Bài 21. Đặc điểm chung và vai trò của ngành Thân mềm

GV: NGUYỄN THỊ CẨM HÀ
Chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20 - 11
KIỂM TRA BÀI CŨ
8
7
6
5
4
3
2
1
2. Lớp áo
3. Mang
7. Cơ khép vỏ
4. Ống thoát
6. Vết bám cơ khép vỏ
5. Ống hút
1. Chân trai
8. Vỏ trai
Hãy chú thích cấu tạo ngoài của trai sông ở hình vẽ trên?
HẾN
BẠCH TUỘC
MỰC
ỐC SÊN
TRAI SÔNG
NGÀNH THÂN MỀM
Mở bài: Thân mềm phân bố rộng rãi khắp mọi nơi trên Trái đất từ ao, hồ,sông suối đến nơi đáy biển sâu.Chúng rất phong phú và đa dạng. Để biết chúng có những đặc điểm chung gì và chúng có vai trò như thế nào? Hôm nay cô trò chúng ta cùng nhau nghiên cứu tiết 22:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Qua những hình ảnh trên, em có nhận xét gì về kích thước các loài của ngành thân mềm?


















I. Đặc điểm chung:
Mực khổng lồ
Hến
Ốc gạo
Bạch tuộc
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Qua những hình ảnh trên, em có nhận xét gì về môi trường sống của ngành thân mềm?


















I. Đặc điểm chung:
Ốc sên
Bạch tuộc
Sò
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Qua những hình ảnh trên, em có nhận xét gì về tập tính của ngành thân mềm?


















I. Đặc điểm chung:
Ốc sên
Mực
Sò
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
I. Đặc điểm chung:
Bảng 1. Đặc điểm chung của ngành Thân mềm
Đặc điểm
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
I. Đặc điểm chung:
Quan sát hình 21, thảo luận nhóm rồi đánh dấu () và điền cụm từ gợi ý vào bảng 1 cho phù hợp
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
I. Đặc điểm chung:
Bảng 1. Đặc điểm chung của ngành Thân mềm
Nước ngọt
Vùi lấp
2 mảnh vỏ
?
?
?
Vùi lấp
?
?
?
Cạn
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
?
?
?
Nước ngọt
?
?
?
Biển
Bơi nhanh
Vỏ tiêu giảm
?
?
?
Đặc điểm
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
2 mảnh vỏ
Biển
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
I. Đặc điểm chung:
Bảng 1. Đặc điểm chung của ngành Thân mềm
Nước ngọt
Vùi lấp
2 mảnh vỏ
?
?
?
Vùi lấp
?
?
?
Cạn
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
?
?
?
Nước ngọt
?
?
?
Biển
Bơi nhanh
Vỏ tiêu giảm
?
?
?
Đặc điểm
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
2 mảnh vỏ
Biển
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
I. Đặc điểm chung:
Rút ra đặc điểm chung của ngành Thân mềm
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
I. Đặc điểm chung:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có vai trò gì?
Làm thực phẩm cho con người
Hầu
Điệp
Ốc móng tay
Ngêu
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có vai trò gì?
Làm thức ăn cho động vật khác
Sò huyết
Ốc bươu
Hến
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có vai trò gì?
Làm đồ trang sức
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có vai trò gì?
Làm vật trang trí
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có vai trò gì?
Làm sạch môi trường nước
Trai
Sò
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có vai trò gì?
Có giá trị xuất khẩu
Bào ngư
Mực
Sò huyết
Ngêu
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có vai trò gì?
Có giá trị về mặt địa chất
Hóa thạch vỏ sò,vỏ ốc
Hóa thạch ốc anh vũ
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Cung cấp nguyên liệu sản xuất vôi
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có vai trò gì?
Vỏ sò,vỏ ốc
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có hại gì?
Có hại cho cây trồng
Ốc bươu
Ốc sên
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Quan sát các hình cho biết Thân mềm có hại gì?
Làm vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán
Ốc mút
Ốc gạo
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
Phá hại phần đá,phần gỗ các công trình,thuyền bè
Hà biển
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:
THẢO LUẬN NHÓM:
Liên hệ thực tế ở địa phương em, kể tên các đại diện thân mềm để ghi vào bảng 2: Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềm.
BẢNG 2: Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA THÂN MỀM
Làm thực phẩm cho người
Làm thức ăn cho đv khác
Làm đồ trang sức
Ngọc trai
Mực, ngao, sò hến....
Sò,hến, ốc, ấu trùng của thân mềm
Làm vật trang trí
Làm sạch môi trường nước
Có hại cho cây trồng
Làm vật chủ TG truyền bệnh
Có giá trị xuất khẩu
Có giá trị về mặt địa chất
Xà cừ, vỏ ốc, vỏ trai, vỏ sò...
Trai, vẹm, hàu, sò...
Ốc đỉa, ốc tai, ốc mút...
Ốc sên, ốc bưu vàng,...
Mực, bào ngư, sò huyết...
Hóa thạch của các loại ốc, vỏ sò..
Tiết 22: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM


















I. Đặc điểm chung:
- Thân mềm, không phân đốt.

- Có vỏ đá vôi
- Có khoang áo phát triển
- Hệ tiêu hóa phân hóa
- Cơ quan di chuyển đơn giản
* Riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực
II. Vai trò:

*Lợi ích:
-Làm thực phẩm cho người
-Làm thức ăn cho động vật khác
-Làm đồ trang sức,trang trí
-Nguyên liệu cho xuất khẩu
-Làm sạch môi trường nước
- Có giá tri về mặt địa chất


*/ Tác hại:
-Là vật chủ trung gian truyền bệnh cho người
-Ăn hại cây trồng
-Phá hại phần gỗ và phần đá các công trình, thuyền bè
NgànhThân mềm có những tác hại gì?
Ô nhiễm bờ biển do rác thải.
Khai thác quá mức
Thảm họa tràn dầu gây hủy hoại môi trường biển
Vậy chúng ta phải làm gì để bảo vệ môi trường, bảo vệ Ngành Thân mềm tránh suy giảm về số lượng loài?
Vệ sinh bãi biển
Vận động mọi tổ chức cá nhân cùng bảo vệ môi trường
Chúng ta phải làm gì để tiêu diệt thân mềm có hại?
Thân mềm có hại : biện pháp thủ công như phát động phong trào bắt và tiêu diệt, dùng thiên địch và thuốc hóa học diệt trừ (chú ý khi dùng)
CỦNG CỐ
T
R
Ò
C
H
Ơ
I
Ô
C
H
Ữ
1
2
3
4
5
6
7
Câu 1: Một loài của ngành Thân mềm được nuôi ở địa phương em để lấy ngọc làm đồ trang sức?
T
R
A
I
N
G
M
À
H
Ọ
M
H
Câu 2: Một loài của ngành Thân mềm đục phá tàu thuyền ?
Câu 3: Ngoài đặc điểm cơ thể không phân đốt,cơ thể của mực và ốc sên còn có đặc điểm gì chung?
T
H
Â
N
M
Ề
Câu 4: Nói trai sông làm sạch môi trường nước vì nó lấy thức ăn bằng cách nào?
Ú
T
N
Ư
Ớ
C
Ố
Câu 6: Loài nào của ngành thân mềm gây hại cho cây trồng?
N
Ê
C
S
Câu 5: Loài nào của ngành thân mềm thích nghi với lối sống bơi nhanh?
Câu 7: Vỏ của mực và bạch tuộc có đặc điểm gì giúp chúng thích nghi di chuyển tích cực?
M
Ự
C
T
I
Ê
U
G
I
Ả
C
-Học bài, trả lời các câu hỏi trong SGK
-Đọc mục "em có biết" SGK trang 73
-Chuẩn bị bài sau:
+C�c nhĩm mang tơm s?ng,tơm chín,m?u khơ m?t con tơm l?n: tơm h�m hay tơm r?ng.
+Xem tru?c b�i 22 "Th?c h�nh: Quan s�t tơm sơng" d? tr? l?i du?c c�c c�u h?i:
.C?u t?o ngồi c?a tơm g?m c�c ph?n ph? n�o?
.L?p v? kittin gi�u canxi v� s?c t? c?a tơm cĩ � nghia gì?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ