Bài 21. Nam châm vĩnh cửu

Năm 1820 nhà bác học ơ-xtét người Đan Mạch phát kiến về sự liên hệ giữa điện và từ, (mà hàng nghìn năm về trước con người vẫn coi là hai hiện tượng tách biệt, không liên hệ gì với nhau).
Là cơ sở cho sự ra đời của động cơ điện. Giải phóng sức lao động cho con người. Với những ý nghĩa quan trọng đó thầy trò chúng ta sẽ tìm hiểu điện và từ qua chương II. Điện từ học
chương II: Điện từ học
Trong chương này chúng ta tìm hiểu một số nội dung chính sau:
- Nam châm điện có đặc điểm gì giống và khác nam châm vĩnh cửu?
- Từ trường tồn tại ở đâu? Làm thế nào để nhận biết từ trường? Biểu diễn từ trường bằng hình vẽ như thế nào?
- Lực điện từ do từ trường tác dụng lên dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có đặc điểm gì?
- Trong điều kiện nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng?
- Máy phát điện xoay chiều có cấu tạo và hoạt động như thế nào?
- Vì sao ở hai đầu mỗi đường dây tải điện phải đặt máy biến thế?
Tổ Xung Chi là nhà phát minh của Trung Quốc thế kỉ V. Ông đã chế ra xe chỉ nam. Đặc điểm của xe này là dù xe có chuyển động theo hướng nào thì hình nhân đặt trên xe cũng chỉ tay về hướng Nam. Bí quyết nào đã làm cho hình nhân trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng Nam?
Hướ�ng Nam
Tuần 12, tiết 23
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. Từ tính của nam châm
Dựa vao kiến thức đã học:
Với một thanh kim loại làm thế nào
để biết nó có phải là man châm không?
Đưa lại gần sắt vụn, đồng nếu nó hút
được sắt là nam châm
Nam châm thuộc loại này gọi là nam
châm vĩnh cửu hay gọi là nam chân
Tuần 12, tiết 23
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. Từ tính của nam châm
Tiến hành thí nghiệm như hình 21.1
Trả lời câu hỏi:
Khi đã cân bằng kim nam châm
nằm dọc theo hướng nào?
-Xoay kim nam châm lệch khỏi
hướng vừa xác định, buông tay.
Khi đã đứng ở vị trí cân bằng trở lại
kim nam chân còn chỉ hướng như
lúc dầu nũa không?
Làm thí nghiệm hai lần cho nhận xét.
Khi ở vị trí cân bằng kim nam châm
luôn chỉ theo một phương xác định,
một đầu luôn quay về hướng bắc
Tuần 12, tiết 23
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. Từ tính của nam châm
?
Cực Bắc
Cực Nam
Đầu quay về hướng bắc gọi là từ
cực bắc, đầu quay về hướng nam
gọi là từ cực nam
Tuần 12, tiết 23
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. Từ tính của nam châm
Qua thí nghiệm trên ta rút ra được
gì về từ tính của nam châm
Bình thường, kim nam châm tự do,
khi đã đứng cân bằng luôn luôn chỉ
hướng nam – Bắc, đầu quay về hướng
Bắc gọi là từ cực Bắc, còn đầu kia chỉ
hướng nam gọi là từ cực nam
Bình thường, kim nam châm tự do,
khi đã đứng cân bằng luôn luôn chỉ
hướng nam – Bắc, đầu quay về hướng
Bắc gọi là từ cực Bắc, còn đầu kia chỉ
hướng nam gọi là từ cực nam
Tuần 12, tiết 23
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. Từ tính của nam châm
Bình thường, kim nam châm tự do,
khi đã đứng cân bằng luôn luôn chỉ
hướng nam – Bắc, đầu quay về hướng
Bắc gọi là từ cực Bắc, còn đầu kia chỉ
hướng nam gọi là từ cực nam
Phân biệt từ cục của nam châm
Ký hiệu: chữ N cực bắc, S cực nam
N
S
N
S
Màu đỏ là từ cực bắc, màu đen
(xanh) từ cực nam
Tuần 12, tiết 23
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. Từ tính của nam châm
Bình thường, kim nam châm tự do,
khi đã đứng cân bằng luôn luôn chỉ
hướng nam – Bắc, đầu quay về hướng
Bắc gọi là từ cực Bắc, còn đầu kia chỉ
hướng nam gọi là từ cực nam
Các dạng nam châm thường gặp
Kim nam châm
Thanh nam châm
Nam châm chữ U
Tuần 12, tiết 23
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. Từ tính của nam châm
Bình thường, kim nam châm tự do,
khi đã đứng cân bằng luôn luôn chỉ
hướng nam – Bắc, đầu quay về hướng
Bắc gọi là từ cực Bắc, còn đầu kia chỉ
hướng nam gọi là từ cực nam
Nam châm hút được vật liệu nào?
Không hút được vật liệu nào?
Nam châm hút được sắt, không
hút được đồng
Những vật nam châm hút được gọi
là vật liệu từ, nam châm không hút
được không thuộc vật liệu từ
Tuần 12, tiết 23
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. Từ tính của nam châm
Bình thường, kim nam châm tự do,
khi đã đứng cân bằng luôn luôn chỉ
hướng nam – Bắc, đầu quay về hướng
Bắc gọi là từ cực Bắc, còn đầu kia chỉ
hướng nam gọi là từ cực nam
II. Tương tác giữa hai nam châm
Thí nghiệm
Hình 21.2
Đưa một đầu thanh nam lại gần kim
nam châm, quan sát hiện tượng và
cho nhận xét
Đổi đầu thanh nam châm rồi đưa lại
kim nam châm. Có hiện tượng gì xảy
ra
Từ thí nghiệm trên rút ra kết luận gì?
Hai nam châm đặt gần nhau thì
tương tác với nhau: các cực khác
tên thì hút nhau, các cực cùng tên
thì đẩy nhau
Hai nam châm đặt gần nhau thì
tương tác với nhau: các cực khác
tên thì hút nhau, các cực cùng tên
thì đẩy nhau
Tuần 12, tiết 23
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. Từ tính của nam châm
Bình thường, kim nam châm tự do,
khi đã đứng cân bằng luôn luôn chỉ
hướng nam – Bắc, đầu quay về hướng
Bắc gọi là từ cực Bắc, còn đầu kia chỉ
hướng nam gọi là từ cực nam
II. Tương tác giữa hai nam châm
Hai nam châm đặt gần nhau thì
tương tác với nhau: các cực khác
tên thì hút nhau, các cực cùng tên
thì đẩy nhau
Nhắc lại nội dung cần nhớ của bài học
Hướ�ng
Nam
Trả lời phần nêu ra ở đầu bài