Bài 21. Nam châm vĩnh cửu

BÀI 21
NAM CHÂM VĨNH CỮU
GIÁO VIÊN: ĐỖ QUỐC THẠNH
TÌNH HUỐNG HỌC TẬP:
Tổ Xung Chi là nhà phát minh của Trung Quốc thế kỷ V. Ông đã chế tạo ra một xe chỉ Nam. Đặc điểm của xe này là dù xe có chuyển động theo hướng nào thì hình nhân đặt trên xe cũng chỉ tay về hướng Nam. Bí quyết nào đã làm cho hình nhân trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng Nam.
TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM:
C1. Nhớ lại kiến thức đã học về từ tính của nam châm ớ các lớp trước, hãy đề xuất và thực hiện một thí nghiệm để phát hiện xem một thanh kim loại có phải là nam châm hay không?
L
O
Ạ
I


K
I
M


SẮT
THÉP
VẬT LIỆU TỪ
VẬT LIỆU TỪ
C2`. Đặt một thanh kim loại lại gần các thanh sắt và thép.
KẾT LUẬN: Khi nam châm ở trạng thái cân bằng, tự do luôn chỉ hướng Nam-Bắc. Một cực ( còn gọi là từ cực) của nam châm luôn chỉ hướng Bắc (được gọi là cực Bắc) còn cực kia luôn chỉ hướng Nam (được gọi là cực Nam).
Xem kim nam chaâm ôû traïng thaùi caân baèng, töï do. Nhaän xeùt.

?Ta thấy kim luôn chỉ hướng Nam - Bắc
I.TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM:
?Ngoài hút sắt, thép nam châm còn hút được niken, coban,
gadolini. Các kim loại này là các vật liệu từ.


?Các nam châm sau khi bị nhiễm từ có thể duy trì được từ tính lâu dài gọi là nam châm vĩnh cữu.


?Nam châm hầu như không hút đồng, nhôm và các kim
loại không thuộc vật liệu từ
? Người ta sơn hai màu xanh, đỏ khác nhau hoặc ghi chữ N (cực Bắc) hay chữ S (cực Nam) để phân biệt hai cực của
nam châm
I. TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM:
?Trong phòng thí nghiệm và trong đời sống có nhiều loại nam châm vĩnh cữu như kim nam châm, nam châm thẳng hay nam châm chữ U.
Kim nam châm
Nam châm thẳng
Nam châm chữ U
I.TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM:
II. TƯƠNG TÁC GIỮA NAM CHÂM:
1. Thí nghiệm:

C3. Đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau. Quan sát hiện tương và cho nhận xét.
C4. Ñoåi ñaàu cuûa moät thanh nam chaâm roài ñöa laïi gaàn nhau. Coù hieän töôïng gì xaûy ra vôùi caùc nam chaâm?

II. TƯƠNG TÁC GIỮA NAM CHÂM:
2. KEÁT LUAÄN:
Khi ñöa töø cöïc cuûa hai nam chaâm laïi gaàn nhau thì chuùng huùt nhau neáu caùc töø cöïc khaùc teân, ñaåy nhau neáu caùc töø cöïc cuøng teân.

II. TƯƠNG TÁC GIỮA NAM CHÂM:
III. VẬN DỤNG:

C5. Theo em có thể giải thích thế nào về hiện tương hình nhân đặt trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng Nam?

C6. Ngöôøi ta duøng la baøn
ñeå xaùc ñònh höôùng Baéc-Nam Tìm hieåu caáu taïo cuûa la baøn. Haõy cho bieát boä phaän naøo coù taùc duïng chæ höôùng. Giaûi thích Bieát raèng maët soá cuûa la baøn coù theå quay ñoäc laäp vôùi kim nam chaâm

C7. Haõy xaùc ñònh xem töø cöïc cuûa caùc nam chaâm thöôøng duøng trong phoøng thí nghieäm

C8. Haõy xaùc ñònh teân töø cöïc cuûa hai thanh nam chaâm maøu traéng treân hình?

DẶN DÒ:

- Làm bài tập, học bài, đọc CTECB
- Lực từ là gì? Cách xác định?
- Từ trường là gì? Cách nhận biết?