Bài 21. Đặc điểm chung và vai trò của ngành Thân mềm

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
NGƯỜI THỰC HIỆN: VŨ ĐỨC QUÂN
CHÀO CÁC EM HỌC SINH LỚP: 7
Kiểm tra
Câu 1: Em hãy chú thích vào hình ảnh cấu tạo trong của mực.
4
5
6
3
7
2
1
8
9
H. 20.6. Ảnh cấu
tạo trong của mực
Áo
Mang
Khuy cài áo
Tua dài
Miệng
Tua ngắn
Phễu phụt nước
Hậu môn
Tuyến sinh dục
1
2
3
4
5
6
7
8
9
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Quan sát một số thân mềm
Quan sát một số thân mềm
Ốc bươu (ốc bươu đen)
Ốc bươu vàng
- Vỏ ốc có các đường vân, vỏ không bóng.
- Vỏ ốc nhẵn mịn, trơn bóng.
Sò biển
Quan sát một số thân mềm
BẠCH TuỘC
HẾN
BẠCH TUỘC
Ốc sên
Hào
Mực
Ốc bươu vàng
Sò
SÊN BIỂN
Quan sát một số thân mềm
Trai vòi
Quan sát một số thân mềm
Mực ống khổng lồ
Qua những hình ảnh trên, em có nhận xét gì về sự đa dạng của ngành thân mềm?
Ngành thân mềm có số lượng loài rất lớn, chúng rất đa dạng và phong phú về:
- Về kích thước: Ốc nước ngọt (ốc gạo..) chỉ nặng khoảng vài chục gam nhưng loài bạch tuộc nặng tới 1 tấn.
- Về môi trường: Chúng sống ở nước, ở cạn, ở biển sâu.
- Về tập tính: Chúng có hình thức sống: vùi lấp (trai, sò..), bò chậm chạp (các loài ốc), di chuyển tốc độ nhanh (mực nang, mực ống).
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Em hãy cho biết ngành thân mềm có những đặc điểm nào tiến hóa hơn ngành giun đốt.
Thân mềm không phân đốt.
- Có vỏ đá vôi bảo vệ.
Có khoang áo phát triển.
Có cơ quan hô hấp bằng mang.
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
- Ngành thân mềm có số lượng loài rất lớn, chúng rất đa dạng và phong phú về:
- Về kích thước: Ốc nước ngọt (ốc gạo..) chỉ nặng khoảng vài chục gam nhưng loài bạch tuộc nặng tới 1 tấn.
- Về môi trường: Chúng sống ở nước, ở cạn, ở biển sâu.
- Về tập tính: Chúng có hình thức sống: vùi lấp (trai, sò..), bò chậm chạp (các loài ốc), di chuyển tốc độ nhanh (mực nang, mực ống).
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Học sinh quan sát tranh vẽ sau:
B.ỐC SÊN
A.TRAI
C. MỰC
2
3
1
4
2
3
1
5
5
2
3
1
4
Hãy quan sát hình vẽ sau:

1. Chân
2.Vỏ(hay mai) đá vôi
3.Ống tiêu hóa
4. Khoang áo
5.Đầu
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Bảng 1. Đặc điểm chung của ngành Thân mềm
Ở nước ngọt
Vùi lấp
2 mảnh vỏ
?
?
?
Ở biển
Vùi lấp
?
?
?
Ở cạn
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
?
?
?
Ở nước ngọt
?
?
?
Ở biển
Bơi nhanh
Vỏ tiêu giảm
?
?
?
Đặc điểm
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
Em hãy cho biết đặc điểm chung của ngành Thân mềm
2 mảnh vỏ
Quan sát hình 21, thảo luận rồi đánh dấu () và điền cụm từ gợi ý vào bảng 1 cho phù hợp
( 3 phút )
- Có vỏ ……….
- Có …………… phát triển.
- Hệ tiêu hóa phân hóa.
Cơ quan di chuyển thường đơn giản (riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực).
- Có vỏ đá vôi.
- Có khoang áo phát triển.
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
- Thân mềm không phân đốt.
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
II. Vai trò:
Thực phẩm cho người
Thức ăn cho động vật
Làm đồ trang trí, trang sức
Làm sạch môi trường nước
Có giá trị xuất khẩu
Có giá trị về mặt địa chất
Có hại cho cây trồng
Vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán
Bảng 2. Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềm
Mực, sò, hến, ốc…
Sò, hến, ốc… và trứng, ấu trùng của chúng
Ngọc trai
Vỏ ốc, vỏ trai, vỏ sò…
Trai, sò, hầu..
ốc sên, ốc bươu vàng…
Ốc mút, ốc ao, ốc tai…
Hóa thạch một số vỏ ốc, vỏ sò…
Mực, bào ngư…
▼ Dựa vào kiến thức trong cả chương, liên hệ chọn tên các đại diện thân mềm để ghi vào bảng 2.
Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềm.
Thân mềm có lợi : nuôi và phát triển để tăng số lượng, tạo điều kiện cho phát triển tốt, khai thác hợp lý tránh nguy cơ tuyệt chủng, lai tạo các giống mới.
Chúng ta cần làm gì để phát triển các loài thân mềm có lợi?
Chúng ta phải làm gì để tiêu diệt thân mềm có hại?
Thân mềm có hại : biện pháp thủ công như phát động phong trào bắt và tiêu diệt, dùng thiên địch và thuốc hóa học diệt trừ (chú ý khi dùng)
Thiên địch của ốc bươu vàng gồm rất nhiều loài như vịt, cá, cua, chim, rắn, chuột và một số loài bò sát.
- Làm thức ăn cho người và động vật khác
- Đồ trang sức, vật trang trí.
- Làm sạch môi trường nước.
II- Vai trò:
1. Có lợi:
- Có giá trị về mặt địa chất và xuất khẩu
2. Có hại:
- Có hại cho cây trồng như ốc sên, ốc bươu vàng.
- Làm vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán như ốc mút, ốc gạo..
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
II- Vai trò:
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Vì sao lại xếp mực bơi nhanh cùng ngành với ốc sên bò chậm chạp?
Mực và ốc sên có những đặc điểm chung giống nhau như: thân mềm, không phân đốt, có khoang áo phát triển, hệ tiêu hóa phân hóa.

Đọc kết luận cuối bài.
Bài tập: Khoanh tròn ý đúng cho các câu sau.


1. Mực và ốc sên thuộc thân mềm vì:
a. Thân mềm, không phân đốt
b. Có khoang áo phát triển
c. Cả a, b
Bài tập
Khoanh tròn ý đúng cho các câu sau:
2- Đặc điểm nào giúp cho mực di chuyển nhanh:
a. Có vỏ tiêu giảm
b. Cơ quan di chuyển phát triển
c. Cả a, b
d. Có túi mực
3- Nhóm thân mềm nào có hại:
a. Ốc sên, trai, sò b. Mực, hà biển, hến
c. Ốc sên, ốc đỉa, ốc bươu vàng, hà biển
Em hãy cho biết ở nước ta có những loại thân mềm nào được bán làm thực phẩm.
Loài nào có giá trị xuất khẩu?

Học bài trả lời câu hỏi SGK.
Giờ sau thực hành: quan sát cấu tạo ngoài và hoạt động sống của tôm sông.
Mỗi nhóm chuẩn bị 2 con tôm sông để thực hành.
CHÀO TẠM BIỆT
Chúc các thầy cô giáo mạnh khoẻ
Chúc các em học sinh chăm ngoan học giỏi