Bài 21. Liên kết câu và liên kết đoạn văn

NGỮ VĂN 9
GV : BÙI THỊ KIM GIANH
Thao giảng cụm : 31/01/2015
PHÒNG GIÁO DỤC THỊ XÃ DĨ AN
TRƯỜNG THCS VÕ TRƯỜNG TOẢN
KÍNH CHÀO
QUÝ THẦY CÔ VỀ
DỰ THAO GIẢNG !
Lớp 9.6
KIỂM TRA BÀI CŨ
TIẾNG VIỆT
TIẾT 110
LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN
I. Khái niệm liên kết :
1/ Ví dụ / 42,43
Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại (1).Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ (2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư , một lời nhắn nhủ , anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh (3).
(Nguyễn Đình Thi – Tiếng nói của văn nghệ )
2/ Nhận xét :
- Đoạn văn trên bàn về cách người nghệ sĩ phản ánh thực tại .Đây là một trong những yếu tố ghép vào chủ đề chung : Tiếng nói của văn nghệ .
a. Về nội dung:
+ Câu 1 :Tác phẩm nghệ thuật phản ánh thực tại.
+ Câu 2 : Khi phản ánh thực tại , nghệ sĩ muốn nói lên một điều mới mẻ .
+ Câu 3: Cái mới mẻ ấy là lời gửi của một nghệ sĩ.
Liên kết chủ đề .
Liên kết lô -gíc .
Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại (1).Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ (2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư , một lời nhắn nhủ , anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh (3).
(Nguyễn Đình Thi – Tiếng nói của văn nghệ )
b/ Về hình thức :
- Nhưng -> Phép nối .
- Tác phẩm - nghệ sĩ -> Phép cùng trường liên tưởng .
- Nghệ sĩ – anh -> Phép thế .
- Cái đã có rồi- những vật liệu mượn ở thực tại ->Phép đồng nghĩa.
- Tác phẩm – tác phẩm ->Phép lặp từ ngữ .
b/ Về hình thức :
2. Nhận xét :
-
- Sử dụng các phép liên kết :
+ Phép lặp từ ngữ .
+ Phép nối .
+ Phép thế .
+ Phép đồng nghĩa ,trái nghĩa và liên tưởng .
3. Ghi nhớ : sgk/43
1/ Giáo dục tức là giải phóng . Nó mở ra cánh cửa dẫn đến hòa bình , công bằng và công lý .( Phê-đê-ri –cô May-o)
( Phép thế )
2/ Tôi bổng nảy ra ý nghĩ, muốn bảo anh ở lại vài hôm . Nhưng thật khó , chúng tôi chưa biết mình sẽ đi tập kết hay ở lại .
( Nguyễn Quang Sáng )
( Phép nối )
1/ Giáo dục tức là giải phóng . Nó mở ra cánh cửa dẫn đến hòa bình , công bằng và công lý . ( Phê-đê-ri-cô May – o)
2/ Tôi bổng nảy ra ý nghĩ, muốn bảo anh ở lại vài hôm . Nhưng thật khó , chúng tôi chưa biết mình sẽ đi tập kết hay ở lại .
( Nguyễn Quang Sáng )
* Bài tập bổ sung :
3/ Ngạn ngữ có câu:Thời gian là vàng. Nhưng vàng thì mua được mà thời gian thì không mua được. Thế mới biết vàng có giá mà thời gian là vô giá.
Thật vậy, thời gian là sự sống. Bạn vào bệnh viện mà xem, người bệnh nặng, nếu kịp thời chạy chữa thì sống, để chậm thì chết.
( Phương Liên)
( Phép lặp từ ngữ , Phép nối)
3/ Ngạn ngữ có câu:Thời gian là vàng. Nhưng vàng thì mua được mà thời gian thì không mua được. Thế mới biết vàng có giá mà thời gian là vô giá.
Thật vậy, thời gian là sự sống. Bạn vào bệnh viện mà xem, người bệnh nặng, nếu kịp thời chạy chữa thì sống, để chậm thì chết.
( Phương Liên)
4/ Tùy đấy , mày có tin nhà tao thì điểm chỉ vào đem về , cho chồng mày kí tên và xin chữ kí lí trưởng nhận thực tử tế rồi mang sang đây thì tao giao tiền cho . Nếu mày không tin thì thôi . Đây tao không ép .
( Ngô Tất Tố )
5/ Thạch Sanh là người nhân hậu .Chàng giúp đỡ người nghèo .Người thanh niên ấy bênh vực kẻ yếu . Và Thạch Sanh còn tha thứ cho kẻ thù .
( Truyện cổ tích – Thạch Sanh )
( Phép trái nghĩa )
( Phép thế , phép nối , Phép liên tưởng )
4/ Tùy đấy , mày có tin nhà tao thì điểm chỉ vào đem về , cho chồng mày kí tên và xin chữ kí lí trưởng nhận thực tử tế rồi mang sang đây thì tao giao tiền cho . Nếu mày không tin thì thôi . Đây tao không ép.
( Ngô Tất Tố )
5/ Thạch Sanh là người nhân hậu .Chàng giúp đỡ người nghèo .Người thanh niên ấy bênh vực kẻ yếu . Và Thạch Sanh còn tha thứ cho kẻ thù .
( Truyện cổ tích – Thạch Sanh )
5/ Thạch Sanh là người nhân hậu .Chàng giúp đỡ người nghèo .Người thanh niên ấy bênh vực kẻ yếu . Và Thạch Sanh còn tha thứ cho kẻ thù .
( Truyện cổ tích – Thạch Sanh )
6/ Thạch Sanh là người nhân hậu . Thạch Sanh giúp đỡ người nghèo . Thạch Sanh bênh vực kẻ yếu . Và Thạch Sanh còn tha thứ cho kẻ thù .
( Truyện cổ tích – Thạch Sanh )
* So sánh hai ví dụ sau :
Phép liên kết câu làm cho đoạn văn hay, mạch lạc .
Lỗi lặp từ làm cho câu văn lủng củng , nhàm chán , không hay .
II. LUYỆN TẬP:
Phân tích sự liên kết về nội dung, về hình thức giữa các câu trong đoạn văn sau:
Cái mạnh của con người Việt Nam không chỉ chúng ta nhận biết mà cả thế giới đều thừa nhận là sự thông minh, nhạy bén với cái mới. Bản chất trời phú ấy rất có ích trong xã hội ngày mai mà sự sáng tạo là một yêu cầu hàng đầu. Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề. Không nhanh chóng lấp những lỗ hổng này thì thật khó bề phát huy trí thông minh vốn có và không thể thích ứng với nền kinh tế mới chứa đựng đầy tri thức cơ bản và biến đổi không ngừng.
(Vũ Khoan - Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)
Thảo luận nhóm theo bàn : 2 phút
Chủ đề của đoạn văn là gì ?
- Chủ đề chung của đoạn văn :
+ Khẳng định năng lực trí tuệ của con người Việt Nam và những hạn chế cần khắc phục . Đó là sự thiếu hụt về kiến thức , khả năng thực hành và sáng tạo yếu do cách học thiếu thông minh gây ra .
+ Nội dung các câu trong đoạn đều tập trung vào chủ đề đó .
1/ Về nội dung :
Liên kết chủ đề
Cái mạnh của con người Việt Nam không chỉ chúng ta nhận biết mà cả thế giới đều thừa nhận là sự thông minh, nhạy bén với cái mới. Bản chất trời phú ấy rất có ích trong xã hội ngày mai mà sự sáng tạo là một yêu cầu hàng đầu. Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề. Không nhanh chóng lấp những lỗ hổng này thì thật khó bề phát huy trí thông minh vốn có và không thể thích ứng với nền kinh tế mới chứa đựng đầy tri thức cơ bản và biến đổi không ngừng.
(Vũ Khoan - Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới)
- Trình tự các câu sắp xếp hợp lí, cụ thể :
+ Mặt mạnh của trí tuệ Việt Nam .
+ Những điểm hạn chế .
+ Cần khắc phục hạn chế để đáp ứng sự phát triển
của nền kinh tế mới .

Liên kết lô-gíc
2/ Về hình thức :
“ Bản chất trời phú ấy”nối ( câu 2-1 )
-> Phép đồng nghĩa .
“Nhưng” nối ( câu 3-2) -> Phép nối .
“Ấy là” nối ( câu 4-3 ) -> Phép nối .
“lỗ hổng” nối (câu 5 - 4 ) -> Phép lặp từ ngữ .
- “ thông minh” nối ( câu 5 - 1 ) -> Phép lặp từ ngữ .
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1/ Học thuộc phần ghi nhớ .
2/ Làm các bài tập trong sách giáo khoa .
3/ Vẽ bản đồ tư duy vào vở .
4/ Chuẩn bị bài : “ Luyện tập liên kết câu và liên kết đoạn .
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ CÔ GIÁO ĐÃ THAM DỰ TIẾT HỌC !
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC GIỎI