Bài 22. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Môn: Ngữ Văn lớp 9
chào mừng các thầy cô giáo
về dự giờ thăm lớp
Giáo viên thực hiện:
Thiều Đăng Đào
Trường THCS Kỳ Nam
Câu 2: ý nào sau đây không phù hợp với bài nghị luận
về vấn đề tư tưởng, đạo lí?
Kiểm tra bài cũ
Văn viết cần trau chuốt, bóng bảy, giàu hình ảnh, giàu biện pháp tu từ.
Nội dung đem ra bàn luận là vấn đề tư tưởng, văn hoá, đạo đức, lối sống của con người.
Bài viết phải có bố cục 3 phần, có luận điểm đúng đắn, sáng tỏ, chính xác, sinh động.
Vận dụng linh hoạt các thao tác chứng minh, giải thích, so sánh, phân tích, đối chiếu ... để trình bày vấn đề.
Câu 1: Thế nào là nghị luận về một vấn đề tư tưởng,
đạo lí?
Câu 2: Sự khác nhau chủ yếu giữa bài nghị luận về
một sự việc, hiện tượng đời sống và nghị luận về một
vấn đề tư tưởng, đạo lí là:
Khác nhau về nội dung nghị luận.
Khác nhau về vận dụng thao tác.
Khác nhau về ngôn ngữ diễn đạt.
Khác nhau về cấu trúc của bài viết.
Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Cho biết yêu cầu về nội dung và hình thức của bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí?
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí:
Tiết 113: Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Đề 2: Đạo lí "Uống nước nhớ nguồn".

Đề 1: Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn:
"Đẽo cày giữa đường".
Đề 3: Bàn về tranh giành và nhường nhịn.

Đề 4: Đức tính khiêm nhường.

Đề 5: Có chí thì nên.
Đề 6: Đức tính trung thực.
Đề 9: Lòng biết ơn thầy, cô giáo.
Đề 7: Tinh thần tự học.
Đề 8: Hút thuốc lá có hại.
Đề 10: Suy nghĩ từ câu ca dao:
"Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra".
II. Cỏch l�m b�i ngh? lu?n v? m?t v?n d? tu tu?ng, d?o lớ:
a) Tỡm hi?u d?:
Suy nghĩ về đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.
*Bước 1: Tìm hiểu đề và tìm ý.
1. D? b�i:
- Xỏc d?nh yờu c?u v? th? lo?i.
- Xỏc d?nh yờu c?u v? n?i dung.
- Xỏc d?nh yờu c?u v? tu li?u.
b)Tỡm ý:
- Giải thích câu tục ngữ.
+Nghĩa đen.
+Nghĩa bóng.
Thảo luận nhóm
Nhóm 1: Nghĩa đen của câu tục ngữ trên là gì?
Nhóm 2: Em hiểu nghĩa bóng của câu tục ngữ như thế nào?
Nhóm 3,4: Nội dung câu tục ngữ thể hiện truyền thống đạo lí gì của người Việt Nam?
Nhóm 5,6: Ngày nay đạo lí ấy có ý nghĩa như thế nào?
“Nước” là mọi thành quả mà con người được
hưởng thụ, từ các giá trị của đời sống vật chất
cho đến các giá trị tinh thần.
“Nguồn” là những người làm ra thành quả, là lịch sử, truyền thống sáng tạo, bảo vệ thành quả.
“Nguồn” là tổ tiên, xã hội, dân tộc, gia đình.
b)Tỡm ý:
+Nghĩa đen.
+Nghĩa bóng.
- Giải thích câu tục ngữ.
- Bài học đạo lí:
+ “Nhớ nguồn” là sự biết ơn, giữ gìn, bảo vệ và
phát huy những thành quả đã có.
+Là một trong những nguyên tắc đối nhân xử thế
mang vẻ đẹp văn hoá của dân tộc.
-Ý nghĩa đạo lí:
+Là một trong những nhân tố tạo nên sức mạnh
tinh thần của dân tộc.
+ “Nhớ nguồn” là không vong ân bội nghĩa.
+ “Nhớ nguồn” không chỉ hưởng thụ mà phải có
trách nhiệm nỗ lực sáng tạo ra những thành quả
mới.
Bài tập trắc nghiệm
Trong các đề bài sau, đề nào không thuộc bài
nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí?
Bàn về đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.
Suy nghĩ từ truyện ngụ ngôn “Ếch ngồi đáy giếng”
Lòng biết ơn thầy cô giáo.
Suy nghĩ về một tấm gương vượt khó.
Hướng dẫn về nhà
Lập dàn bài cho đề bài sau: Suy nghĩ về đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.
Xin chân thành cảm ơn
các thầy cô giáo và
các em học sinh
Chào tạm biệt !