Bài 21. Nam châm vĩnh cửu

Trong điều kiện nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng?
Máy phát điện xoay chiều có cấu tạo và hoạt động như thế nào?
Vì sao ở hai đầu mỗi đường dây tải điện phải đặt máy biến thế?
chương II: Điện từ học
Trong chương này chúng ta cùng tìm hiểu một số nội dung chính sau:
Nam châm điện có đặc điểm gì giống và khác nam châm vĩnh cửu?
Từ trường tồn tại ở đâu? Làm thế nào để nhận biết từ trường? Biểu diễn từ trường bằng hình vẽ như thế nào?
Lực điện từ do từ trường tác dụng lên dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có đặc điểm gì?
Tiết 22: Nam châm vĩnh cửu
Tổ Xung Chi là nhà phát minh của Trung Quốc thế kỉ V. Ông đã chế ra xe chỉ nam.
Đặc điểm của xe này là dù xe có chuyển động theo hướng nào thì hình nhân trên xe cũng chỉ tay về hướng Nam.
Bí quyết nào đã làm cho hình nhân trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng Nam?
Tiết 22 :
I- TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM
1- Thí nghiệm
C1
Đưa thanh kim loại lại gần các vật bằng sắt, nếu thanh kim loại hút được các vật bằng sắt đó thì đó là nam châm
Phương án thí nghiệm:
C2
Bắc
Nam
Tiết 22 :
I- TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM
1- Thí nghiệm
C1
C2
Các dạng nam châm
N
S
N
S
Tiết 22 :
I- TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM
1- Thí nghiệm
2- Kết luận
Nam châm nào cũng có hai cực. Khi để tự do, cực luôn về hướng Bắc gọi là cực Bắc (sơn màu xanh hoặc chữ N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam (sơn màu đỏ hoc chữ S).
Tiết 22 :
I- TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM
1- Thí nghiệm
2- Kết luận
II- TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM
1- Thí nghiệm
C3
Tiết 22 :
I- TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM
1- Thí nghiệm
2- Kết luận
II- TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM
1- Thí nghiệm
C4
2- Kết luận
Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau.
Tiết 22 :
III- VẬN DỤNG
C5
Có thể trên hình nhân đặt trên xe của Tổ Xung Chi có gắn thanh nam châm và cánh tay là cực nam của nam châm
C6
Bộ phận chính chỉ hướng của la bàn là kim nam châm. Vì mọi nơi trên trái đất kim nam châm luôn chỉ hướng Nam – Bắc
Tiết 22 :
III- VẬN DỤNG
C7
C8
Ta căn cứ vào chữ ghi hoặc màu sơn để xác định từ cực của nam châm:
Ghi chữ N hoặc màu xanh là cực Bắc.
Ghi chữ S hoặc màu đỏ là cực Nam
Cực nam
Tiết 22 :
GHI NH? Ki?N TH?C
- Nam châm nào cũng có hai cực. Khi để tự do, cực luôn về hướng Bắc gọi là cực Bắc (sơn màu xanh hoặc chữ N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam (sơn màu đỏ hoc chữ S).
Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau.
Tiết 22 :
Có hai thanh thép luôn hút nhau bất kể đưa các đầu nào của chúng lại gần nhau. Có thể rút ra kết luận gì?
 Một trong hai thanh thép là nam châm
III. Vận dụng
Bài tập 1. Trên hình vẽ mô tả tính chất từ của Trái Đất. Các từ cực và các cực địa lí của Trấi Đất có trùng nhau không? Hỏi từ cực nằm gần cực Bắc địa lí là từ cực gì?
Cực Bắc địa lí
Từ cực Nam
I. Từ tính của nam châm
II. Tương tác giữa hai nam châm
Tiết 22 : Nam châm vĩnh cửu
III. Vận dụng
Bài tập 2. Thầy có một thanh nam châm thẳng bị gãy tại chính giữa của thanh, hỏi lúc này một nửa của thanh nam châm sẽ như thế nào?
Chỉ còn từ cực Bắc

Chỉ còn từ cực Nam

Còn một trong hai từ cực

Vẫn có hai từ cực Nam và từ cực Bắc
I. Từ tính của nam châm
II. Tương tác giữa hai nam châm
S
S
S
Đ
Tiết 22 : Nam châm vĩnh cửu
*Có thể em chưa biết
Vào năm 1600, nhà vật lí người Anh W. Ghin-bớt, đã đưa ra giả thuyết trái đất là một nam châm khổng lồ. Để kiểm tra giả thuyết của mình, W. Ghin-bớt đã làm một quả cầu lớn bằng sắt nhiễm từ, gọi là - Trái Đất tí hon- và đặt các cực từ của nó ở các địa cực. Đưa la bàn lại gần trái đất tí hon ông thấy trừ hai từ cực, còn ở mọi điểm trên quả cầu, kim la bàn đều chỉ hướng Nam-Bắc. Hiện nay vẫn chưa có sự giải thích chi tiết và thoả đáng về nguồn gốc từ tính của trái đất.
Bài 21
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Đọc phần “Có thể em chưa biết”/ SGK- trang 60.
- Làm bài tập 21.1→ 21.6/ SBT- trang 26.
- Xem trước bài
“TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐiỆN – TỪ TRƯỜNG”
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ