Bài 21. Liên kết câu và liên kết đoạn văn

Chào thân ái
các em học sinh!
Giáo viên: Nguyễn Hồng Lâm
KIỂM TRA 15 PHÚT
ĐỀ BÀI
Câu 1: (6điểm)
a. Nêu đặc điểm và công dụng của khởi ngữ? Lấy ví dụ?
b. Chuyển những câu sau đây thành những câu có thành phần
khởi ngữ?
- Bạn Nam đi học rất đúng giờ.
- Tôi học rồi, nhưng tôi chưa biết bơi.
Câu 2: (4điểm) Thế nào là thành phần biệt lập?
Có mấy thành phần biệt lập? Đó là những thành phần nào?
Bài 21 - Tiết 110
Liên kết câu và liên kết đoạn văn
1. Bài tập.
(1) Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại. (2) Nhưng người nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ . (3) Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh.
Chủ đề văn bản: phản ánh hiện thực của người nghệ sĩ và sức mạnh của văn nghệ.
I. Khái niệm liên kết.
Bài 21-Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
Câu 1: Tác phẩm nghệ thuật phản ánh hiện thực.
Câu 2: Khi phản ánh hiện thực người nghệ sĩ muốn nói lên điều gì đó mới mẻ .
Câu 3: Cái mới mẻ ấy chính là thái độ tình cảm, lời nhắn gửi của người nghệ sĩ tới người tiếp nhận.
Có liên kết nội dung giữa các câu cùng tập trung làm rõ chủ đề. => Liên kết chủ đề
Các câu được sắp xếp hợp lí, lô gíc. => Liên kết lôgic.
? Đoạn văn trên bàn về vấn đề gì? Chủ đề ấy có quan hệ chung như thế nào với chủ đề chung của văn bản?
- Đoạn văn bàn về cách phản ánh thực tại của người nghệ sĩ. Đây là một trong những yếu tố để ghép vào chủ đề chung của VB Tiếng nói của văn nghệ.
? Nội dung chính của mỗi câu văn trong đoạn văn là gì ?
? Nội dung của các câu văn có quan hệ với chủ đề của đoạn văn như thế nào ?
? Nhận xét trình tự sắp xếp các câu trong đoạn văn ?
1. Bài tập.
(1) Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại. (2) Nhưng người nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ . (3) Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh.
Chủ đề văn bản: phản ánh hiện thực của người nghệ sĩ và sức mạnh của văn nghệ.
I. Khái niệm liên kết.
Bài 21-Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
Câu 1: Tác phẩm nghệ thuật phản ánh hiện thực.
Câu 2: Khi phản ánh hiện thực người nghệ sĩ muốn nói lên điều gì đó mới mẻ .
Câu 3: Cái mới mẻ ấy chính là thái độ tình cảm, lời nhắn gửi của người nghệ sĩ tới người tiếp nhận.
Có liên kết nội dung giữa các câu cùng tập trung làm rõ chủ đề => Liên kết chủ đề
? Mối quan hệ giữa nội dung các câu trong đoạn văn được thể hiện như thế nào ?
Nhưng : quan hệ từ
Nhưng
Tác phẩm –nghệ sĩ : cùng trường liên tưởng
* Câu 1-2.
Tác phẩm
nghệ sĩ
những vật liệu mượn ở
thực tại - cái đã có rồi
c?m t? d?ng nghia
những vật liệu mượn ở thực tại
cái đã có rồi
* Câu 2-3:
nghệ sĩ - anh : thay thế
nghệ sĩ
Anh
* Câu 2-1 :
Tác phẩm : lặp từ
Tác phẩm
tác phẩm
=> Liên kết nội dung
? Mối quan hệ đó trong đoạn văn được thể hiện bằng những biện pháp nào ?
Nhưng : quan hệ từ
* Câu 1-2:
Tác phẩm-nghệ sĩ: cùng trường liên tưởng
* Câu 2-3:
những vật liệu mượn
ở thực tại-cái đã có rồi
cụm từ đồng nghĩa
Nghệ sĩ-anh: thay thế
* Câu 3-1:
Tác phẩm: Lặp từ
=> Liên kết về hình thức
(1) Tỏc ph?m ngh? thu?t n�o cung xõy d?ng b?ng nh?ng v?t li?u mu?n ? th?c t?i. (2) Nhung ngu?i ngh? si khụng nh?ng ghi l?i cỏi dó cú r?i m� cũn mu?n núi m?t di?u gỡ m?i m?. (3) Anh g?i v�o tỏc ph?m m?t lỏ thu, m?t l?i nh?n nh?, anh mu?n dem m?t ph?n c?a mỡnh gúp v�o d?i s?ng chung quanh
Phép đồng nghĩa
Phép nối
Phép lặp
Phép liên tưởng
Phép thế
Bài 21-Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I. Khái niệm liên kết.
1. Bài tập.
=> Liên kết nội dung
? Mối quan hệ đó trong đoạn văn được thể hiện bằng những biện pháp nào ?
? Em hiểu thế nào là liên kết câu và liên kết đoạn văn? Để liên kết người ta dùng những phép liên kết nào?
Có liên kết nội dung giữa các câu cùng tập trung làm rõ chủ đề. => Liên kết chủ đề
Các câu được sắp xếp hợp lí, lô gíc.
=> Liên kết lôgic.
2. Ghi nhớ (SGK/43)
Liên kết câu và liên kết đoạn văn: Là mối quan hệ giữa câu với câu trong một đoạn văn, giữa các đoạn văn trong văn bản cùng hướng tới một chủ đề chung và liên kết chặt chẽ với nhau về nội dung và hình thức:
+ Liên kết nội dung: Liên kết chủ đề và liên kết lôgic.
+ Liên kết hình thức, các câu và các đoạn văn có thể được liên kết với nhau bằng một số biện pháp: Phép lặp; phép thế; phép nối; phép đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng.
Bài 21-Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I. Khái niệm liên kết.
1. Bài tập.
? Chủ đề của đoạn văn là gì? ?
2. Ghi nhớ (SGK/43)
II. Luyện tập.
1. Bài tập.
Cái mạnh của con người Việt Nam không chỉ chúng ta nhận biết mà cả thế giới đều thừa nhận là sự thông minh, nhạy bén với cái mới. Bản chất trời phú ấy rất có ích trong xã hội ngày mai mà sự sáng tạo là một yêu cầu hàng đầu. Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề. Không nhanh chóng lấp những lỗ hổng này thì thật khó bề phát huy trí thông minh vốn có và không thể thích ứng với nền kinh tế mới chứa đựng đầy tri thức cơ bản và biến đổi không ngừng.
Vũ Khoan, Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)
* Phân tích sự liên kết về nội dung.
- Chủ đề của đoạn văn: Cần nhanh chóng khắc phục những cái yếu và phát huy tốt những cái mạnh của người VN để đáp ứng với nền kinh tế mới.
? Chỉ ra các câu mang nội dung liên kết ?
- Nội dung các câu :
1. Cỏi m?nh c?a ngu?i VN.
2. Dỏnh giỏ v? cỏi m?nh dú.
3. Câu chuyển tiếp.
4. Cỏi y?u c?a con ngu?i VN.
5. K?t lu?n: C?n nhanh chúng kh?c ph?c cỏi y?u, phỏt huy cỏi m?nh d? dỏp ?ng v?i n?n kinh t? m?i.
=> Nội dung của các câu văn tập chung vào chủ đề đó. => Liên kết chủ đề.
? Nội dung của các câu trong đoạn văn phục vụ chủ đề ấy như thế nào ?
Bài 21-Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I. Khái niệm liên kết.
1. Bài tập.
? Trình tự sắp xếp trong câu là hợp lí hãy nêu ví dụ cụ thể ?
2. Ghi nhớ (SGK/43)
II. Luyện tập.
Cái mạnh của con người Việt Nam không chỉ chúng ta nhận biết mà cả thế giới đều thừa nhận là sự thông minh, nhạy bén với cái mới. Bản chất trời phú ấy rất có ích trong xã hội ngày mai mà sự sáng tạo là một yêu cầu hàng đầu. Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề. Không nhanh chóng lấp những lỗ hổng này thì thật khó bề phát huy trí thông minh vốn có và không thể thích ứng với nền kinh tế mới chứa đựng đầy tri thức cơ bản và biến đổi không ngừng.
Vũ Khoan, Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)
* Phân tích sự liên kết về nội dung.
- Chủ đề của đoạn văn: Cần nhanh chóng khắc phục những cái yếu và phát huy tốt những cái mạnh của người VN để đáp ứng với nền kinh tế mới.
=> Nội dung của các câu văn tập chung vào chủ đề đó. => Liên kết chủ đề.
- Các câu đựơc sắp xếp theo trật tự lô gíc. => Liên kết lôgic.
? Em có nhận xét gì về cách sắp xếp các câu trong đoạn văn?
lỗ hổng về
kiến thức cơ bản
khả năng thực hành và sáng
tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề
lấp những lỗ hổng
phát huy trí thông minh vốn có và không thể thích ứng
với nền kinh tế mới chứa đựng đầy tri thức cơ bản và
biến đổi không ngừng.
1. Bài tập (SGK/44).
thông minh, nhạy bén với cái mới
- Trình tự sắp xếp ý trong các câu rất hợp lí:
+ Mặt mạnh của trí tuệ Việt Nam
+ Những điểm hạn chế.
+ Cần khắc phục hạn chế để đáp ứng sự phát triển của nền kinh tế mới.
Bài 21-Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I. Khái niệm liên kết.
1. Bài tập.
? Các câu trong đoạn văn liên kết với nhau bằng những phép liên kết nào ?
2. Ghi nhớ (SGK/43)
II. Luyện tập.
Cái mạnh của con người Việt Nam không chỉ chúng ta nhận biết mà cả thế giới đều thừa nhận là sự thông minh, nhạy bén với cái mới. Bản chất trời phú ấy rất có ích trong xã hội ngày mai mà sự sáng tạo là một yêu cầu hàng đầu. Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề. Không nhanh chóng lấp những lỗ hổng này thì thật khó bề phát huy trí thông minh vốn có và không thể thích ứng với nền kinh tế mới chứa đựng đầy tri thức cơ bản và biến đổi không ngừng.
Vũ Khoan, Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)
* Phân tích sự liên kết về nội dung.
1. Bài tập.
* Phân tích sự liên kết về hình thức
+ Phép đồng nghĩa, trái nghĩa, liên tưởng:
Bản chất trời phú ấy (2 > 1), cái mạnh-cái yếu (1 > 3), thông minh (1)- sáng tạo (2)- tri thức (5)....
+ Phép nối:
Nhưng (3 > 2), ấy là (4 > 3).
+ Phép lặp từ:
Cái mạnh (1 > 3), lỗ hổng (4 > 5), thông minh (5 > 1)...
+ Phép thế:
sự thông minh, nhạy bén với cái mới – bản chất trời phú ấy (1 > 2)...
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
? Nhắc lại thế nào là liên kết câu và liên kết đoạn văn? Để liên kết người ta thường dùng các phép liên kết nào?
CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Bài 21-Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I. Khái niệm liên kết.
1. Bài tập.
2. Ghi nhớ (SGK/43)
II. Luyện tập.
* Phân tích sự liên kết về nội dung.
1. Bài tập.
* Phân tích sự liên kết về hình thức
+ Phép đồng nghĩa, trái nghĩa, liên tưởng:
+ Phép nối:
+ Phép lặp từ:
+ Phép thế:

HƯỚNG DẪN HỌC BÀI:
 Học thuộc phần ghi nhớ để nắm được liên kết câu và liên kết đoạn văn trong văn bản.
 Làm hoàn thiện bài tập vào vở BT.
 Đọc và chuẩn bị trước bài: Liên kết câu và liên kết đoạn văn phần luyện tập.
+ Liên kết chủ đề.
+ Liên kết lôgic.
Xin chân thành cảm ơn các em và hẹn gặp lại!
Bài 21-Tiết 109: Liên kết câu và liên kết đoạn văn
I. Khái niệm liên kết.
1. Bài tập.
? Mối quan hệ đó trong đoạn văn được thể hiện bằng những biện pháp nào ?
2. Ghi nhớ (SGK/43)
II. Luyện tập.
Khi đọc đoạn văn dưới đây, có bạn cho rằng những câu văn này không có sự liên kết về hình thức, có bạn lại cho rằng : các câu văn đó có sự liên kết về hình thức. ý kiến của em như thế nào ?
Chửi. Kêu. Đấm. Đá. Thụi. Bịch.
(Nguyễn Công Hoan)
1. Bài tập 1.
Dõy l� do?n van d?c bi?t g?m 6 cõu d?c bi?t di?n t? m?t cỏch xỳc tớch, cụ d?ng cu?c ?u d? dang x?y ra. Cỏc cõu du?c liờn k?t v?i nhau theo trỡnh t? c?a s? vi?c du?c g?i l� phộp tr?t t? tuy?n tớnh.
Luu ý: M?t do?n van hay m?t van b?n ch? tr? th�nh ch?nh th? khi cú s? liờn k?t ch?t ch? trờn c? hai phuong di?n: n?i dung v� hỡnh th?c. Liờn k?t hỡnh th?c d?t khoỏt ph?i l� s? liờn k?t d? th? hi?n m?t n?i dung gỡ dú, cũn s? liờn k?t v? n?i dung d?t khoỏt ph?i du?c bi?u hi?n qua m?t hỡnh th?c nh?t d?nh. Dú l� m?i quan h? bi?n ch?ng: cú cỏi n�y thỡ ph?i cú cỏi kia.
2. Bài tập 2.