Bài 21. Nam châm vĩnh cửu

Nhiệt liệt chào mừng QUý thầy cô giáo về dự giờ thao giảng 20-11
Trường THCS Bình Sơn
Năm 1820 nhà bác học ơ-xtét người Đan Mạch phát hiện ra mối liên hệ giữa dòng điện và từ trường (điện và từ), (mà trước đó con người vẫn coi là hai hiện tượng tách biệt, không liên hệ gì với nhau).
Đó là cơ sở cho sự ra đời của động cơ điện, giải phóng sức lao động cho con người. Vậy, hôm nay thầy trò chúng ta cùng nghiên cứu về điện và từ qua chương II. Điện từ học
Han Christian Oersted
(1777 - 1851)
Hướng Nam
Chuyện kể rằng, vào thế kỉ V ở Trung Quốc có nhà phát minh tên là Tổ Xung Chi. Ông đã chế ra xe chỉ nam.
Đặc điểm của xe này là dù xe có chuyển động theo hướng nào thì hình nhân trên xe cũng chỉ tay về hướng Nam.
Bí quyết nào đã làm cho hình nhân trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng Nam?
Nam châm vĩnh cửu
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
C1
Hãy đề xuất và thực hiện một thí nghiệm để phát hiện xem một thanh kim loại có phải là nam châm hay không?
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
C1
C2
Đặt kim nam châm trên giá thẳng đứng như mô tả trên hình 21.1
+ Khi đã đứng cân bằng, kim nam châm nằm dọc theo hướng nào?
+ Xoay cho kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Khi đã đứng cân bằng trở lại, kim nam châm còn chỉ hướng như lúc đầu nữa không? Làm lại thí nghiệm hai lần và cho nhận xét .
Nam
Bắc
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận:
Bình thường, kim ( hoặc thanh ) nam châm tự do khi đã đứng cân bằng luôn chỉ hướng Nam - Bắc . Một cực của nam châm ( còn gọi là từ cực ) luôn chỉ hướng Bắc ( được gọi là cực Bắc ), còn cực kia luôn chỉ hướng Nam ( được gọi là cực Nam )
S
N
S
Nam
Bắc
Cực từ Nam(S)
Cực từ Bắc(N)
Nam châm hút được các kim loại như sắt, thép, niken, côban.... Hầu như không hút các kim loại như nhôm, đồng và các kim loại không thuộc vật liệu từ
S
N
N
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận:
Bình thường, kim ( hoặc thanh ) nam châm tự do khi đã đứng cân bằng luôn chỉ hướng Nam - Bắc . Một cực của nam châm ( còn gọi là từ cực ) luôn chỉ hướng Bắc ( được gọi là cực Bắc ), còn cực kia luôn chỉ hướng Nam ( được gọi là cực Nam )
Nam châm hút được các kim loại như sắt, thép, niken, côban.... Hầu như không hút các kim loại như nhôm, đồng và các kim loại không thuộc vật liệu từ
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 58)
II. Tương tác giữa hai nam châm
1. Thí nghiệm
C3
Đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau. Quan sát hiện tượng, cho nhận xét
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 58)
II. Tương tác giữa hai nam châm
1. Thí nghiệm
C3
C4
Đổi đầu của một trong hai nam châm rồi đưa lại gần nhau. Có hiện tượng gì xảy ra với các nam châm ?
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 58)
II. Tương tác giữa hai nam châm
1. Thí nghiệm
C3
C4
Đổi đầu của một trong hai nam châm rồi đưa lại gần nhau. Có hiện tượng gì xảy ra với các nam châm ?
2. Kết luận: Khi đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau thì :
+ Chúng hút nhau nếu các cực khác tên
+ Chúng đẩy nhau nếu các cực cùng tên
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 58)
II. Tương tác giữa hai nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 59 )
III. Vận dụng
C5
Theo em có thể giải thích thế nào hiện tượng hình nhân đặt trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng Nam ?
Có thể cánh tay của hình nhân đặt trên xe là một nam châm vĩnh cửu mà phần ngón tay là cực từ nam của nam châm và hình nhân này được đặt trên một trục và quay độc lập so với xe.
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 58)
II. Tương tác giữa hai nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 59 )
III. Vận dụng
C6
Người ta dùng la bàn để xác định hướng Bắc, Nam. Tìm hiều cấu tạo của la bàn. Hãy cho biết bộ phận nào của la bàn có tác dụng chỉ hướng. Giải thích. Biết rằng mặt số của la bàn có thể quay độc lập với nam châm.
La bàn gồm hai bộ phận chính là kim nam châm và mặt số.
Bộ phận có tác dụng chỉ hướng là kim nam châm.
Giải thích
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 58)
II. Tương tác giữa hai nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 59 )
III. Vận dụng
C7
Xác định tên từ cực của các nam châm thường dùng trong phòng thí nghiệm
Nam
Nam
Nam
Bắc
Bắc
Bắc
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 58)
II. Tương tác giữa hai nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 59 )
III. Vận dụng
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 58)
II. Tương tác giữa hai nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 59 )
III. Vận dụng
I. Từ tính của nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 58)
II. Tương tác giữa hai nam châm
1. Thí nghiệm
2. Kết luận: ( SGK - Tr 59 )
III. Vận dụng
C8
Xác định tên từ cực của thanh nam châm trên hình 21.5
S
N
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
GHI NH? KI?N TH?C
* Nam châm nào cũng có hai cực từ. Khi để tự do, cực luôn về hướng Bắc gọi là cực Bắc (sơn màu đỏ hoặc ghi chữ N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam (sơn màu xanh hoặc ghi chữ S).
* Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.
Luật chơi: Có 3 hộp quà khác nhau, trong mỗi hộp quà chứa một câu hỏi và một phần quà hấp dẫn. Nếu trả lời đúng câu hỏi thì món quà sẽ hiện ra. Nếu trả lời sai thì món quà không hiện ra. Thời gian suy nghĩ cho mỗi câu là 15 giây.
hộp quà may mắn
Hộp quà màu vàng
Khẳng định sau đúng hay sai:
Sai
Dỳng
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tính giờ
Khi một thanh nam châm thẳng bị gãy làm hai nửa thì hai nửa đều mất hết từ tính
Hộp quà màu xanh
Sai
Đúng
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tính giờ
Khẳng định sau đúng hay sai:
Hai thanh nam châm hút nhau khi cọ xát hai cực cùng tên vào nhau
Hộp quà màu Tím
SAI
ĐÚNG
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tính giờ
Một nam châm vĩnh cửu có đặc tính: có thể hút các vật bằng sắt, thép và không hút các vật bằng nhôm đồng.
Phần thưởng là:
Một tràng pháo tay!
Phần thưởng là:
điểm 10
Phần thưởng là một số hình ảnh "đặc biệt" để giải trí.
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Đọc phần “Có thể em chưa biết”/ SGK- trang 60.
- Làm bài tập 21.1→ 21.6/ SBT- trang 26.
- Xem trước bài
“TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐiỆN – TỪ TRƯỜNG”
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
Chân thành cảm ơn quý Thầy giáo Cô giáo cùng các em học sinh!