Bài 21. Nhiệt năng

Kính chào quý thầy, cô về dự tiết học
Vật lí 8
GV: Phạm Văn Mạnh
Trường PTDTBT-THCS Hừa Ngài
KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ Thế nào là chuyển động nhiệt?
2/ Tai sao đường tan vào nước nóng nhanh hơn tan vào nước lạnh?
Trả lời:
1/ Nhiệt độ càng cao thì các nguyên tử, phân tử chuyển động càng nhanh
2/ Vì các phân tử đường và các phân tử nước trong nước nóng chuyển động nhanh hơn trong nước lạnh
Trong thí nghiệm về thả quả bóng rơi, mỗi lần quả bóng nảy lên, độ cao của nó lại giảm dần. Cuối cùng không nảy lên được nữa. Trong hiện tượng này rõ ràng là cơ năng đã giảm dần. Vậy cơ năng đã biến mất hay đã chuyển thành một dạng năng lượng khác?
Hình 21.1
Khi nào thì vật có động năng? Các phân tử có động năng không? Tại sao?
Cơ năng của vật do chuyển động mà có gọi là động năng.
Các phân tử , nguyên tử chuyển động hỗn độn không ngừng. Do đó chúng có động năng.
 Nhiệt năng của một vật là tổng động năng của các phân tử cấu tạo nên vật.
Nhiệt năng là gì?
Giữa nhiệt năng và nhiệt độ có mối quan hệ với nhau như thế nào ?
 Nhiệt độ của vật càng cao thì các phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh và nhiệt năng của vật càng lớn.
Mặc dù không thực hiện công, nhưng ta cũng có thể làm cho nhiệt năng của miếng đồng tăng.
Ví dụ: Cho miếng đồng tiếp xúc với những vật có nhiệt độ cao hơn nó, khi đó miếng đồng sẽ nóng lên, nhiệt năng của nó tăng, còn vật có nhiệt độ cao hơn thì lạnh đi, nhiệt năng của nó giảm.Vật có nhiệt độ cao đã truyền cho miếng đồng một phần nhiệt năng của nó.
Cách làm thay đổi nhiệt năng mà không cần thực hiện công gọi là truyền nhiệt.
Nhiệt năng của các vật thay đổi như thế nào?
Nhiệt năng đã truyền từ vật nào sang vật nào?
Các em hãy nghĩ ra một thí nghiệm đơn giản để minh họa việc làm tăng nhiệt năng của một vật bằng cách truyền nhiệt.
Thả đồng xu kim loại vào cốc nước nóng
Hiện tượng truyền nhiệt xảy ra khi nào?
Hiện tượng truyền nhiệt xảy ra khi các vật tiếp xúc với nhau và có sự chênh lệch nhiệt độ.
Có mấy cách cơ bản làm thay đổi nhiệt năng của một vật?
 Nhiệt năng của một vật có thể thay đổi bằng hai cách: Thực hiện công hoặc truyền nhiệt.
- Ngoại lực thực hiện công lên vật.

Có sự chuyển hóa năng lượng từ cơ năng sang nhiệt năng.

- Các vật tham gia thực hiện công đều tăng nhiệt năng.
Ngoại lực không thực hiện công lên vật.
Không có sự chuyển hóa năng lượng từ dạng này sang dạng khác.
Vật có nhiệt độ cao giảm nhiệt năng còn vật có nhiệt độ thấp tăng nhiệt năng.
Khác nhau
Vật nóng
(nhiệt độ cao hơn)
Truyền nhiệt
Nhiệt năng giảm
(mất bớt đi)
Vật lạnh
(nhiệt độ thấp hơn)
Nhiệt năng tăng
(nhận thêm)
Nhiệt lượng
Nhiệt lượng là gì ?
Nung nóng một miếng đồng rồi thả vào một cốc nước lạnh.
Nhiệt lượng của miếng đồng và của nước thay đổi như thế nào? Nước trong cốc đã truyền nhiệt lượng cho miếng đồng hay miếng đồng đã truyền nhiệt lượng cho nước?
Xoa hai bàn tay vào nhau ta thấy tay nóng lên.Trong hiện tượng này đã có sự chuyển hóa năng lượng từ dạng nào sang dạng nào? Đây là sự thực hiện công hay truyền nhiệt?
Nhiệt lượng của miếng đồng giảm, của nước tăng. Miếng đồng đã truyền nhiệt lượng cho nước.
Từ cơ năng sang nhiệt năng. Đây là sự thực hiện công.
Hãy dùng những kiến thức đã học trong bài để giải thích hiện tượng nêu ra ở đầu bài.
Một phần cơ năng đã biến thành nhiệt năng của không khí gần quả bóng, của quả bóng và mặt sàn.
Hình 21.1
GHI NHỚ
Nhiệt năng của một vật là tổng động năng của
các phân tử cấu tạo nên vật.
 Nhiệt năng của một vật có thể thay đổi bằng hai
cách: Thực hiện công hoặc truyền nhiệt.
 Nhiệt lượng là phần nhiệt năng mà vật nhận thêm
được hay mất bớt đi trong quá trình truyền nhiệt.
 Đơn vị của nhiệt năng và nhiệt lượng là jun (J).
CÁC NHÀ VẬT LÍ NỔI TIẾNG
DẶN DÒ
Học bài, làm BT 21.1;21.2;21.3;21.4;21.5 SBT
Ta đã biết sự truyền nhiệt, nhiệt năng được truyền từ phần này sang phần khác của một vật.Vậy dẫn nhiệt là gì? Về nhà
Xem trước bài 22. Dẫn nhiệt
Bài 1: Khi đun nóng một lượng nước thì:
Thể tích của nước không thay đổi
B. Khối lượng nước tăng
C. Nhiệt năng của nước tăng
D. Trọng lượng của nước giảm
Bài 2: Khi chuyển động nhiệt của các phân tử cấu tạo nên vật tăng lên thì đại lượng nào sau đây của vật không tăng.
A. Khối lượng
B. Nhiệt lượng.
C. Nhiệt độ.
D. Thể tích.
Bài 3: Lưỡi cưa bị nóng lên khi cưa lâu là do:
A . Có sự truyền nhiệt.
B . Có sự thực hiện công.
C. Có ma sát.
D. Một cách giải thích khác
Bài 4: Một viên đạn đang bay trên cao có những dạng năng lượng là :
A . Động năng.
B . Thế năng.
C . Nhiệt năng.
D . Động năng, thế năng và nhiệt năng.
Miếng đồng
Thả một miếng đồng đã được nung nóng vào một cốc nước lạnh .
Cốc nước lạnh
Quan sát hiện tượng