Bài 21. Đặc điểm chung và vai trò của ngành Thân mềm

SINH HỌC 7
ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA THÂN MỀM
KIỂM TRA BÀI CŨ



1

Hãy điền chú thích vào tranh vẽ sau?


8
9
7
6
5
4
3
2
1
2. Lớp áo
3. Mang
7. Cơ khép vỏ
4. Ống thoát
6. Vết bám cơ khép vỏ
5. Ống hút
1. Chân trai
8. Vỏ trai
9. Thân trai
SINH HỌC 7
ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Sò biển
Một số động vật thân mềm
BẠCH TuỘC
HẾN
BẠCH TUỘC
Ốc sên
Hàu
Mực
Ốc bưu vàng
Sò
TRAI VẰN
SÊN BIỂN
TRAI VẰN
Một số động vật thân mềm
Trai vòi
Một số động vật thân mềm
Bạchtuộc
Sò
Mực
Ốc sên
Trai sông
Ốc vặn
Một số động vật thân mềm
Mực ống khổng lồ
Về kích thước:
Ốc nước ngọt (ốc gạo, ốc rạ,don, hến…) chỉ nặng khoảng vài chục gam nhưng loài bạch tuộc Đại Tây Dương nặng tới 1 tấn.

Về môi trường:
Chúng phân bố ở độ cao hàng trăm mét (các loài ốc sên) đến các ao, hồ, sông, suối và biển cả, có loài ở dưới đáy biển sâu.
Sò
Về tập tính:
Chúng có hình thức sống: vùi lấp (trai, sò..), bò chậm chạp (các loài ốc), di chuyển tốc độ nhanh (bạch tuộc, mực).
Qua những hình ảnh trên, em có nhận xét gì về sự đa dạng của ngành thân mềm?
Số lượng: khoảng 70 nghìn loài
Về kích thước: Ốc nước ngọt (ốc gạo, ốc rạ,don, hến…) chỉ nặng khoảng vài chục gam nhưng loài bạch tuộc Đại Tây Dương nặng tới 1 tấn.
Về môi trường: Chúng phân bố ở độ cao hàng trăm mét
(các loài ốc sên) đến các ao, hồ, sông, suối và biển cả, có
loài ở dưới đáy biển sâu.
Về tập tính: Chúng có hình thức sống: vùi lấp (trai, sò..), bò chậm chạp (các loài ốc), di chuyển tốc độ nhanh (mực nang, mực ống).
BÀI 21: ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA THÂN MỀM
I/Đặc điểm chung của thân mềm:
Học sinh quan sát tranh vẽ sau:
B.ỐC SÊN
A.TRAI
C. MỰC
2
3
1
4
2
3
1
5
5
2
3
1
4
Hãy quan sát hình vẽ sau, thảo luận theo nhóm:

1. Chân
2.Vỏ(hay mai) đá vôi
3.Ống tiêu hóa
4. Khoang áo
5.Đầu
Bảng 1. Đặc điểm chung của ngành Thân mềm
Nước ngọt
Vùi lấp
2 mảnh vỏ
?
?
?
Nước lợ
Vùi lấp
?
?
?
Cạn
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
?
?
?
Nước ngọt
?
?
?
Biển
Bơi nhanh
Vỏ tiêu giảm
?
?
?
Đặc điểm
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
Rút ra đặc điểm chung của ngành Thân mềm
2 mảnh vỏ
Quan sát hình 21, thảo luận rồi đánh dấu () và điền cụm từ gợi ý vào bảng 1 cho phù hợp
ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Bài 21:
I- Đặc điểm chung:
- Thân …….., không phân đốt.
- Có vỏ ……….
- Có …………… phát triển.
- Hệ tiêu hóa phân hóa.
- Cơ quan di chuyển thường đơn giản (riêng mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực).
- Thân mềm, không phân đốt.
- Có vỏ đá vôi.
- Có khoang áo phát triển.
II- Vai trò:
Thực phẩm cho người
Thức ăn cho động vật
Làm đồ trang trí
Làm đồ trang sức
Làm sạch môi trường nước
Có giá trị xuất khẩu
Có giá trị về mặt địa chất
Có hại cho cây trồng,các công trình ở nước
Con hà
Vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán
Bảng 2. Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềm
Mực, sò, hến, ốc…
Sò, hến, ốc… và trứng, ấu trùng của chúng
Ngọc trai
Vỏ ốc, vỏ trai, xà cừ…
Trai, sò, hàu, vẹm…
ốc sên, ốc bươu vàng, hà biển…
Ốc mút, ốc gạo, ốc ruộng…
Hóa thạch một số vỏ ốc, vỏ sò…
Mực, bào ngư…
▼ Dựa vào kiến thức trong cả chương, liên hệ ở địa phương, chọn tên các đại diện thân mềm để ghi vào bảng 2. Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềm.
Thân mềm có lợi : nuôi và phát triển để tăng số lượng, tạo điều kiện cho phát triển tốt, khai thác hợp lý tránh nguy cơ tuyệt chủng, lai tạo các giống mới.
Chúng ta cần làm gì để phát triển các loài thân mềm có lợi?
Thiên địch của ốc bươu vàng gồm rất nhiều loài như vịt, cá, cua, chim, rắn chuột và một số loài bò sát. Trứng của ốc bươu vàng bị tấn công bởi kiến lửa và một vài loài động vật khác nhưng không nhiều..
Chúng ta phải làm gì để tiêu diệt thân mềm có hại?
Thân mềm có hại : biện pháp thủ công như phát động phong trào bắt và tiêu diệt, dùng thiên địch và thuốc hóa học diệt trừ (chú ý khi dùng)
ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ
CỦA NGÀNH THÂN MỀM
Bài 21:
I- Đặc điểm chung:
- Làm thực phẩm cho người.
- Làm thức ăn cho động vật khác.
- Đồ trang sức, vật trang trí.
- Làm sạch môi trường nước.
II- Vai trò:
*Có lợi:
- Có giá trị xuất khẩu.
- Có giá trị về mặt địa chất.
*Có hại:
- Có hại cho cây trồng, công trình- giao thông thủy
- Làm vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán…
Vì sao lại xếp mực bơi nhanh cùng ngành với ốc sên bò chậm chạp?
Mực và ốc sên có những đặc điểm chung giống nhau như: thân mềm, không phân đốt, có khoang áo phát triển, hệ tiêu hóa phân hóa.
Kiểm tra đánh giá
T H Â N M Ề M
V Ỏ T R A I
8
7
6
5
4
3
2
1
T
L Ớ P S Ừ N G
S
C H Â N T R A I
N
I
Á O T R A I
A
Đ Á V Ô I
Ô
T H Ụ Đ Ộ N G
G
N G Ọ C T R A I
R
Đáp án
ô chữ
1. Trai, sò, ốc, hến... thuộc ngành?
2. Vỏ trai có... bọc ngoài?
3. Cơ thể trai phía trong là thân trai, phía ngoài là...?
4. ...gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng?
5. Xà cừ do lớp ngoài của... tiết ra tạo thành?
6. Lớp giữa của vỏ trai là lớp...?
8. Lớp xà cừ mỏng có thể tạo nên...?
7. Kiểu dinh dưỡng của trai...?
BÀI TẬP:
Khoanh tròn ý đúng cho các câu sau:
1-Mực và ốc sên thuộc thân mềm vì:
a.Thân mềm, không phân đốt
b.Có khoang áo phát triển
c. Cả a, b
2-Đặc điểm nào giúp cho mực di chuyển nhanh:
a.Có vỏ tiêu giảm
b. Cơ quan di chuyển phát triển
c. Cả a, b
d. Có túi mực
3-Nhóm thân mềm nào có hại:
a. Ốc sên, trai, sò b. Mực, hà biển, hến
c. Ốc sên, ốc đỉa, ốc bưu vàng, hà biển
Ở các chợ địa phương em, có loài thân mềm nào được bán làm thực phẩm? Loài nào có giá trị xuất khẩu?
Kiểm tra đánh giá
Hướng dẫn về nhà
Học bài. Trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
Hoàn thành bảng trang 75, lệnh  trang 76 SGK
- Chuẩn bị bài 22. Tôm sông