Bài 21. Nam châm vĩnh cửu

Nhiệt liệt chào mừng
QUí TH?Y Cễ GI�O
đến dự giờ môn V?T Lý lớp 9C
NAM H?C: 2015 - 2016
TRƯỜNG THCS NGUYỄN HUỆ
Tổ: Vật Lý - CN
CHƯƠNG II
ĐIỆN TỪ HỌC
Tổ Xung Chi là nhà phát minh của Trung Quốc thế kỉ V. Ông đã chế ra xe chỉ nam. Đặc điểm của xe là dù xe có chuyển động theo hướng nào thì hình nhân đặt trên xe cũng chỉ tay về hướng Nam. Bí quyết nào đã làm cho hình nhân trên xe của Tổ Xung Chi luôn luôn chỉ hướng Nam?
Thứ 5 ngày 12 tháng 11 năm 2015
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ Từ tính của nam châm:
1. Thí nghiệm:
C1: Các nhóm tiến hành thí nghiệm để xem một thanh nam châm co? nhu~ng ti?nh ch�?t gi`?
Nam châm
Thanh sắt,(thép)
Thanh đồng
Thanh nhôm
Hút được các vật bằng sắt, thép
Thứ 5 ngày 12 tháng 11 năm 2015
Tiết 22
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ Từ tính của nam châm:
Các nhóm tiến hành thí nghiệm: đặt kim nam châm trên giá thẳng đứng .
- Khi đã đứng cân bằng, kim nam châm nằm dọc theo hướng nào?
- Xoay cho kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định, buông tay. Khi đã đứng cân bằng trở lại, kim nam châm còn chỉ hướng như lúc đầu nữa không? Làm lại thí nghiệm hai lần và cho nhận xét.
1. Thí nghiệm:
- Khi đứng cân bằng, kim nam châm nằm dọc theo hướng Nam - Bắc.
2. Kết luận:
Nam châm nào cũng có hai từ cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
Thứ 5 ngày 12 tháng 11 năm 2015
Tiết 22
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ Từ tính của nam châm:
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
Nam châm nào cũng có hai từ cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
Một số nam châm vĩnh cửu ( gọi là nam châm) được dùng trong phòng thí nghiệm và đời sống.
Nam châm chữ U
Kim nam châm
Nam châm thẳng
Thứ 5 ngày 12 tháng 11 năm 2015
Tiết 22
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ Từ tính của nam châm:
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
Nam châm nào cũng có hai từ cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
Người ta sơn các màu khác nhau để phân biệt các từ cực của nam châm. Nhiều khi trên nam châm có ghi chữ N ( tiếng Anh viết là North) chỉ cực Bắc, chữ S ( tiếng Anh viết là South) chỉ cực Nam. Ngoài sắt và thép , nam châm còn hút được niken, côban, gađôlini . Các kim loại này là những vật liệu từ. Nam châm hầu như không hút đồng, nhôm và các kim loại không thuộc vật liệu từ.
Thứ 5 ngày 12 tháng 11 năm 2015
Tiết 22
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ Từ tính của nam châm:
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
Nam châm nào cũng có hai từ cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
II/ Tương tác giữa hai nam châm:
1. Thí nghiệm:
Thanh nam châm
Kim nam châm
* Đưa từ cực của hai nam châm lại gần nhau. Quan sát hiện tượng, cho nhận xét. * Đổi đầu của một trong hai nam châm rồi đưa lại gần nhau. Có hiện tượng gì xảy ra với các nam châm?
12
tìm hiểu TưUơng tác giữa hai nam châm
Phiếu học tập
x
x
x
x
x
x
Phiếu học tập
Nhóm:......................
Các nhóm làm thí nghiệm rồi dựa vào kết quả thu đưuợc, đánh dấu X vào các ô trống tuương ứng trong bảng sau.
Thứ 5 ngày 12 tháng 11 năm 2015
Tiết 22
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ Từ tính của nam châm:
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
Nam châm nào cũng có hai từ cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
II/ Tương tác giữa hai nam châm:
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.
3. Vận dụng:
C5: Giải thích thế nào hiện tượng hình nhân đặt trên xe Tổ Xung Chi luôn chỉ hướng Nam?
Có thể Tổ Xung Chi đã lắp đặt trên xe một thanh nam châm.
Hình 21.4
C6: Các nhóm tìm hiểu cấu tạo của la bàn. Hãy cho biết bộ phận nào của la bàn có tác dụng chỉ hướng.
Bộ phậ�n chỉ hướng của la bàn là kim nam châm. Bởi vì tại mọi vị trí trên Trái Đất (trừ ở hai cực) kim nam châm luôn chỉ hướng Nam - Bắc
Thứ 5 ngày 12 tháng 11 năm 2015
Tiết 22
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ Từ tính của nam châm:
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
Nam châm nào cũng có hai từ cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
II/ Tương tác giữa hai nam châm:
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.
3. Vận dụng:
Thứ 5 ngày 12 tháng 11 năm 2015
Tiết 22
NAM CHÂM VĨNH CỬU
I/ Từ tính của nam châm:
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
Nam châm nào cũng có hai từ cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
II/ Tương tác giữa hai nam châm:
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.
3. Vận dụng:
C8: Hãy xác định tên các từ cực của thanh nam châm trên hình 21.5
N
S
Sát với cực có chữ N ( cực Bắc) của thanh nam châm treo trên dây là cực Nam của thanh nam châm cần xác định, còn cực kia là cực Bắc.
Hình 21.5
S
N
Ba`i tõ?p 1: Có 2 thanh sắt, mụ?t trong hai thanh do? bi? nhiờ~m tu`. Có thể nhận ra 1 trong 2 thanh bằng ca?c cách sau. Em hãy hoàn thành nội dung của mỗi cách.
Cách 1: Dùng một sợi dây mảnh.
Cách 2: Dùng một thanh sắt thứ ba khác.
Cách 3: Dùng một thanh nam châm khác.
Buộc sợi dây vào giữa một thanh rồi treo lên. Nếu thanh đó luôn định hưuớng Bắc - Nam khi cân bằng là thanh sắt bị nhiễm từ. Nếu định hưuớng bất kì thì thanh còn lại bị nhiễm từ.
Đuưa thanh sắt lại gần một trong hai thanh, nếu có lực hút thì thanh đang thử đó bị nhiễm từ ; nếu không có hiện tuượng gì thì thanh còn lại bị nhiễm từ.
Đưa một thanh nam châm lại gần hai đầu của một thanh. Nếu một đầu hút một đầu đẩy thì thanh đó nhiễm từ ; nếu hai đầu đều có lực hút thì thanh còn lại bị nhiễm từ.
17
Như bài 1, nhưng không được dùng vật thứ 3?
NAM CHÂM VĨNH CỬU
Tiết 24
Bài tập 2:
Bài tập 3:
Tại sao các nam châm trong hình 21.2 được gọi là nam châm vĩnh cửu?
 Vì bản thân các nam châm đó luôn tồn tại từ tính (luôn có khả năng hút các vật sắt, thép)
Bài tập 4:
Nếu bẻ đôi thanh nam châm thì từ tính của mỗi nửa nam châm thay đổi như thế nào?
18
1
2
Hưuớng dẫn Bài 21.4( SBTVL9- trang 26)
- Quan sát hai nam châm trong hình bên. Giải thích tại sao thanh nam châm 2 lại lơ lửng trên thanh nam châm 1?
-Thanh nam châm 2 không rơi, vì hai cực để gần nhau của hai thanh nam châm có cùng tên. Trong truường hợp này, lực đẩy của nam châm cân bằng với trọng lưuợng của nam châm 2. Nếu đổi đầu một trong hai thanh nam châm thì không có hiện tuượng đó nữa.
GHI NHỚ
Nam châm nào cũng có hai từ cực. Khi để tự do, cực luôn chỉ hướng Bắc gọi là cực Bắc, còn cực luôn chỉ hướng Nam gọi là cực Nam.
Khi đặt hai nam châm gần nhau, các từ cực cùng tên đẩy nhau, các từ cực khác tên hút nhau.
?
CÔNG VIỆC VỀ NHÀ
Làm bài tập 1,2,4,5,6/ 26 SBT
Xem truo?c bài: Ta?c du?ng tu` cu?a do`ng di�?n - Tu` truo`ng / 61 SGK
Học bài
21
cảm ơn các thầy giáo, cô giáo
và các em đã tham gia tiết học
Bài học của chúng ta đến đây kết thúc
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Vào năm 1600, nhà vật lí người Anh W.Ghin-bớt (Willam Gilbert, 1540-1603), đã đưa ra giả thuyết Trái Đất là một nam châm khổng lồ. Để kiểm tra giả thuyết của mình, Ghin-bớt đã làm một quả cầu bằng sắt nhiễm từ, gọi nó là "Trái Đất tí hon" và đặt các từ cực của nó ở các địa cực. Đưa la bàn lại gần Trái Đất tí hon ông thấy trừ ở hai cực, còn ở mọi điểm trên quả cầu, kim la bàn đều chỉ hướng Nam - Bắc. Hiện nay vẫn chưa có sự giải thích chi tiết và thỏa đáng về nguồn gốc từ tính của Trái Đất.