Bài 21. Nam châm vĩnh cửu

`
Giáo viên : Lê Trọng Hùng
TRƯỜNG THCS KIM HẢI
  
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP HUYỆN
MÔN: VẬT LÝ 9 – LỚP 9A
NĂM HỌC: 2014 - 2015
BÀI 21 : NAM CHÂM VĨNH CỬU
TIẾT 27 - TUẦN 14
Một nam châm điện mạnh có thể hút được khối thép nặng hàng chục tấn, trong khi đó chưa có một nam châm vĩnh cửu nào có được lực hút mạnh như thế. Vậy nam châm điện có đặc điểm gì giống và khác với nam châm vĩnh cửu.
Đây là hình ảnh từ trường của nam châm vĩnh cửu, từ trường của trái đất.
Vậy từ trường tồn tại ở đâu? Làm thế nào nhận biết được từ trường? Biểu diễn từ trường bằng hình vẽ như thế nào?
Khi nam châm vĩnh cửu quay quanh cuộn dây kín thì trong cuộn dây xuất hiện trong cuộn dây là dòng điện xoay chiều cảm ứng, đây cũng là máy phát điện xoay chiều công suất nhỏ.
- Vậy trong điều kiện nào thì xuất hiện dòng điện cảm ứng. Máy phát điện có cấu tạo và hoạt động như thế nào?
Lực điện từ do từ trường tác dụng lên dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng có đặc điểm gì?
- Vì sao ở hai đầu đường dây tải điện phải đặt máy biến thế.
Người công an này đã sử dụng một tính chất của nam châm vĩnh cửu để chế tạo xe hút đinh sắt. Đó là tính chất gì của nam châm vĩnh cửu? Nam châm vĩnh cửu có những tính chất nào. Ta nghiên cứu bài : NAM CHÂM VĨNH CỬU.
C2: Đặt kim nam châm trên giá thẳng đứng như hình 21.1
+ Khi đã đứng cân bằng, kim nam châm nằm dọc theo hướng nào?
+Xoay cho kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Khi đã đứng cân bằng trở lại, kim nam châm còn chỉ hướng như lúc đầu nữa không? Làm lại thí nghiệm hai lần và cho nhận xét?
Hình 21.1
Nêu kết luận về từ tính của nam châm nam châm vĩnh cửu
2. Kết luận:
Nam châm có đặc tính hút sắt thép và còn hút niken, cô ban, ga đôlini ... các kim loại này là vật liệu từ. Nam châm hầu như không hút đồng nhôm và các kim loại không thuộc vật liệu từ.
- Bình thường kim nam châm(thanh nam châm) tự do khi đã đứng cân bằng luôn chỉ hướng nam – bắc(trừ ở 2 cực) cực chỉ hướng bắc gọi là cực bắc, cực chỉ hướng nam gọi là cực nam.
(Khi kim nam châm ở địa cực bắc thì 2 đầu đều chỉ về hướng nam)
- Để phân biệt các cực từ của nam châm người ta dùng mầu sơn hoặc ghi chữ N là cực bắc, S gọi là cực nam.
- Một số nam châm vĩnh cửu trong đời sống và trong phòng thí nghiệm: Thanh nam châm thẳng, kim nam châm, nam châm chữ U.
S
Kim nam châm
Thanh nam châm thẳng
Nam châm chữ U
Chúng ta vừa khẳng định kim nam châm tự do luôn chỉ theo hướng bắc nam, vậy nguyên nhân nào đã làm cho kim nam châm chỉ theo hướng bắc nam. Các nhà khoa học đã khẳng định rằng trái đất chính là một nam châm vĩnh cửu khổng lồ đã tác dụng lên kim nam châm. Vậy sự tương tác giữa 2 nam châm có đặc điểm gì?
C3: Đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau(Hình 21.3). Quan sát hiện tượng và cho nhận xét.
C4: Đổi đầu của một trong hai nam châm rồi đưa lại gần nhau. Có hiện tượng gì xảy ra với các nam châm?
từ cực Nam
Từ cực Bắc
cực Nam địa lí
cực Bắc địa lí
cực Bắc địa lí của trái đất chính là từ cực nào của trái đất
Nam châm vĩnh cửu được sử dụng ở đâu?
Loa điện
Động cơ điện công suất nhỏ
Tàu đệm từ
Tàu đệm từ: là một phương tiện chuyên chở được nâng lên, dẫn lái và đẩy tới bởilực từ hoặc lực điện từ. Phương pháp này có thể nhanh và tiện nghi hơn các loại phương tiện công cộng sử dụng bánh xe, do giảm ma sát và loại bỏ các cấu trúc cơ khí. Tàu đệm từ có thể đạt đến tốc độ ngang với máy bay sử dụng động cơ cánh quạt hay phản lực; tức là tới khoảng 500 đến 580 km/h. Tàu đệm từ đã được sử dụng trong thương mại từ 1984.
LA BÀN
C5: Theo em, có thể giải thích thế nào hiện tượng hình nhân trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng Nam?

C6. Người ta dùng la bàn để xác định hướng Bắc, Nam. Tìm hiểu cấu tạo của la bàn. Hãy cho biết bộ phận nào của la bàn có tác dụng chỉ hướng. Giải thích. Biết rằng mặt số của la bàn có thể quay độc lập với kim nam châm.
Trò chơi
Chia lớp thành 4 nhóm
Mỗi nhóm có 1 thanh sắt,1 thanh nam châm, một thanh thứ 3 được bọc kín.
Các nhóm hãy xác định thanh sắt, thanh nam châm và các cực của thanh nam châm bằng dụng cụ: la bàn.
Các nhóm thao luận.
Có hai thanh thép luôn hút nhau bất kể đưa các đầu nào của chúng lại gần nhau. Có thể rút ra kết luận gì?
Hướng dẫn về nhà :
1/ Về nhà học thuéc néi dung bài và xem tr­íc bµi míi : Bµi 22 T¸c dông tõ cña dßng ®iÖn – tõ tr­êng.
2/ Về nhà làm bài tập trong sách bài tập: 21.1 đến 21.6