Bài 22. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

Chúc các em học sinh có tiết học
thật bổ ích và lý thú

các thầy giáo, cô giáo về dự giờ
TI?T H?C HễM NAY
Môn: Ngữ văn 9

trường thcs Vế TH? S�U - TP. B?C LIấU - T?NH B?C LIấU
Nhiệt liệt chào mừng
A Là bài van bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.
B. Là bài van bàn về một vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo lý, lối sống của con người.
C. Là bài van trình bày nh?ng nhận xét, đánh giá của mình về một tác phẩm cụ thể.
Thế nào là bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý?
Em hãy thử ra một đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí và nêu nhận xét của em về đề bài đó?
Dàn ý chung của bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lý có đặc điểm như thế nào?
Tiết 114

CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.
-Trường: THCS Võ Thị Sáu – TP. Bạc Liêu - Tỉnh Bạc Liêu.
Tiết 114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
1.1.Đề bài
a. Giống nhau
-Đều nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
b. Khác nhau:

1.2: Tự ra đề
Dạng có mệnh đề
Dạng không mệnh đề
-Đề1:Bàn về chữ hiếu
-Đề 2:Nhận định về một câu danh ngôn
-Đề1:Lòng nhân ái
-Đề 2: Đạo lí lá lành đùm lá rách
b. Khác nhau:
-Đề 1,3,10 có mệnh đề
-Các đề còn lại không có mệnh đề
Tiết 114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Đề: “Suy nghĩ về đạo lí uống nước nhớ nguồn”
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
a.Tìm hiểu đề:
-Kiểu bài: nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lí
-Nội dung: nêu suy nghĩ về câu tục ngữ
b. Tìm ý:
Nghĩa đen:
-Nước là thể lỏng mềm,mát,
linh hoạt,rất cần thiết trong đời sống.
-Nguồn là nơi bắt đầu của mọi dòng chảy
Nghĩa bóng:
-Nước là thành quả mà con người được hưởng gồm vật chất lẫn tinh thần.
Nguồn: tổ tiên,tiền nhân,
tiền bối…những người có công tạo dựng lên.
-Giải thích nghĩa đen
-Giải thích nghĩa bóng
I. D? b�i ngh? lu?n v? m?t v?n d? tu tu?ng d?o lớ.





1. Tìm hiểu đề và tìm ý.
2. Lập dàn bài.
3. Viết bài.










Đề bài:Suy nghĩ về đạo lý "uống nước nhớ nguồn"
Dàn bài:
A. Mở bài:
- Giới thiệu câu tục ngữ và nêu tư tưởng chung của nó.
B. Thân bài:
1.Giải thích nội dung câu tục ngữ: "uống nước nhớ nguồn"
- "Uống nước" là gì? "Nguồn" là gì? "Uống nước nhớ nguồn" là gì?
2. Nhận định đánh giá về câu tục ngữ.
a. Khẳng định câu tục ngữ là lời khuyên quý báu.
b. Tác dụng của lời khuyên với cuộc sống: cá nhân, gia đình, xã hội.
c. Nội dung, biểu hiện của lời khuyên trong xã hội ngày nay.
d. Phê phán thái độ sai: Thái độ vô ơn.
C. Kết bài: + Khẳng định truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
+ ý nghĩa của câu tục ngữ với ngày nay.

Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng , đạo lý.
II.Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
Tiết 114: CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Đề bài: Suy nghĩ về đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn”.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
2. Lập dàn bài:
3. Viết bài:
Mở bài:
Trong kho tàng tục ngữ Việt Nam có nhiều câu tục ngữ sâu sắc thể hiện truyền thống đạo lí của người Việt. Một trong những câu đó là câu “ Uống nước nhớ nguồn”. Câu tục ngữ này nói lên lòng biết ơn đối với những ai đã làm nên thành quả cho con người hưởng thụ.
- Đi từ chung đến riêng.
Đất nước Việt Nam có nhiều đèn chùa và nhiều lễ hội. Một trong những đối tượng được thờ cúng, suy tôn là các anh hùng, các vị tổ tiên có công với dân, với làng, với nước. Truyền thống đó được phản ánh vào một câu tục ngữ rất hay và cô đọng: “Uống nước nhớ nguồn”.
- Đi từ thực tế đến đạo lí.
Tiết 114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý
-Đi từ chung đến riêng
-Đi từ thực tế đến đạo lí
Nhân dân ta thường nhắc nhở nhau: “Uống nước nhớ nguồn” Truyền thống đạo lí đó có ý nghĩa như thế nào với bản thân mỗi chúng ta.
Mở bài trực tiếp
Tục ngữ có câu “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây,Uống nước sông nhớ mạch nguồn”. Truyền thống tốt đẹp ấy còn thể hiện qua câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”. Ngày nay câu tục ngữ này còn cóa ý nghĩa ra sao chúng ta cùng đi tìm hiểu.
Mở bài bằng một câu tục ngữ có nội dung tương tự
a. Mở bài
Tiết 114: CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Đề bài: Suy nghĩ về đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn”.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
2. Lập dàn bài:
3. Viết bài:
Mở bài:
- Đi từ chung đến riêng.
- Đi từ thực tế đến đạo lí.
Trong cuộc sống có không ít kẻ vô ơn mà nhân dân ta khái quát thành những câu như: “ Khỏi vòng cong đuôi”, “Qua cầu rút ván”, “Có mới nới cũ”... Vì thế, để khuyên răn con cháu, ông cha ta có câu: “ Uống nước nhớ nguồn”. Câu tục ngữ này đã thể hiện sâu sắc truyền thống đạo lí tốt đẹp của người Việt từ bao đời nay.
Mở bài bằng cách đưa ra những câu có nội dung trái ngược
Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
I. Dề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
II.Cách làm bài nghị luận vềmột vấn đề tư tưởng, đạo lý.
1.Tìm hiểu đề và tìm ý.
2.Lập dàn bài.
3.Viết bài.
-Mở bài:
+ Đi từ chung đến riêng
+ Đi từ thực tế đến đạo lý
-Thân bài:
Dùng các phép lập luận: chứng minh, giải thích, phân tích.
-Kết bài:
Kết bài
1.Câu tục ngữ đã nhắc nhở mọi người ghi nhớ một đạo lý của dân tộc, đạo lý của người được hưởng thụ. Hãy sống và làm việc theo truyền thống tốt đẹp đó.
=> Kết bài đi từ nhận thức đến hành động.

2. Câu tục ngữ ngắn gọn mà hàm ý sâu xa, nói về nghĩa vụ của những ai đang hưởng thụ các thành quả.
=> Kết bài có tính chất tổng kết.

3. Câu tục ngữ đã nêu lên truyền thống đạo lý tốt đẹp của người Việt. Đọc và hiểu câu tục ngữ, em thấy mình cần biết ơn, gìn giữ, bảo vệ thành quả đã có đồng thời phải học tập thật tốt để sau này cống hiến những thành quả mới, có như thế xã hội mới ngày càng tốt đẹp.
=>Kết bài có tính chất tổng kết, liên hệ:



+ Đi từ nhận thức đến hành động.
+Kết bài có tính chất tổng kết.
Tiết 114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý
a. Mở bài

-Dùng các phép lập luận:chứng minh, giải thích, phân tích, tổng hợp
c. Kết bài
-Đi từ chung đến riêng
-Đi từ thực tế đến đạo lí
-Kết bài đi từ nhận thức tới hành động
-Kết bài có tính chất tổng kết
b.Thân bài
Tiết 114: CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
Đề bài: Suy nghĩ về đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn”.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý:
2. Lập dàn bài:
3. Viết bài:
4. Đọc lại bài viết và sửa chữa:
Tiết 114 : Cách làm bài nghị luận về một vấn đề
tư tưởng, đạo lí
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lí
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí
2. Lập dàn ý
3.Viết bài
1.Tìm hiểu đề và tìm ý
a. Mở bài

-Dùng các phép lập luận:chứng minh, giải thích,
phân tích.
c. Kết bài
-Đi từ chung đến riêng
-Đi từ thực tế đến đạo lí
-Kết bài đi từ nhận thức tới hành động
-Kết bài có tính chất tổng kết
b.Thân bài
4.Đọc lại bài viết rồi sửa chữa
* Ghi nhớ
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
II.Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
1.Tìm hiểu đề và tìm ý.
2.Lập dàn bài.
3.Viết bài.
4. Đọc lại bài viết và sửa chữa.
III. Luyện tập.


Đề bài: Tinh thần tự học.
- Tìm hiểu đề:
+ Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
+Đề thuộc dạng mở, không có mệnh lệnh.
- Tìm ý:
+ Thế nào là học? Thế nào là tự học?
+ Tự học có ý nghĩa như thế nào?
+ Cần có timh thần tự học ra sao?
+ Thực tế còn hiện tượng học sinh thiếu tinh thần tự học không? Biểu hiện?
+ Em biết những tấm gương tự học nào?

Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
Tiết 114: CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
II. Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
III. Luyện tập:
Lập dàn bài cho đề: Tinh thần tự học.
Mở bài:
b. Thân bài:
* Giải thích thế nào là học và tự học.
* Nhận định, đánh giá:
- Ý nghĩa của tinh thần tự học:
+ Chủ động suy nghĩ, tìm tòi, khám phá để nắm được bản chất của vấn đề.
+ Tiếp thu kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau.
- Cần có tinh thần tự học như thế nào?
- Nêu một số tấm gương về tinh thần tự học.
- Phê phán thái độ ỷ nại, thiếu tự lập trong học tập - biểu hiện- hậu quả của thái độ ấy:
c. Kết bài:
- Khẳng định ý nghĩa của tinh thần tự học.
- Ý nghĩa của vấn đề tư tưởng này đối với học sinh hiện nay.
Giới thiệu về vấn đề: Tinh thần tự học và tư tưởng chung của nó.
+ Chủ động ghi nhớ lí thuyết, tiết kiệm thời gian thực hành.
Phụ thuộc vào bài giảng, sách tham khảo, thiếu sự sáng tạo -> nhanh quên, lí thuyết suông, kiến thức rỗng.
Chủ động học tập mọi lúc, mọi nơi.
Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng , đạo lý.
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
II.Cách làm bài nghị luận vềmột vấn đề tư tưởng, đạo lý.
1.Tìm hiểu đề và tìm ý.
2.Lập dàn bài.
3.Viết bài.
4. Đọc lại bài viết và sửa chữa
III. Luyện tập.
Đề bài: Tinh thần tự học.
- Tìm hiểu đề
- Tìm ý
- Lập dàn ý

. Viết bài
Mở bài:
1.Vốn tri thức của nhân loại là vô cùng rộng lớn, để có tri thức con người phải học. Tự học là phương pháp học không mới nhưng lại rất hiệu quả.

2. Tục ngữ có câu: " Không thầy đố mày làm nên". Nhưng thực tế cũng cho tháy tự học rất quan trọng.Tự học là yếu tố quan trọng giúp ta thành công trong học tập.
Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng , đạo lý.
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
II.Cách làm bài nghị luận vềmột vấn đề tư tưởng, đạo lý.
1.Tìm hiểu đề và tìm ý.
2.Lập dàn bài.
3.Viết bài.
4. Đọc lại bài viết và sửa chữa
III. Luyện tập.
Đề bài: Tinh thần tự học.
- Tìm hiểu đề
- Tìm ý
- Lập dàn ý

. Viết bài
Kết bài:
1. Tự học là phương pháp học thông minh, là con đường dẫn ta đến thành công.

2. Trong học tập, tự học là cách học hiệu quả nhất giúp ta có thể tiến bộ trong học tập. Em thấy mình cần có tinh thần tự học tốt hơn nữa để đạt được thành tích cao nhất trong năm học cuối cấp này.






Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề TTĐL
Đề bài nghị luận về vấn đề TTĐL
Cách làm bài nghị luận về vấn đề TTĐL
Nội dung:
Nêu lên một vấn đề TTĐL.
Hình thức:
Có mệnh lệnh hoặc đề mở.
Tìm hiểu đề, tìm ý
Lập dàn bài.
Viết bài.
Đọc lại bài và sửa chữa.
Mở bài
Thân bài
Kết bài
Tiết 114: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng , đạo lý
I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý.
II.Cách làm bài nghị luận vềmột vấn đề tư tưởng, đạo lý.
1.Tìm hiểu đề và tìm ý.
2.Lập dàn bài.
3.Viết bài.
4. Đọc lại bài viết và sửa chữa
III. Luyện tập.
Đề bài: Tinh thần tự học.
- Tìm hiểu đề
- Tìm ý
- Lập dàn ý
-Viết bài

Bài tập về nhà:
Viết các đoạn văn phần thân
bài cho đề bài: Tinh thần tự học.
chúc các thầy cô giáo mạnh khỏe!
chúc các em học sinh chăm ngoan, học giỏi!