Bài 21. Nam châm vĩnh cửu

22:17:57
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Bằng
Trường THCS Liên Thủy – Lệ Thủy – Quảng Bình
Tiết 22:
nam châm vĩnh cửu
22:17:57
kính chào quý thầy, cô cùng các em
22:17:57
Chương II: ĐIỆN TỪ HỌC



Những kiến thức cần nắm ở chương II là:
1. Nam châm điện có đặc điểm gì giống và khác nam châm vĩnh cửu?
2. Từ trường tồn tại ở đâu? Làm thế nào để nhận biết đựơc từ trường? Biểu diễn từ trường bằng hình vẽ như thế nào?
3. Lực điện từ do từ trường tác dụng lên dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có đặc điểm gì?
4. Trong điều kiện nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng?
5. Máy phát điện xoay chiều có cấu tạo và hoạt động như thế nào?
6. Vì sao ở hai đầu đường dây tải điện phải đặt máy biến thế?

ĐVĐ: Tổ Xung Chi là nhà phát minh Trung Quốc thế kỉ V . Ông đã chế tạo ra xe chỉ nam. Đặc điểm của xe này dù xe có chuyển động theo hướng nào thì hình nhân đặt trên xe cũng chỉ tay về hướng nam. Vậy làm sao Tổ xung làm được điều này ?????
Để trả lời câu hỏi này hôm nay chúng ta cùng khai thác kiến thức bài: Nam châm vỉnh cửu
C1. Đưa thanh kim loại lại gần vụn sắt trộn lẫn nhôm,đồng …
Nếu thanh kim loại hút vụn sắt thì nó là Nam châm
Tiết 22 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM.
1. Thí nghiệm:
C1. Nhớ lại kiến thức về từ tính cuả nam châm ở lớp 5 và lớp 7. Hãy đề xuất và thực hiện một thí nghiệm để phát hiện xem một thanh kim loại có phải là nam châm hay không?
22:17:57
nhôm
Sắt
Đồng
22:17:57
nhôm
Sắt
Đồng
22:17:57
Thanh sắt
THANH NAM CHÂM
Xem lại
22:17:57
C2. Đặt kim nam châm trên giá thẳng đứng như hình sau. Các em hãy quan sát khi nam châm đứng cân bằng
Tiết 22 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM.
1. Thí nghiệm:

+ Dụng cụ: Kim nam châm đặt trên giá thẳng đứng
+ Tiến hành:
22:17:57
22:17:57
22:17:57
22:17:57
22:17:57
22:17:57
HƯỚNG
BẮC
NAM
Xem lại
Tiếp
22:17:57
+ Khi đứng cân bằng kim nam châm nằm dọc theo hướng nào?
Khi đứng cân bằng kim nam châm nằm dọc theo hướng Nam - Bắc
+ Xoay kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay . Khi đã đứng cân bằng trở lại kim nam châm còn chỉ hướng như lúc đầu nữa không? Làm lại TN và cho nhận xét?

Tiết 22 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM.
1. Thí nghiệm:
- Dụng cụ: Kim nam châm đặt trên giá thẳng đứng
- Tiến hành:
- Kết quả:
22:17:57

22:17:57

22:17:57

22:17:57
22:17:57
22:17:57
BẮC
NAM
ĐÔNG
TÂY
Xem lại
22:17:57
Khi đứng cân bằng kim nam châm nằm dọc theo hướng Bắc – Nam

Xoay kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay . Khi đã đứng cân bằng trở lại kim nam châm vẫn chỉ hướng Bắc - Nam
Tiết 22 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM.
1. Thí nghiệm:
+ Dụng cụ: Kim nam châm đặt trên giá thẳng đứng
+ Tiến hành:
+ Kết quả:
22:17:57
2. Kết luận:
Bình thường kim( hoặc thanh) nam châm tự do khi đã đứng cân bằng luôn chỉ hướng Bắc - Nam.
Một cực của nam châm(còn gọi là từ cực) luôn chỉ hướng Bắc được gọi là cực Bắc còn cực kia luôn chỉ hướng nam gọi là cực Nam
* Người ta sơn các màu khác nhau để phân biệt các từ cực của nam châm .
Nhiều khi trên nam châm có ghi chữ N , chỉ cực Bắc. Chữ S chỉ cực Nam.
Ngoài sắt, thép, nam châm còn hút được ni ken, cô ban ,gađôlini …
các kim loại này là các vật liệu từ. Nam châm hầu như không hút đồng, nhôm và các kim loại không thuộc nhóm vật liệu từ

Tiết 22 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM.
1. Thí nghiệm:
22:17:57
Trên hình vẽ là ảnh chụp một số nam châm vĩnh cửu (thường gọi là nam châm) được dùng trong phòng thí nghiệm và đời sống.
22:17:57
Một số nam châm vĩnh cửu
được dùng trong phòng thí
nghiệm và đời sống
N
S
N
S
S
N
Nam châm thẳng
Nam châm chữ U
Kim nam châm
22:17:57

1. Thí nghiệm

C3. Đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau . Quan sát hiện tượng cho nhận xét.
Tiết 22 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM.
II. TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM .

- Dụng cụ: Kim nam châm và thanh nam châm
- Tiến hành:
22:17:57

22:17:57

Xem lại
22:17:57


C3: Cực bắc của kim nam châm bị cực nam của thanh nam châm hút
22:17:57

C4. Đổi đầu của một trong hai nam châm rồi đưa lại gần nhau.Có hiện tượng gì xảy ra với các nam châm?

Tiết 22 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM.
II. TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM .
1. Thí nghiệm
22:17:57

22:17:57

22:17:57

22:17:57

22:17:57

22:17:57

Các cực cùng
tên của Hai
nam châm
đẩy nhau
Các cực cùng tên của hai nam châm đẩy nhau
Xem lại
22:17:57
2. Kết luận:
Khi đưa từ cực của hai Nam châm lại gần nhau thì chúng hút nhau nếu các cực khác tên, đẩy nhau nếu các cực cùng tên


Tiết 22 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM.
II. TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM .
1. Thí nghiệm
22:17:57
III. VẬN DỤNG.
C5. Theo em, có thể giải thích thế nào hiện tượng hình nhân đặt trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng nam ???
C5. Có thể Tổ Xung Chi lắp đặt trên tay của hình nhân một kim nam châm



C5/ Theo
Tiết 22 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM.
II. TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM .
22:17:57
C6. Người ta dùng la bàn để xác định hướng Bắc - Nam.
Tìm hiểu cấu tạo la bàn.Hãy cho biết bộ phận nào của la bàn có tác dụng chỉ hướng. Giải thích?
Biết rằng mặt số của la bàn có thể quay độc lập với kim nam châm
Tiết 22: NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM
II. TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM .
III. VẬN DỤNG.
22:17:57
Tiết 22: NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM
II. TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM .
III. VẬN DỤNG.

H 21.4
C6: Cấu tạo của la bàn gồm:
Mặt số tròn có ghi các hướng Bắc, Nam, Tây,
Đông. Kim nam châm là bộ phận chính
của la bàn. Cũng là bộ phận chỉ
hướng của la bàn.
Mặt số của la bàn có thể quay
độc lập với kim nam châm vì tại
mọi nơi trên trái đất (trừ hai địa
cực) kim nam châm luôn chỉ
hướng Bắc - Nam
22:17:57
22:17:57
Công dụng của la bàn:
Hai đầu của kim nam châm sẽ chỉ về từ cực bắc và từ cực nam của Trái đất. Từ đó bạn có thể xác định được các phương hướng nơi bạn đang đứng.
22:17:57
Tiết 22: NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM
II. TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM .
III. VẬN DỤNG.

C7: Hãy xác định tên cực của các nam châm thường dùng trong phòng thí nghiệm (nam châm thẳng, nam châm chữ U, kim nam châm)

C7: Trả lời:
Đầu nào của kim nam châm có ghi chữ N là cực Bắc. Đầu nào có ghi chữ S là cực Nam
Đối với nam châm chỉ sơn màu không ghi chữ, thì màu đỏ thì là cực Bắc(N) đầu sơn màu xanh thì là cực Nam(S)

Trong sách giáo khoa quy ước : Đối với các hình nam châm, đầu có màu ghi nhạt ứng với cực Nam (S), đầu có màu đậm ứng với cực Bắc (N)
22:17:57

Tiết 22: NAM CHÂM VĨNH CỬU
I. TỪ TÍNH CỦA NAM CHÂM
II. TƯƠNG TÁC GiỮA HAI NAM CHÂM .
III. VẬN DỤNG.
C8 .Xác định tên các từ cực của thanh nam châm ở hình 25.1 (SGK)
22:17:57
NAM CHÂM VĨNH CỬU

22:17:57
NAM CHÂM VĨNH CỬU

22:17:57

NAM CHÂM VĨNH CỬU
Kết quả
Xem lại

22:17:57
NAM CHÂM VĨNH CỬU
C8
22:17:57
NAM CHÂM VĨNH CỬU

Khi đặt hai nam châm gần nhau, các cực cùng tên đẩy nhau, các cực khác tên thì hút nhau


Nam châm có mấy cực? Khi để tự do thì nam châm định hướng như thế nào?

Nam châm nào cũng có hai cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc. Còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
Khi đặt gần nhau thì hai nam châm tương tác với nhau như thế nào?

GHI NHỚ
CỦNG CỐ:
22:17:57
HƯỚNG DẪN BÀI TẬP:
Bài 21.1(SBT): Đưa thanh nam châm lại gần các quả đấm cửa. Nếu quả đấm cửa nào bị thanh nam châm hút thì nó được làm bằng sắt mạ đồng còn quả đấm cửa nào không bị thanh nam châm hút thì đó là quả đấm bằng đồng.
Bài 22.2(SBT): Có. Bởi vì nếu cả hai đều là nam châm thì khi đổi đầu chúng phải đẩy nhau
Bài 22.4 (SBT): Thanh nam châm 2 lơ lửng trên thanh nam
châm 1 vì hai cực để gần nhau của hai nam châm có cùng tên. Trong trường hợp này, lực đẩy của nam châm cân bằng với
trọng lượng của nam châm 2.
NAM CHÂM VĨNH CỬU

22:17:57
DẶN DÒ:
Về nhà đọc mục “ Có thể em chưa biết”
Học bài và làm hết bài tập ở SBT.
Xem trước bài 22
chúc quý cô, thầy và các em mạnh khoẻ. xin cảm ơn