Bài 21. Nam châm vĩnh cửu

Năm 1820 nhà bác học ơ-xtét người Đan Mạch phát kiến về sự liên hệ giữa điện và từ, (mà hàng nghìn năm về trước con người vẫn coi là hai hiện tượng tách biệt, không liên hệ gì với nhau). Là cơ sở cho sự ra đời của động cơ điện. Giải phóng sức lao động cho con người. Với những ý nghĩa quan trọng đó chúng ta sẽ nghiên cứu điện và từ qua chương II. Điện từ học
Nam châm điện có đặc điểm gì giống và khác nam châm vĩnh cửu?
Từ trường tồn tại ở đâu? Làm thế nào để nhận biết từ trường? Biểu diễn từ trường bằng hình vẽ như thế nào?
Lực điện từ do từ trường tác dụng lên dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có đặc điểm gì ?
Trong điều kiện nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng?
Máy phát điện xoay chiều có cấu tạo và hoạt động như thế nào?
Vì sao ở hai đầu mỗi đường dây tải điện phải đặt máy biến thế?
chương II: DI?N T? H?C
C1:
Đưa thanh kim loại tới gần các vật bằng sắt. Nếu nó hút được các vật bằng sắt thì đó là nam châm.
Nam
Bắc
C2
Khi đã đứng cân bằng, kim nam châm nằm dọc theo hướng Bắc – Nam.
2. Kết luận:
- Bình thường, kim ( hoặc thanh) nam châm để tự do, khi đã đứng cân bằng luôn chỉ hướng Nam - Bắc. Một cực của nam châm (còn gọi là cực từ) luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc còn cực kia luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
Đưa từ cực của hai thanh nam châm lại gần nhau
Hút
Đẩy
Đẩy
Khi đặt hai nam châm gần nhau, các cực từ cùng tên đẩy nhau, các cực từ khác tên hút nhau
Bắc - Bắc
Bắc - Nam
Nam - Nam
Kết luận
Khi đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau thì chúng hút nhau nếu các cực khác tên, đẩy nhau nếu các cực cùng tên.
C5: Có thể T? Xung Chi đã lắp đặt trên xe m?t kim nam chõm. C?c nam c?a kim nam chõm l� ngún tay c?a hỡnh nhõn.
C6. Bộ phận chỉ hướng của la bàn là kim nam châm.
Bởi vì tại mọi nơi trên Trái đất ( trừ hai địa cực) kim nam châm luôn chỉ hướng Bắc – Nam.






C8. Hãy xác định tên từ cực của nam châm trong hình vẽ dưới đây?






S N
C8. Hãy xác định tên từ cực của nam châm trong hình vẽ dưới đây?
GHI NH?
- Nam châm nào cũng có hai cực. Khi để tự do, cực luôn chØ về hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau.
C©u 1
Trên thanh nam châm, chỗ nào hút sắt mạnh nhất ?
X
Câu 2: Gi?i thớch t?i sao thanh nam chõm 2 l?i lo l?ng trờn thanh nam chõm 1
Giải thích: Thanh nam châm 2 lại lơ lửng trên thanh nam châm 1 là vì hai cực để gần nhau của hai nam châm có cùng tên; lực đẩy của thanh nam châm đã cân bằng với trọng lượng của thanh nam châm 2.
C©u 3: Khi một thanh nam châm bị bẻ gãy làm hai nửa, nhận định nào dưới đây là đúng?
A. Mỗi nửa tạo thành một thanh nam châm mới chỉ có một cực từ ở một đầu.
B. Hai nửa đều mất hết từ tính.
C. Mỗi nửa thành một thanh nam châm có hai cực từ cùng tên ở hai đầu.
D. Mỗi nửa thành một thanh nam châm mới có hai cực từ khác tên ở hai đầu.
Có thể em chưa biết:
Vào năm 1600, nhà vật lí người Anh W. Ghin - bớt, đã đưa ra giả thuyết Trái Đất là một nam châm khổng lồ. Để kiểm tra giả thuyết của mình, Ghin - bớt đã làm một quả cầu lớn bằng sắt nhiễm từ, gọi nó là “ Trái đất tí hon” và đặt các từ cực của nó ở các địa cực . Đưa la bàn lại gần Trái Đất tí hon ông thấy trừ ở hai cực, còn ở mọi điểm trên quả cầu, kim la bàn đều chỉ hướng Nam - Bắc. Hiện nay vẫn chưa có sự giải thích chi tiết và thoả đáng về nguồn gốc từ tính của Trái Đất.
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Đọc phần “Có thể em chưa biết”/ SGK- trang 60.
- Làm bài tập 21.1→ 21.11/ SBT- trang 49.
- Xem trước bài
“TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐiỆN – TỪ TRƯỜNG”
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Bài tập: Có hai thanh kim loại A, B bề ngoài giống hệt nhau, trong đó có một thanh là nam châm. Làm thế nào để xác định được thanh nào là nam châm?