Bài 21. Liên kết câu và liên kết đoạn văn

1
kính chào quý thầy cô
về dự tiết dạy
2
Tiết 109

Liên kết câu
và liên kết đoạn văn
3
I) Khái niệm liên kết
Xét đoạn văn
Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại(1). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại những cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều mới mẻ(2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư,một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh(3).
(Nguyễn Đình Thi- Tiếng nói của văn nghệ)
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
1/ chủ đề:
- Bàn về cách người nghệ sĩ phản ánh thực tại
- Đây là một trong những yếu tố ghép vào chủ đề chung: “Tiếng nói chủ văn nghệ”
4
2) Nội dung chính trong các câu
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I) Khái niệm liên kết
Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại(1). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại những cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều mới mẻ(2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư,một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh(3).
(Nguyễn Đình Thi- Tiếng nói của văn nghệ)
- (1): Tác phẩm nghệ thuật phản ánh thực tại
(2): Khi phản ánh thực tại,người nghệ sĩ muốn nói lên một điều gì đó mới mẻ.
(3): Cái mới mẻ ấy là thái độ,tình cảm và lời nhắn gửi của người nghệ sĩ.
5
- Nội dung của các câu đều hướng về chủ đề của đoạn văn: Cách phản ánh thực tại của người nghệ sĩ.
- Trình tự sắp xếp các câu hợp lí:
+ Tác phẩm nghệ thuật làm gì? (Phản ánh thực tại)
+ Phản ánh thực tại như thế nào? (Tái hiện và sáng tạo).
+ Tái hiện và sáng tạo thực tại để làm gì? (Nhắn gửi một điều gì đó)
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I) Khái niệm liên kết
Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại(1). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại những cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều mới mẻ(2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư,một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh(3).
(Nguyễn Đình Thi- Tiếng nói của văn nghệ)
6
3/ Những biện pháp thể hiện mối quan hệ:
+ Lặp từ vựng: Tác phẩm- tác phẩm.
+ Dùng từ ngữ cùng trường liên tưởng: Tác phẩm- Nghệ sĩ
+ Phép thế: Anh/ nghệ sĩ
+ Phép nối: quan hệ từ nhưng
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I) Khái niệm liên kết
Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại(1). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại những cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều mới mẻ(2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư,một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh(3).
(Nguyễn Đình Thi- Tiếng nói của văn nghệ)
+ Dùng cụm từ đồng nghĩa:Cái đã có rồi- Vật liệu mượn ở thực tại
7
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I) Khái niệm liên kết
1/ chủ đề:
- Bàn về cách người nghệ sĩ phản ánh thực tại
- Đây là một trong những yếu tố ghép vào chủ đề chung: “Tiếng nói chủ văn nghệ”
2) Nội dung chính trong các câu
- (1): Tác phẩm nghệ thuật phản ánh thực tại
(2):Người nghệ sĩ muốn nói lên một điều gì đó mới mẻ.
(3): Cái mới mẻ ấy là thái độ,tình cảm và lời nhắn gửi
- Nội dung của các câu đều hướng về chủ đề của đoạn văn: Cách phản ánh thực tại của người nghệ sĩ.
- Trình tự sắp xếp các câu hợp lí:
+ (Phản ánh thực tại)
+ (Tái hiện và sáng tạo).
+ (Nhắn gửi một điều gì đó)
8
3/ Những biện pháp thể hiện mối quan hệ:
+ Lặp từ vựng: Tác phẩm- Tác phẩm.
+ Dùng từ ngữ cùng trường liên tưởng: Tác phẩm- Nghệ sĩ
+ Phép thế: Anh/ nghệ sĩ
+ Phép nối: quan hệ từ nhưng
+ Dùng cụm từ đồng nghĩa:Cái đã có rồi- Vật liệu mượn ở thực tại
9
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I) Khái niệm liên kết
- Về nội dung:
+ Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu phải phục vụ chủ đề của đoạn
+ Các câu, các đoạn phải được sắp xếp theo một trình tự ( liên kết lô-gic)
- Về hình thức: Liên kết bằng một số biện pháp ( )
+ Lặp lại ở câu đứng sau từ ngữ đã có ở câu trước (lặp từ ngữ )
+ Sử dụng từ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc cùng trường liên tưởng với câu đứng trước ( Phép đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng)
+ Từ ngữ có tác dụng thay thế từ ngữ đã có ở câu đứng trước ( phép thế)
+ Sử dụng các từ biểu thị mối quan hệ với câu đứng trước ( phép nối)
10
II) Luyện tập
Bài tập : Phân tích sự liên kết
1) Chủ đề của đoạn văn:
- Khẳng định năng lực trí tuệ của con người Việt Nam. Đồng thời là những hạn chế cần khắc phục.
- Nội dung của các câu đều tập trung vào chủ đề
- Trình tự sắp xếp
+ Mặt mạnh trí tuệ của Việt Nam
+ Những điểm hạn chế
+ Cần khắc phục hạn chế
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I) Khái niệm liên kết
11
2/ Các phép liên kết được sử dụng trong đoạn văn:
+ Câu 2 nối với câu 1 bằng cụm từ: Bản chất trời phú ấy (phép thế đồng nghĩa)
+ Câu 3 nối với câu 2 bằng từ: Nhưng (phép nối)
+ Câu 4 nối với câu 3 bằng từ: Ấy là (phép nối)
+ Câu 5 nối với câu 4 bằng từ: Lỗ hổng (phép lặp từ ngữ)
II) Luyện tập
Bài tập 1: Phân tích sự liên kết
1) Chủ đề của đoạn văn:
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I) Khái niệm liên kết
+ Câu 5 nối với câu 1 bằng từ: Thông minh (phép lặp từ ngữ)
12
Bài tập củng cố
Đọc đoạn trích sau:
“ Chà chà! Béo ơi là béo! Béo đến nỗi có thằng dân nào vô ý, buột mồm nói ra một câu sáo rằng: “nhờ bóng ông lớn” là tưởng ngay nó nói xỏ ông, .…..mặt bàn là một, mặt nó là hai bị vả đôm đốp,.…..thằng khốn nạn ấy, ông truy cho đến kì cùng, không còn có thể làm ăn mở mày mở mặt được nữa .…… ông có sẵn trong tay hàng mớ pháp luật thi ông ngại gì không khép thằng bảo quan béo vào tội “làm rối loạn trị an”,.….., việc công việc tư ông đều trọn vẹn, .….., không những ông được hả giận mà còn được tiếng là mẫn cán nữa là khác.”
(Theo Nguyễn Công Hoan- Đồng hào có ma)
a) Chọn trong các từ: vì, mà rồi, thế là, bởi vì, tức thì điền vào chỗ trống trong đoạn văn để liên kết câu.
b) Cụm từ thằng khốn nạn ấy thay thế cho cụm từ nào trong câu trên?
13
- Chà chà! Béo ơi là béo! Béo đến nỗi có thằng dân nào vô ý, buột mồm nói ra một câu sáo rằng: “nhờ bóng ông lớn” là tưởng ngay nó nói xỏ ông, /…………/ mặt bàn là một, mặt nó là hai bị vả đôm đốp,/………./thằng khốn nạn ấy, ông truy cho đến kì cùng, không còn có thể làm ăn mở mày mở mặt được nữa /………/ ông có sẵn trong tay hàng mớ pháp luật thì ông ngại gì không khép thằng bảo quan béo vào tội “làm rối loạn trị an”, /………/, việc công việc tư ông đều trọn vẹn, /………/, không những ông được hả giận mà còn được tiếng là mẫn cán nữa là khác.
(Theo Nguyễn Công Hoan- Đồng hào có ma)
Tức thì
Mà rồi
Bởi vì
Thế là
Vì
- Thằng khốn nạn ấy (2) thay thế cho thằng dân nào. . . (1)
14
Xin chào và hẹn gặp lại