Bài 21. Liên kết câu và liên kết đoạn văn

TRường THCS Vĩnh Lộc
GV: Đỗ Thuý Nhung
Lớp 9B
1. Ví dụ: Sgk /T42,43:
2. Nhận xét:
(1) Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại. (2)Nhưng người nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ . (3 )Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh.
Bàn về cách nguời nghệ sĩ phản ánh thực tại=> Là một trong những yếu tố ghép vào chủ đề chung Tiếng nói của văn nghệ.
I. Khái niệm liên kết :
Tiết 109 : Liên kết câu và liên kết đoạn văn
- Nội dung :
Câu 1: Tác phẩm nghệ thuật phản ánh thực tại.
Câu 2: Khi phản ánh thực tại, người nghệ sĩ muốn nói lên điều mới mẻ.
Câu 3: Cái mới mẻ ấy chính, lời nhắn gửi của người nghệ sĩ tới người tiếp nhận.
Các nội dung trên đều hướng vào chủ đề của đoạn văn
=> Liên kết chủ đề.
- Trình tự các ý hợp lô gíc
=> Liên kết lô gíc.
- Chủ đề:
Tiết 109 : Liên kết câu và liên kết đoạn văn
2. Nhận xét :
I. Khái niệm liên kết :
Liên kết về nội dung :
- Liên kết chủ đề.
- Liên kết logíc.
Nhưng : quan hệ từ
* Câu 1 - 2 :
tác phẩm - nghệ sĩ: cùng trường liên tưởng
* Câu 2 - 3 :
những vật liệu mượn ở
thực tại - cái đã có rồi
cụm từ đồng nghĩa
nghệ sĩ > anh : thay thế
* Câu 3 - 1 :
tác phẩm : lặp từ
b. Liên kết về hình thức :
(1) Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại . ( 2 ) Nhưng người nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ . (3 )Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh
1. Ví dụ- Sgk- T42,43:
Tiết 109 : Liên kết câu và liên kết đoạn văn
1. Ví dụ Sgk- T42,43:
I. Khái niệm liên kết :
Liên kết về nội dung :
Liên kết chủ đề.
Liên kết logíc.
Nhưng : quan hệ từ
* Câu 1 - 2 :
Tác phẩm - nghệ sĩ : cùng trường liên tưởng
* Câu 2 - 3 :
Những vật liệu mượn ở
thực tại -cái đã có rồi
cụm từ đồng nghĩa
nghệ sĩ - anh : thay thế
* Câu 3 - 1 :
tác phẩm : lặp từ
b. Liên kết về hình thức :
(1) Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại . ( 2 ) Nhưng người nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ . (3 )Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh
phép đồng nghĩa
phép nối
phép lặp
phép liên tưởng
phép thế
2. Nhận xét:
Lưu ý:
- Liên kết là sự kết nối ý nghĩa giữa câu với câu, giữa đoạn văn với đoạn văn bằng các từ ngữ có tác dụng liên kết.
- Liên kết xảy ra ở hai bình diện:
a. Liên kết nội dung:
- Liên kết chủ đề.
- Liên kết lô-gíc.
b. Liên kết hình thức thường được thể hiện qua các phép liên kết: phép nối, phép lặp, phép thế, phép liên tưởng, phép đồng nghĩa, trái nghĩa, phép trật tự tuyến tính...
- Cần chú ý rằng sử dụng phép lặptừ ngữ, phép đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng là do tình huống cụ thể qui định, tức là phải có lí do nhất định, không phải là việc làm tuỳ tiện.
- Có thể nói trong đại bộ phận các trường hợp liên kết, hình thức thể hiện liên kết nội dung.
Tiết 109 : Liên kết câu và liên kết đoạn văn
II. Luyện tập :
Bài tập SGK
sự liên kết về nội dung :
sự liên kết về hình thức :
* Liên kết chủ đề :
- Chủ đề: Cần nhanh chóng khắc phục những cái yếu và phát huy tốt những cái mạnh của người VN để đáp ứng với nền kinh tế mới.
- Nội dung và trình tự sắp xếp ý:
+ Mặt mạnh của trí tuệ Việt Nam.
+ Những điểm hạn chế.

+ Cần khắc phục những hạn chế để đáp ứng sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam.

=> Các câu đều hướng tới chủ đề của đoạn.
Bài tập SGK
1. Phân tích sự liên kết về nội dung :
2. Phân tích sự liên kết về hình thức :
+ PhÐp ®ång nghÜa :
B¶n chÊt trêi phó Êy ( 2 – 1)
+ PhÐp nèi :
Nh­ng ( 3 - 2 )
Êy lµ ( 4 - 3 ).
+ PhÐp lÆp tõ :
C¸i m¹nh ( 1 - 3 ), lç hæng ( 4 - 5 ), th«ng minh ( 5 - 1 )...
+ PhÐp thÕ :
sù th«ng minh, nh¹y bÐn víi c¸i míi – b¶n chÊt trêi phó Êy ( 1 - 2 )...
Các câu đựơc sắp xếp theo trật tự lô gíc.
Tiết 109 : Liên kết câu và liên kết đoạn văn
II. Luyện tập :
* Liên kết chủ đề :
* Liên kết lô - gíc :
Các câu đều hướng tới chủ đề của đoạn.
II. Luyện tập :
Bài tập bổ sung 1.
Khi đọc đoạn văn dưới đây, có bạn cho rằng những câu văn này không có sự liên kết về hình thức, có bạn lại cho rằng các câu văn đó có sự liên kết về hình thức. ý kiến của em như thế nào ?
Chửi. Kêu. Đấm. Đá. Thụi. Bịch.
( Nguyễn Công Hoan. )
Đây là đoạn văn gồm 6 câu đặc biệt diễn tả một cách súc tích, cô đọng cuộc ẩu đả đang xảy ra. Các câu được liên kết với nhau theo trình tự của sự việc được gọi là phép trật tự tuyến tính.
II. Luyện tập :
Bài tập bổ sung 2:

Em ch?n chu?i phỏt ngụn n�o? Vỡ sao?
A. 1)Ch? h?p dó thua th?t d?n.(2) Ngu?i ta chen nhau, d?y nhau, c?n nhau.
B. (1)Ngu?i ta chen nhau, d?y nhau, c?n nhau. (2)Ch? h?p m?i lỳc m?t dụng.
C. (1) Ch? h?p m?i lỳc m?t dụng. (2) Ngu?i ta chen nhau, d?y nhau, c?n nhau.

Chuỗi phát ngôn C đúng vì phù hợp với tính chất của sự việc diễn ra.
Bài 3. Hãy sắp xếp các câu văn sau thành một đoạn văn có tính liên kết?
(1) Sách là kho tàng quí báu cất giữ di sản tinh thần nhân loại, cúng có thể nói đó là những cột mốc trên đường tiến hoá học thuật của nhân loại.
(2) Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn.
(3) Mỗi loại học vấn đến giai đoạn hôm nay đều là thành quả của toàn nhân loại nhờ biết phân công, cố gắng tích luỹ ngày đêm mà có.
(4) Bởi vì học vấn không chỉ là việc cá nhân, mà là việc của toàn nhân loại.
(5) Các thành quả đó sở dĩ không bị vùi lấp đi, đều là do sách vở ghi chép, lưu truyền lại.
Bài 3. Sắp xếp theo trình tự:
(2) Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn.
(4) Bởi vì học vấn không chỉ là việc cá nhân, mà là việc của toàn nhân loại.
(3) Mỗi loại học vấn đến giai đoạn hôm nay đều là thành quả của toàn nhân loại nhờ biết phân công, cố gắng tích luỹ ngày đêm mà có.
(5) Các thành quả đó sở dĩ không bị vùi lấp đi, đều là do sách vở ghi chép, lưu truyền lại.

Sắp xếp theo thứ tự đúng: (2)- (4)- (3)- (5)- (1).
Sơ đồ liên kết câu