Bài 21. Ngắm trăng (Vọng nguyệt)

NGẮM TRĂNG -ĐI ĐƯỜNG
Bài giảng điện tử
môn Ngữ Văn 8
Gv: Nguyễn Hương Giang
Tổ: Khoa học xã hội
( Trích : Nhật kí trong tù )
- Hồ Chí Minh -
Ngắm trăng -đi đường
Tiết 85:
Tiết 85: Văn bản
NGắM TRĂNG - ĐI ĐƯờng
- Hồ Chí Minh -
I. Tác giả - Tác phẩm
1. T¸c gi¶
2. Tác phẩm
Hai bài thơ viết bằng chữ Hán
trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch
- In trong trong tập " Nhật kí trong tù"
3. Đọc - Chú thích
Tiết 85: Văn bản
NGắM TRĂNG - ĐI ĐƯờng
- Hồ Chí Minh-
I. Tác giả - Tác phẩm
II. Phân tích văn bản
1. Thể thơ -bố cục
Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt
Bố cục: Khai - thừa - chuyển - hợp
2. Phân tích
* Văn bản: Ngắm trăng
a. Hoàn cảnh ngắm trăng và nỗi lòng của Bác
Phiên âm
Ngục trung vô tửu diệc vô hoa,
Đối thử lương tiêu nại nhược hà?
Dịch thơ
Trong tù không rượu cũng không hoa,
Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ;

Hoàn cảnh đặc biệt: trong tù=>không rượu, không hoa
cảnh đẹp-> " nại nhược hà?"
=>Tâm trạng rung động , băn khoăn, bối rối
Tiết 85: Văn bản
NGắM TRĂNG - ĐI ĐƯờng
- Hồ Chí Minh -
I . Tác giả - Tác phẩm
II .Phân tích văn bản
1. Thể thơ - bố cục
2. Phân tích
* Văn bản: Ngắm trăng
a. Hoàn cảnh ngắm trăng và nỗi lòng của Bác
-Bác ngắm trăng trong cảnh tù đày, lòng xốn xang bối rối, rung động mãnh liệt trước cảnh trăng đẹp
Tiết 85: Văn bản
NGắM TRĂNG - ĐI ĐƯờng
- Hồ Chí Minh -
Tác giả - Tác phẩm
Phân tích văn bản
1.Thể loại - bbố cục
2. Phân tích:
* Văn bản : Ngắm trăng
a. Hoàn cảnh ngắm trăng và nỗi lòng của Bác
b. Mối giao hòa giữa Bác và trăng
Phiên âm:
Nhân hướng song tiền khán minh nguyệt,
Nguyệt tòng song khích khán thi gia
Dịch thơ:
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
-Nghệ thuật:
+ Đối: nhân >< nguyệt
minh nguyệt >< thi gia
=>Tạo nên hai không gian:
+ ngoài cửa sổ : trong sáng, đẹp đẽ
+ trong cửa sổ: tối tăm
=>Mối quan hệ gắn bó,tri kỉ giữa trăng và Người; cả hai cùng hướng về nhau
+ Nhân hóa: trăng
Khán
nhòm
Tiết 85: Văn bản
NGắM TRĂNG - ĐI ĐƯờng
- Hồ Chí Minh -
Tác giả - Tác phẩm
Phân tích văn bản
1.Thể loại - bố cục
2. Phân tích:
* Văn bản : Ngắm trăng
a. Hoàn cảnh ngắm trăng và nỗi lòng của Bác
b. Mối giao hòa giữa Bác và trăng
Bác và trăng gần gũi, thân thiết, tri âm tri kỉ,
luôn hướng về nhau
* Văn bản: ĐI đường
a. Hai câu thơ đầu
2 câu thơ đầu

Tẩu lộ tài tri tẩu lộ nan,
( Đi đường mới biết gian lao )
Trùng san chi ngoại hựu trùng san;
(Núi cao rồi lại núi cao trập trùng )
Cụm từ " tẩu lộ nan":
Đi đường thật khó khăn, gian nan -> suy ngẫm thấm thía rút ra từ thực tế, chỉ có người nào đã từng trải mới thấu hiểu
- Điệp từ: "Trùng san":
Lớp núi, dãy núi cứ hiện ra liên tiếp thử thách ý chí và nghị lực của người tù

Tác giả - Tác phẩm
Phân tích văn bản
1.Thể loại - bố cục
2. Phân tích:
* Văn bản : Ngắm trăng
* Văn bản : ĐI đường
a. Hai câu thơ đầu
Tiết 85: Văn bản
NGắM TRĂNG - ĐI ĐƯờng
- Hồ Chí Minh -
- Bác cảm nhận thấm thía và suy ngẫm về nỗi gian lao triền miên của việc đi đường núi cũng như của con đường cách mạng, con đường đời
b. Hai câu thơ cuối
2 câu cuối:

Trùng san đăng đáo cao phong hậu,
( Núi cao lên đến tận cùng )
Vạn lí dư đồ cố miện gian.
( Thu vào tầm mắt muôn trùng nước non )
Sử dụng lối điệp vòng tròn, bắc cầu " Trùng san": => làm cho mạch thơ , ý thơ nối liền tạo cảm giác kéo dài mãi của cảnh vật
Niềm vui sướng , hạnh phúc , bất ngờ của người chiến sĩ cách mạng sau bao gian khổ hi sinh đã có được thắng lợi huy hoàng
nhân vật trữ tình đứng trên đỉnh cao thắng lợi với tư thế làm chủ thế giới


Tiết 85: Văn bản
NGắM TRĂNG - ĐI ĐƯờng
- Hồ Chí Minh -
I. Tác giả - Tác phẩm
II. Phân tích văn bản
1.Thể loại - bố cục
2. Phân tích:
* Văn bản : Ngắm trăng
* Văn bản : ĐI đường
a. Hai câu thơ đầu
b. Hai câu thơ cuối
- Với ý chí, sự kiên trì và bản lĩnh phi thường, người đi đường - người chiến sĩ cách mạng đã vượt qua gian lao, giành đỉnh cao chiến thắng.
- “ Ng¾m tr¨ng” vµ “ §i ®­êng” lµ hai bµi th¬ ®­îc trÝch trong tËp “ NhËt ký trong tï” . Con ng­êi, thiªn nhiªn, vò trô lµ mèi giao hoµ ®ång thêi cæ vò tinh thÇn v­ît qua khã kh¨n ®Ó v­¬n tíi môc ®Ých cao ®Ñp
1. Nội dung
Tiết 85: Văn bản
NGắM TRĂNG - ĐI ĐƯờng
- Hồ Chí Minh -
I. Tác giả - Tác phẩm
II. Phân tích văn bản
III. Tổng kết
2. Nghệ thuật
Là những bài thơ tứ tuyệt giản dị mà hàm súc
Giọng điệu thơ tự nhiên, thanh thoát
Sử dụng nghệ thuật tài tình: phép đối, nhân hoá, điệp từ.
Bài tập thảo luận
Có ý kiến cho rằng : Ngục trung nhật kí là "cuộc vượt ngục về tinh thần" của Bác. Hãy chỉ rõ điều đó trong bài thơ "Ngắm trăng"?

2. Theo em, bài " Đi đường" là bài thơ tức cảnh hay chủ yếu thiên về triết lí , suy ngẫm?
Hướng dẫn về nhà
Học thuộc lòng và đọc diễn cảm 2 bài thơ: Ngắm trăng - Đi đường
Phân tích nội dung và nghệ thuật của 2 bài thơ trên
Chuẩn bị bài : Chiếu dời đô ( Lí Công Uẩn)
+ Tìm hiểu về tác giả- tác phẩm
+ Hiểu thể "Chiếu" là gì?
+ Đọc trước nội dung văn bản
+ Trả lời các câu hỏi trong SGK

Kính chúc quý thầy cô mạnh khoẻ!
các em học tập tốt!