Bài 21. Sơ đồ mạch điện - Chiều dòng điện

BÀI 21: SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN- CHIỀU DÒNG ĐIỆN
GV: ĐẶNG NGỌC HÂN
KIỂM TRA BÀI CŨ
Chất dẫn điện là chất như thế nào? Chất cách điện là chất như thế nào? Cho một vài ví dụ.
Các electrôn tự do dịch chuyển như thế nào trong kim lọai để tạo thành dòng điện?
Đáp án
1/Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua. Chất cách điện là chất không cho dòng điện đi qua.
Ví dụ: Chất dẫn điện: Đồng, chì, nhôm, sắt…
Chất cách điện: Sứ, nhựa, cao su…
2/ Các electrôn tự do dịch chuyển có hướng trong kim lọai để tạo thành dòng điện.

Giới thiệu bài
Với những mạch điện phức tạp như:
Mạch điện trong gia đình, mạch điện trong xe máy, ôtô… các thợ điện căn cứ vào đâu để có thể mắc các mạch điện đúng theo yêu cầu cần có?




Họ phải căn cứ vào sơ đồ mạch điện.
Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu cách sử dụng kí hiệu để vẽ sơ đồ mạch điện đơn giản.
Bài 21



I-Sơ đồ mạch điện.



Nguồn điện
( Pin, acquy)
Hai nguồn
điện mắc
nốI tiếp
( Pin, acquy)
Bóng đèn
1/ Kí hiệu của một số bộ phận mạch điện
Công tắc
mở
Dây dẫn
Công tắc
đóng
Sử dụng các kí hiệu trên đây, các em hãy vẽ sơ đồ cho mạch điện H19.3


2 /Sơ đồ mạch điện.



+
-
k
C1: Mạch điện Vẽ theo sơ đồ hình 19.3.


C2: Vẽ một sơ đồ khác so với sơ đồ C1, thay đổi vị trí các kí hiệu (Còn các cách vẽ khác về nhà tự vẽ)
k
+
-
C3: Mắc mạch điện theo sơ đồ vẽ ở câu C2
k
+
-
II/ Chiều dòng điện
Trong thế kỹ XIX, khi mới nghiên cứu về dòng điện các nhà bác học đã qui ước chiều cho dòng điện và tới nay vẫn được sử dụng
Qui ước về chiều dòng điện
Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các dụng cụ điện tới cực âm của nguồn điện.
Dòng điện cung cấp bởi pin hay acquy có chiều không đổi gọi là dòng điện một chiều.
C4: Xem hình 20.4 các em so sánh chiều qui ước của dòng điện với chiều dịch chuyển có hướng của các electrôn tự do trong dây dẫn kim loại
Chiều qui ước của dòng điện với chiều dịch chuyển có hướng của các electrôn tự do trong dây dẫn kim loại ngược nhau
C5: Các em hãy dùng mũi tên như trong sơ đồ mạch điện hình 21.1a để biểu diễn chiều dòng điện trong các sơ đồ mạch điện hình 21.1b, c, d
21.1a
21.1b
21.1c
21.1d
III/ Vận dụng
C6: Dựa vào hình 21.2 các em trả lời và vẽ sơ đồ:
a./ Nguồn điện của đèn gồm mấy chiếc pin? Kí hiệu nào trong bảng bảng các kí hiệu tương ứng với nguồn điện? thông thường, cực dương của nguồn điện lắp về phía đầu hay phía cuối của đèn pin?
b./Các em hãy vẽ sơ đồ mạch diện và dùng mũi tên chỉ chiều dòng điện chạy trong mạch điện khi khóa K ( công tắc ) đóng

Đáp án C6
a./ Nguồn điện của đèn pin: 2 pin, kí hiệu





Thông thường, cực dương của nguồn điện lắp về phí đầu của đèn pin
b/ Sơ đồ mạch điện
Ghi nhớ
Mạch điện được mô tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ mạch điện có thể lắp mạch điện tương ứng
Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện tới cực âm của nguồn điện.
Có thể các em chưa biết
Khác với dòng điện cung cấp bởi pin và acquy, dòng điện chạy trong mạch điện gia đình là dòng điện xoay chiều. Mỗi lỗ của ổ lấy điện lúc là cực dương, lúc là cực âm và cứ thế thay đổi luân phiên.
Nếu ta vô ý để dòng điện này qua cơ thể gây nguy hiểm tới tính mạng.
Hướng dẫn về nhà
Làm các bài tập 21.1, 21.2, 21.3 trang 22 SBT
Bài 21.3 SBT
Ở nhiều xe đạp có lắp một nguồn điện (đinamô) để thắp sáng đèn. Quan sát ta chỉ thấy có một dây dẫn nối từ đinamô tới bóng đèn.
a/ Vì sao đèn vẫn sáng khi đinamô hoạt động?
b/ Hãy vẽ sơ đồ mạch điện từ đinamô tới đèn trước của xe đạp
Đáp án
a.Dây thứ hai chính là khung xe đạp ( thường dùng sắt) nối cực thứ hai của đinamô ( vỏ của đinamô) vớI đầu thứ hai của đèn .
b. Đi na mô có cực dương và âm thay đổi luân phiên ( nguồn điện xoay chiều)