Các từ ngữ phủ định : không , chưa, chẳng, chả, không phải (là) , chẳng phải (là), đâu có phải (là), đâu (có)…
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
I. TÌM HIỂU CHUNG :
1. Đặc điểm hình thức
Nam đi Huế.
b. Nam không đi Huế.
c. Nam chưa đi Huế.
d. Nam chẳng đi Huế.
=>Khẳng định việc Nam đi Huế
Thông báo xác nhận Nam không đi Huế
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
I. TÌM HIỂU CHUNG :
1. Đặc điểm hình thức
2. Chức năng :
- Thông báo xác nhận không có sư vật, sự việc, tính chất, quan hệ náo đó (câu phủ định miêu tả)
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
I. TÌM HIỂU CHUNG :
1. Đặc điểm hình thức
2. Chức năng :
Thầy sờ vòi bảo:
-Tưởng con voi như thế nào, hóa ra nó sun sun như con đỉa.
Thầy sờ ngà bảo:
Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn.
Thầy sờ tai bảo:
Đâu có, nó bè bè như cái quạt thóc.
-
-
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
I. TÌM HIỂU CHUNG :
1. Đặc điểm hình thức
2. Chức năng :
- Không phải, nó chần chẫn như cái đòn càn. => Bác bỏ nhận định của ông thầy bói sờ vòi
- Đâu có nó bè bè như cái quạt thóc. =>Trực tiếp bác bỏ nhận định của ông thầy bói sờ ngà, gián tiếp bác bỏ nhận định của ông thầy bói sờ vòi
- Thông báo xác nhận không có sự vật, sự việc, tính chất quan hệ nào đó (câu phủ định miêu tả).
- Phản bác một ý kiến, một nhận định (câu phủ định bác bỏ)
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
TÌM HIỂU CHUNG :
II. LUYỆN TẬP:
1. Trong các câu sau đây , câu nào là câu phủ định bác bỏ ? Vì sao?
a. Tất cả quan chức nhà nước vào buổi sáng ngày khai trường đều chia nhau đến dự lễ khai giảng ở khắp các trường học học lớn nhỏ.Bằng hành động đó,họ muốn cam kết rằng, không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hế trẻ cho tương lai.
(Theo Lí Lan - Cổng trường mở ra)
b. Tôi an ủi lão: - Cụ cứ tưởng thế đấy chứ nó chả hiểu gì đâu! Vả lại ai nuôi nó mà chả bán hay giết thịt! Ta giết nó chính là hóa kiếp cho nó đấy, hóa kiếp để cho nó làm kiếp khác.
(Nam Cao - Lão Hạc)
c. Không, chúng con không đói nữa đâu. Hai đứa ăn hết ngần kia củ khoai thì no mòng bụng ra rồi còn đói gì nữa.
(Ngô Tất Tố - Tắt đèn)
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
TÌM HIỂU CHUNG :
II. LUYỆN TẬP:
2. Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi :
a) Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải là không có ý nghĩa.
( Hoài Thanh – Ý nghĩa văn chương)
b) Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, không ai không từng ăn trong Tết Trung thu, ăn như ăn cả mùa thu vào lòng Hà Nội.
( Bằng Sơn – Quả thơm)
c) Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai chẳng có một lần nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp món sấu dầm bán trướng cổng trường.
(Tạ Việt Anh – Cây sấu Hà Nội)
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
TÌM HIỂU CHUNG :
II. LUYỆN TẬP:
2. Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi :
a) Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song không phải là không có ý nghĩa.
( Hoài Thanh – Ý nghĩa văn chương)
- Không phải là không = có (khẳng định)
- Câu chuyện có lẽ chỉ là một câu chuyện hoang đường, song vẫn có ý nghĩa.
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
TÌM HIỂU CHUNG :
II. LUYỆN TẬP:
2. Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi :
b) Tháng tám, hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, không ai không từng ăn trong Tết trung thu, ăn nó như ăn cả mùa thu vào lòng, vào dạ.
(Bằng Sơn- Qủa thơm)
- Không ai không = ai cũng (khẳng định)
- Tháng tám,hồng ngọc đỏ, hồng hạc vàng, mọi người đều từng ăn trong Tết trung thu, ăn nó như ăn cả mùa thu vào lòng vào dạ.
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
TÌM HIỂU CHUNG :
II. LUYỆN TẬP:
2. Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi :
c) Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai chẳng có một lần nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chia nhau nhấm nháp món sấu bán dầm trước cổng trường.
(Tạ Việt Anh- Cây sấu Hà Nội)
- ai chẳng = ai cũng (khẳng định)
- Từng qua thời thơ ấu ở Hà Nội, ai cũng có một lần nghển cổ nhìn lên tán lá cao vút mà ngắm nghía một cách ước ao chùm sấu non xanh hay thích thú chí nhau nhấm nháp món sấu bán dầm trước cổng trường.
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
TÌM HIỂU CHUNG :
II. LUYỆN TẬP:
3. Xét câu văn sau :
Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp.
(Tô Hoài , Dế Mèn phiêu lưu kí)
- Choắt chưa dậy được, nằm thoi thóp.
+ Không dậy được có nghĩa là vĩnh viễn không dậy được (phủ định tuyệt đối)
+chưa dậy được có nghĩa là sau đó có thể dậy được (phủ định tương đối)
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
TÌM HIỂU CHUNG :
II. LUYỆN TẬP:
4.Các câu sau đây có phải là câu phủ định không? Những câu này dùng để làm gì?
a) Đẹp gì mà đẹp!
b) Làm gì có chuyện đó!
c) Bài thơ này mà hay à?
d) Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng? (Nam cao- Lão Hạc)
- Đặt những câu có ý nghĩa tương đương :
a) Không đẹp một chút nào!
b) Không thể có chuyện đó được.
c) Bài thơ này không hay.
d) Cụ không biết chứ tôi có sung sướng gì hơn.
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
TÌM HIỂU CHUNG :
II. LUYỆN TẬP:
5. Đọc đoạn văn sau :
Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đem vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; chỉ căm tức rằng chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.
(Trần Quốc Tuấn- Hịch tướng sĩ)
- Không thể thay quên = không, chưa = chẳng
- Quên : Không nghĩ đến, không để tâm đến
Chưa : Thời điểm việc phá giặc chưa diễn ra.
Chẳng : Phủ định việc phá giặc thành công, cảm giác bất lực, thất vọng
TIẾT 91
CÂU PHỦ ĐỊNH
TÌM HIỂU CHUNG :
II. LUYỆN TẬP:
6. Viết một đoạn đối thoại ngắn, trong đó có dùng câu phủ định miêu tả và câu phủ định bắc bỏ.
Tình cờ gặp Nam, Minh kêu lên:
- Lâu quá, tớ không thấy cậu!
Nam cười :
- Làm gì có chuyện đó!
Minh vẫn tiếp : Các bạn nói là Nam chuyển đi học trường khác rồi hả.
- Đâu có , mình vẫn đi học bình thường mà bạn có để ý đến mình đâu.

h­íng dÉn häc sinh häc bµi



Nắm đặc điểm hình thức và chức năng của câu phủ định.
Viết đoạn văn có sử dụng kết hợp một số kiểu câu đã học, trong đó bắt buộc có câu phủ định.
CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ