Bài 21. Hoạt động hô hấp

HOẠT ĐỘNG HÔ HẤP
I / Thông khí ở phổi
Sự thông khí ở phổi thực hiện được nhờ đâu ?
Sự thông khí ở phổi nhờ cử động hô hấp
( hít vào - thở ra )
I / Thông khí ở phổi
Khi hít vào các cơ và xương hoạt động như thế nào ?

Khi hít vào :
- Xương sườn nâng lên
Cơ liên sườn và cơ hoành co .
Lồng ngực kéo lên , rộng và nhô ra
Khi thở ra các cơ và xương hoạt động như thế nào ?
Khi thở ra :
- Xương sườn hạ xuống
Cơ liên sườn và cơ hoành dãn ra .
Lồng ngực hạ xuống, hẹp lại
Đồ thị phản ánh sự thay đổi dung tích khi hít vào – thở ra bình thường và gắng sức
Câu hỏi thảo luận
- Các cơ xương ở lồng ngực đã phối hợp hoạt động với nhau như thế nào để làm tăng thể tích lồng ngực khi hít vào và làm giảm thể tích lồng ngực khi thở ra ? ( Dựa vào H 21-1 )
- Dung tích phổi khi hít vào , thở ra bình thường và gắng sức có thể phụ thuộc vào các yếu tố nào ? ( Dựa vào H 21-2 )
Làm tăng thể tích lồng ngực

Cơ liên sườn ngoài co làm
cho xương ức và xương sườn
chuyển động theo 2 hướng :
lên trên và ra 2 bên → làm
cho lồng ngực nở rộng .


- Cơ hoành co làm lồng ngực
mở rộng thêm về phía dưới
- Các cơ xương ở lồng ngực đã phối hợp hoạt động với nhau như thế nào để làm tăng thể tích lồng ngực khi hít vào và làm giảm thể tích lồng ngực khi thở ra ?

Làm giảm thể tích lồng ngực

- Cơ liên sườn ngoài dãn →
Xương ức và xương sườn được
hạ xuống →Làm cho lồng ngực
thu nhỏ trở về vị trí cũ



Cơ hoành dãn ra làm lồng
ngực hẹp lại.


? Dung tích phổi khi hít vào, thở ra bình thường và gắng sức có thể phụ thuộc vào các yếu tố nào ?
Dung tích sống là gì ?
* KN : Dung tích sống là thể tích lớn nhất của không khí mà cơ thể hít vào và thở ra 1 lần
Lượng khí lư thông
( 500ml )
150 ml nằm trong đường dẫn khí
350 ml nằm trong phế nang
Dung tích sống trung bình ở người Việt Nam :
+ Nam giới : 3000- 3500 ml
+ Nữ giới : 2500- 3000 ml
II / Trao đổi khí ở phổi và tế bào
Nhờ các thiết bị chuyên dụng , ngày nay người ta đã có thể đo được nhanh và chính xác tỉ lệ % của các khí trong không khí hít vào và thở ra
( bảng 21 )
Kết quả đo một số thành phần không khí hít vào và thở ra
20,96%
16,40%
0,02%
4,10%
79,02%
79,50%
Ít
Bão hòa
Tỉ lệ % O2 trong k khí thở ra thấp rõ rệt do O2 khuếch tán
Từ Phế Nang → máu ( mao mạch )
Tỉ lệ %
CO2 trong khí thở cao rõ rệt , do CO2 đã khuếch tán
Từ máu →Phế Nang
Tỉ lệ % N2 trong khi hít vào và thở ra không nhiều .Ở khí thở ra cao hơn chút ít .
Hơi nước bão hòa trong khí thở ra do được làm ẩm bởi lớp niêm mạc tiết chất nhày phủ toàn bộ đường dẫn khí
Hãy giải thích sự khác nhau ở mỗi thành phần của khí hít vào và thở ra .
O2
CO 2
O2
CO 2
Mô tả sự khuếch tán của O2 và CO2
1) Hô hấp ở người và thỏ giống và khác nhau như thế nào ?
* Giống nhau :
- Cũng gồm các giai đoạn : thông khí ở phổi , tđk ở phổi và Tđk ở tế bào .
- Sự tđ k ở phổi và tế bào cũng theo cơ chế khuếch tán từ nơi nồng độ cao tới nồng độ thấp .
* Khác nhau
Thỏ
Sự thông khí ở phổi chủ yếu do hoạt động của cơ hoành và lồng ngực do bị ép giữa 2 chi trước nên không dãn nở về 2 phí 2 bên
Người
Sự thông khí ở phổi do nhiều cơ phối hợp hơn và lồng ngực dãn nở cả về phía 2 bên
2) Khi lao động nặng hay chơi thể thao, nhu cầu trao đổi khí của cơ thể tăng cao, hoạt động hô hấp của cơ thể có thể biến đổi thế nào để đáp ứng nhu cầu đó ?

→ Khi lao động nặng hay chơi thể thao làm nhu cầu trao đổi khí của cơ thể tăng cao , hoạt động hô hấp của cơ thể có thể biến đổi theo hướng vừa tăng nhịp hô hấp ( thở nhanh hơn ) vừa tăng dung tích hô hấp
( thở sâu hơn )