Bài 22. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về
một vấn đề tư tưởng, đạo lí
A Là bài văn bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.
B. Là bài văn bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo lý, lối sống của con người.
C. Là bài văn trình bày những nhận xét, đánh giá của mình về một tác phẩm cụ thể.
Thế nào là bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý?
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
1.1.Đề bài
a. Giống nhau
-Đều nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
b. Khác nhau:

1.2: Tự ra đề
Dạng có mệnh đề
Dạng không mệnh đề
-Đề1:Bàn về chữ hiếu
-Đề 2:Nhận định về một câu danh ngôn
-Đề1:Lòng nhân ái
-Đề 2: Đạo lí lá lành đùm lá rách
b. Khác nhau:
-Đề 1,3,10 có mệnh đề
-Các đề còn lại không có mệnh đề
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Đề: “Suy nghĩ về đạo lí uống nước nhớ nguồn”
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
a.Tìm hiểu đề:
-Kiểu bài: nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lí
-Nội dung: nêu suy nghĩ về câu tục ngữ
b. Tìm ý:
Nghĩa đen:
-Nước là thể lỏng mềm,mát,
linh hoạt,rất cần thiết trong đời sống.
-Nguồn là nơi bắt đầu của mọi dòng chảy
Nghĩa bóng:
-Nước là thành quả mà con người được hưởng gồm vật chất lẫn tinh thần.
Nguồn: tổ tiên,tiền nhân,
tiền bối…những người có công tạo dựng lên.
-Giải thích nghĩa đen
-Giải thích nghĩa bóng
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Đề: “suy nghĩ về đạo lí uống nước nhớ nguồn”
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
a.Tìm hiểu đề
-Kiểu bài: nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lí
-Nội dung: nêu suy nghĩ về câu tục ngữ
b. Tìm ý:
-Bài học: phải biết phát huy, giữ gìn ,sáng tạo những thành quả đó
-Giải thích nghĩa đen
-Giải thích nghĩa bóng
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
Đề: “suy nghĩ về đạo lí uống nước nhớ nguồn”
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
2. Lập dàn ý
a. Mở bài
- Giới thiệu câu tục ngữ và nêu tư tưởng chung của nó
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
a. Mở bài
b. Thân bài

-Nội dung biểu hiện của lời khuyên trong xã hội hiện nay

1.Giải nghĩa câu tục
Nghĩa đen
Nghĩa bóng
2.Nhận định, đánh giá nội dung câu tục ngữ
-Khẳng định câu tục ngữ là lời khuyên quí báu
-Tác dụng của lời khuyên với: cá nhân, gia đình, xã hội
-Phê phán những thái độ sai trái : vô ơn bạc nghĩa
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
a. Mở bài
b.Thân bài
c.Kết bài

1. Tìm hiểu đề và tìm ý
-Khẳng định truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta
-Ýnghĩa của câu tục ngữ trong xã hội ngày này
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
a. Mở bài
b.Thân bài
c.Kết bài
3.Viết bài
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
a. Mở bài
b.Thân bài
c.Kết bài
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý
Trong kho tàng tục ngữ Việt Nam có nhiều câu tục ngữ sâu sắc thể hiện truyền thống đạo lí của người Việt Nam. Một trong những câu đó là câu “Uống nước nhớ nguồn”. Câu tục ngữ này nói lên lời biết ơn đối với ai đã làm nên thành quả cho con người hưởng thụ.
Đi từ chung đến riêng
Đất nước Việt Nam có nhiều đền chùa và lễ hội. Một trong những đối tượng được thờ cúng, suy tôn là các anh hùng, các vị tổ tiên có công với dân, với làng, với nước.Truyền thống đó được phản ánh vào một câu tục ngữ rất hay và cô đọn “Uống nước nhớ nguồn”
Đi từ thục tế đến đạo lí
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý
-Đi từ chung đến riêng
-Đi từ thực tế đến đạo lí
Nhân dân ta thường nhắc nhở nhau: “Uống nước nhớ nguồn” Truyền thống đạo lí đó có ý nghĩa như thế nào với bản thân mỗi chúng ta.
Mở bài trực tiếp
Tục ngữ có câu “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây,Uống nước sông nhớ mạch nguồn”
Truyền thống tốt đẹp ấy còn thể hiện qua câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”. Ngày nay câu tục ngữ này còn cóa ý nghĩa ra sao chúng ta cùng đi tìm hiểu.
Mở bài bằng một câu tục ngữ có nội dung tương tự
a. Mở bài
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý
-Đi từ chung đến riêng
-Đi từ thực tế đến đạo lí
a. Mở bài
Trong cuộc sống bên cạnh những người tốt còn có không ít những kẻ vô ơn bạc nghĩa mà nhân dân ta đã khái quát thành những câu tục ngữ,thành ngữ như: Khỏi vòng cong đuôi,Có mới nới cũ, qua cầu rút ván…Để khuyên răn con người sống có đạo lí cha ông ta có câu: “Uống nước nhớ nguồn”.Câu tục ngữ này đã thể hiện sâu sắc truyền thống đạo lí của người Việt.
Mở bài bằng cách đưa ra những câu có nội dung trái ngược
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý
a. Mở bài

-Dùng các phép lập luận:chứng minh, giải thích,
phân tích,tổng hợp
c. Kết bài
-Đi từ chung đến riêng
-Đi từ thực tế đến đạo lí
1.Câu tục ngữ đã nhắc nhở mọi người ghi nhớ một đạo lí của dân tộc,đạo lí của người được hưởng thụ.hãy sống và làm việc theo truyền thống tốt đẹp đó.
Đi từ nhận thúc tới hành động
2.Câu tục ngữ ngắn gọn mà hàm ý sâu xa, nói về nghĩa vụ của những ai đang hưởng thụ các thành quả.
Kết bài có tính chất tổng kết
Câu tục ngữ đã nêu lên truyền thống đạo lí tốt đẹp của người Việt.Đọc và hiểu câu tục ngữ, em thấy mình cần biết ơn, giữ gìn, bảo vệ thành quả đã có, đồng thời phải học tập thật tốt để sau này cống hiến những thành quả mới, có như thế xã hội mới ngày càng tốt đẹp.
Kết bài có tính chất tổng kết, liên hệ
-Kết bài đi từ nhận thức tới hành động
-Kết bài có tính chất tổng kết
b.Thân bài
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý
a. Mở bài

-Dùng các phép lập luận:chứng minh, giải thích,
phân tích.
c. Kết bài
-Đi từ chung đến riêng
-Đi từ thực tế đến đạo lí
-Kết bài đi từ nhận thức tới hành động
-Kết bài có tính chất tổng kết
b.Thân bài
4.Đọc lại bài viết rồi sửa chữa
* Ghi nhớ
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý

4.Đọc lại bài viết rồi sửa chữa
III. Luyện tập
Đề bài : Tinh thần tự học
*Tìm hiểu đề
-Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
-Đề thuộc dạng mở không có mệnh đề
* Tìm ý
-Thế nào là học? Thế nào là tự học?
-Tự học có ý nghĩa thế nào?
-Cần có tinh thần tự học ra sao?
-Thực tế còn học sinh thiếu tinh thần tự học không, biểu hiện ra sao?
-Em biết những tấm gương tự học nào?
Đề bài : Tinh thần tự học
*Tìm hiểu đề
*Tìm ý
*Lập dàn ý
Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý

4.Đọc lại bài viết rồi sửa chữa
III. Luyện tập
Đề bài : Tinh thần tự học
*Tìm hiểu đề
*Tìm ý
*Lập dàn ý
A. Mở bài : Giới thiệu về tinh thần tự học và tư tưởng chung của nó.
B. Thân bài:
1.Giải thích thế nào là học và tự học
2.Ý nghĩa của tinh thần tự học
-Tự học giúp ta tiếp thu tri thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau,giúp ta chủ động học tập ,tìm ra phương pháp phù hợp.
3. Cần có tinh thần tự học thế nào
-Học mọi lúc, mọi nơi…
4.Nêu một số gương về tinh thần tự học như: Bác Hồ, những nhà khoa học
5.Phê phán thái độ ỷ nại thiếu tự lập của một số học sinh ngày nay dẫn đến tình trạng rỗng kiến thức
C. Kết bài:-Khẳng định ý nghĩa của tinh thần tự học trong thời đại hiện nay

Tiết 113,114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2.Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý

4.Đọc lại bài viết rồi sửa chữa
III. Luyện tập
Đề bài : Tinh thần tự học
*Tìm hiểu đề
*Tìm ý
*Lập dàn ý
chúc các thầy cô giáo mạnh khỏe!
chúc các em học sinh chăm ngoan, học giỏi!