Bài 21. Ngắm trăng (Vọng nguyệt)

NGỮ VĂN 8
NGUYỄN CẢNH KHÁNH
NGẮM TRĂNG
Hồ Chí Minh
Vọng nguyệt
kiểm tra bài cũ
kiểm tra bài cũ
- Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài
thơ“ Tức cảnh Pác-bó”. Phân tích để
làm nổi bật những nét nghệ thuật đặc
sắc và ND của bài thơ?
- Qua bài thơ thơ em hiểu gì về
cuộc đời họat động CM của Bác tại
hang Pác-bó và vẻ đẹp trong tâm
hồn của Bác?
I.Tìm hiểu chung:
1. Hoàn cảnh ra đời của tập thơ:
Em hiểu gì về tập thơ “Nhật kí Trong tù” của Chủ Tịch Hồ Chí Minh?

-

Tập thơ ra đời trong thời gian từ tháng
8-1942 đến tháng 9-1943 khi Bác bị giam
cầm trong nhà lao của bọn Tưởng
Giới Thạch
Bài thơ “ Ngắm trăng” được trích từ tập
“ Nhật kí trong tù”
2. Thể loại và bố cục của bài thơ:
Thể thơ:
Thất ngôn tứ tuyệt.
Bố cục:
Khai – Thừa – Chuyển – Hợp.
Nhắc lại bố cục bài thơ thất ngôn tứ tuyệt?
II. Tìm hiểu văn bản:
Câu 1:
Ngục trung vô tửu diệc vô hoa
-> Điệp từ
=> Nhấn mạnh hoàn cảnh ngắm trăng đặc biệt: Ngắm trong tù, ngắm suông thiếu hẳn nguồn thi hứng cho tâm hồn thi sĩ
Câu 2:
Đối thử lương tiêu nại nhược hà?
 Có cái xốn xang, bối rối. Câu thơ thể hiện sự rung động mạnh mẽ trong tâm hồn Bác trước vẻ đẹp lộng lẫy của trăng.
=> Tình yêu thiên nhiên nồng nàn, mãnh liệt
Câu 3 và 4:
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt
Nguyệt tòng song khích khán thi gia
NT đối, nhân hóa
Làm nổi bật sự giao hòa, gắn bó giữa người và trăng. Cả hai chủ động tìm đến nhau như đôi bạn tri kỉ bất chấp song sắt nhà tù.
Thảo luận:
Có ý kiến cho rằng bài thơ là một minh chứng sinh động cho hai câu thơ trong bài “ Đề từ” của Bác:
Thân thể ở trong lao
Tinh thần ở ngòai lao
Hãy phân tích để làm rõ điều đó.
Hình ảnh song sắt sừng sững đứng ngăn cách giữa người tù và trăng Vừa có nghĩa đen, vừa mang ý nghĩa tượng trưng: Sức mạnh bạo tàn của nhà tù vẫn bất lực trước tâm hồn tự do của người tù cách mạng.
Hai câu thơ cho thấy sức mạnh tinh thần kì diệu của người chiến sĩ- thi sĩ.
=>Tư thế ung dung tự tại, vượt lên trên cảnh ngộ để luôn tự do về tinh thần=> Chất thép phi thường
=> Nơi Bác là sự kết hợp diệu kì giữa chất chiến sĩ và thi sĩ
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật: Bài thơ sử dụng thành công:
Thể thơ tứ tuyệt, phép đối, phép nhân hóa.
Bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ trữ tình của Hồ Chí Minh: vừa cổ điển vừa hiện đại
2. Nội dung:
Bài thơ cho thấy tình yêu thiên nhiên say mê, và phong thái ung dung của Bác Hồ ngay cả trong cảnh ngục tù tăm tối.
IV. Củng cố - dặn dò:
Nhà phê bình Hoài Thanh từng nhận xét “ Thơ Bác đầy trăng” em hãy tìm và chép lại những câu thơ về trăng của Bác, so sánh với hình ảnh trăng trong bài thơ Vọng nguyệt?

Đọc diễn cảm bài thơ? Tập PT bài thơ để thấy được hồn thơ lãng mạn và chất thép phi thường của Hồ Chí Minh?
Cảnh khuya
Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Rằm tháng riêng
Rằm xuân lồng lồng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền
Tin thắng trận
Trăng vào cửa sổ đòi thơ
Việc quân đang bận xin chờ hôm sau
Chuông lầu chợt tỉnh giấc thu
Ấy tin thắng trận liên khu báo về.
Xin chân thành cảm ơn.
Kính chúc quý thầy cô và
các em học sinh
nhiều hạnh phúc.