Bài 21. Nam châm vĩnh cửu

Nhiệt liệt chào mừng QUý thầy cô giáo về dự giờ VậT Lí
Lớp:9a2
Trường THCS Liêng Trang
Năm 1820 nhà bác học ơ-xtét ngu?i Đan Mạch phát hiện ra mối liên hệ giữa dòng điện và từ truường (điện và từ), (mà tr?ước đó con ngu?i vẫn coi là hai hiện tưu?ng tách biệt, không liên hệ gì với nhau).
Đó là cơ sở cho sự ra đời của động cơ điện, giải phóng sức lao động cho con ngưu?i. Vậy, hôm nay thầy trò chúng ta cùng nghiên cứu về điện và từ qua chuương II. Điện từ học
Han Christian Oersted
(1777 - 1851)
Nam châm điện có đặc điểm gì khác nam châm vĩnh cửu?
Từ trường tồn tại ở đâu ? Làm thế nào nhận biết được từ trường ? Biểu diễn từ trường bằng hình vẽ như thế nào ?
Lực điện từ do từ trường tác dụng lên dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có đặc điểm gì ?
Trong điều kiện nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng ?
Máy phát điện xoay chiều có cấu tạo và hoạt động như thế nào ?
Vì sao ở hai đầu đường dây tải điện phải đặt máy biến thế ?
chưUOng II: Điện từ học
Hướng Nam
Chuyện kể rằng, vào thế kỉ V ở Trung Quốc có nhà phát minh tên là Tổ Xung Chi. Ông đã chế ra xe chỉ nam.
Đặc điểm của xe này là dù xe có chuyển động theo hướng nào thì hình nhân trên xe cũng chỉ tay về hướng Nam.
Bí quyết nào đã làm cho hình nhân trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng Nam?
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
I. Từ tính của nam châm
1- Thí Nghiệm:
C1
Làm sao để biết một thanh kim loại có phải là nam châm hay không ? Đề xuất phương án và thí nghiệm đó.
Phương án thí nghiệm
- Đưa thanh đó lại gần cac mẫu sắt, thép. Nếu thanh đó và sắt hoặc thép hút nhau thì thanh kim loại đó là nam châm. Nếu không hút nhau thì không phải là nam châm.
C2
Đặt kim nam châm trên giá(hình vẽ) khi kim đứng cân bằng, kim nằm dọc theo hướng nào?
Xoay kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Khi cân bằng kim nam châm còn chỉ hướng như lúc đầu không?
Bắc
Nam
2- Kết luận:
Nam châm nào cũng có …………. Khi để tự do, cực luôn chØ về hướng Bắc gọi là cực ……. (sơn màu đỏ hoặc ghi chữ N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực …….. (sơn màu xanh hoặc ghi chữ S).
hai từ cực
Bắc
Nam
Khi đưa nam châm lại gần sắt, thép thì nó hút nhau. Vậy, khi đưa hai nam châm lại gần nhau sẽ có hiện tượng gì?
Nam châm hút được sắt, thép, niken, côban......Các kim loại này gọi là vật liệu từ.
Nam châm hầu như không hút được đồng, nhôm và các kim loại không thuộc vật liệu từ.
S
N
Hình ảnh một số nam châm thường dùng
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
I. Từ tính của nam châm
1- Thí Nghiệm:
2- Kết luận:
Nam châm nào cũng có …………. Khi để tự do, cực luôn chØ về hướng Bắc gọi là cực ……. (sơn màu đỏ hoặc ghi chữ N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực …….. (sơn màu xanh hoặc ghi chữ S).
II. Tương tác giữa hai nam châm
1- Thí Nghiệm:
hai từ cực
Bắc
Nam
C3
Hút nhau
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
I. Từ tính của nam châm
1- Thí Nghiệm:
2- Kết luận:
Nam châm nào cũng có hai cực từ. Khi để tự do, cực luôn chØ về hướng Bắc gọi là cực Bắc (sơn màu đỏ hoặc ghi chữ N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam (sơn màu xanh hoặc ghi chữ S).
II. Tương tác giữa hai nam châm
1- Thí Nghiệm:
C4
Đẩy nhau
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
I. Từ tính của nam châm
1- Thí Nghiệm:
2- Kết luận:
Nam châm nào cũng có …………. Khi để tự do, cực luôn chØ về hướng Bắc gọi là cực ……. (sơn màu đỏ hoặc ghi chữ N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực …….. (sơn màu xanh hoặc ghi chữ S).
II. Tương tác giữa hai nam châm
1- Thí Nghiệm:
hai từ cực
Bắc
Nam
2- Kết luận
Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.
Từ những kiến thức vừa học, em hãy cho biết có thể căn cứ những đặc điểm nào để nhận biết nam châm?
+Căn cứ vào đặc điểm nam châm hút các vật bằng sắt, thép
+Căn cứ vào màu sơn.
+ Căn cứ vào kí hiệu bằng chữ viết ( N hoặc S).
+Căn cứ vào sự định hướng của nam châm.
+ Căn cứ vào sự tương tác giữa hai nam châm.
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
I. Từ tính của nam châm
II. Tương tác giữa hai nam châm
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
I. Từ tính của nam châm
II. Tương tác giữa hai nam châm
Theo em, có thể giải thích thế nào hiện tượng hình nhân trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng nam?
Có thể trong hình nhân đặt trên xe của Tổ Xung Chi có gắn thanh nam châm và cánh tay là cực nam của nam châm.
C5
III. Vận dụng
C6
Người ta dùng la bàn để xác định hướng Bắc, Nam. Tìm hiểu cấu tạo của la bàn. Hãy cho biết bộ phận nào của la bàn có tác dụng chỉ hướng. Giải thích. Biết rằng mặt số của la bàn có thể quay độc lập với kim nam châm.
Bộ phận chính của la bàn là kim nam châm. Khi kim nam châm cân bằng thì nó luôn chỉ hướng Nam - Bắc. Vì vậy, ta có thể xác định hướng chính xác.
C8
Nếu một nam châm không có chữ ghi hoặc màu sơn thì làm thế nào để xác định từ cực của nam châm đó?
S
N
Xác định tên từ cực của thanh nam châm trên
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
GHI NH? KI?N TH?C
* Nam châm nào cũng có hai cực từ. Khi để tự do, cực luôn về hướng Bắc gọi là cực Bắc (sơn màu đỏ hoặc ghi chữ N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam (sơn màu xanh hoặc ghi chữ S).
* Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.
Luật chơi: Có 3 hộp quà khác nhau, trong mỗi hộp quà chứa một câu hỏi và một phần quà hấp dẫn. Nếu trả lời đúng câu hỏi thì món quà sẽ hiện ra. Nếu trả lời sai thì món quà không hiện ra. Thời gian suy nghĩ cho mỗi câu là 15 giây.
hộp quà may mắn
Hộp quà màu vàng
Khẳng định sau đúng hay sai:
Sai
Dỳng
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tính giờ
Khi một thanh nam châm thẳng bị gãy làm hai nửa thì hai nửa đều mất hết từ tính
Hộp quà màu xanh
Sai
Đúng
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tính giờ
Khẳng định sau đúng hay sai:
Hai thanh nam châm hút nhau khi cọ xát hai cực cùng tên vào nhau
Hộp quà màu Tím
SAI
ĐÚNG
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Tính giờ
Một nam châm vĩnh cửu có đặc tính: có thể hút các vật bằng sắt, thép và không hút các vật bằng nhôm đồng.
Phần thưởng là:
Một tràng pháo tay!
Phần thưởng là:
điểm 10
Phần thưởng là một số hình ảnh "đặc biệt" để giải trí.
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
GHI NH? KI?N TH?C
* Nam châm nào cũng có hai cực từ. Khi để tự do, cực luôn về hướng Bắc gọi là cực Bắc (sơn màu đỏ hoặc ghi chữ N), còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam (sơn màu xanh hoặc ghi chữ S).
* Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.
- Học thuộc phần ghi nhớ.
- Đọc phần “Có thể em chưa biết”/ SGK- trang 60.
- Làm bài tập 21.1→ 21.6/ SBT- trang 26.
- Xem trước bài
“TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐiỆN – TỪ TRƯỜNG”
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Tiết 24 - bài 21: Nam châm vĩnh cửu
Chân thành cảm ơn quý Thầy giáo Cô giáo cùng các em học sinh!