Bài 21. Đặc điểm chung và vai trò của ngành Thân mềm

NĂM HỌC 2014- 2015
GV: THÂN THỊ DIỆP NGA
SINH HỌC 7
BÀI 21
ĐẶC ĐIỂM CHUNG VÀ VAI TRÒ CỦA NGÀNH THÂN MỀM
NỘI DUNG:
I- ĐẶC ĐIỂM CHUNG
II- VAI TRÒ
Một số động vật thân mềm
I- Đặc điểm chung:
Một số động vật thân mềm
Ốc bươu (ốc bươu đen, ốc lác)
Ốc bươu vàng
- Mài ốc phẳng, đường vân mờ.
- Mài ốc hơi gồ ghề, đường vân rõ.
- Vỏ ốc có các đường vân, vỏ không bóng láng. Gần miệng ốc có 1 lỗ xoáy nhỏ và sâu.
- Vỏ ốc nhẵn mịn, trơn bóng.
Sò biển
Một số động vật thân mềm
Một số động vật thân mềm
Trai vòi
Một số động vật thân mềm
Qua những hình ảnh trên, em có nhận xét gì về sự đa dạng của ngành thân mềm?
Số lượng: khoảng 70 nghìn loài
Về kích thước: Ốc nước ngọt (ốc gạo, ốc rạ…) chỉ nặng khoảng vài chục gam nhưng loài bạch tuộc Đại Tây Dương nặng tới 1 tấn.
Về môi trường: Chúng phân bố ở độ cao hàng trăm mét
(các loài ốc sên) đến các ao, hồ, sông, suối và biển cả, có
loài ở dưới đáy biển sâu.
Về tập tính: Chúng có hình thức sống: vùi lấp (trai, sò..), bò chậm chạp (các loài ốc), di chuyển tốc độ nhanh (mực nang, mực ống).
Bảng 1. Đặc điểm chung của ngành Thân mềm
Nước ngọt
Vùi lấp
2 mảnh vỏ
?
?
?
Nước lợ
Vùi lấp
?
?
?
Cạn
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
?
?
?
Nước ngọt
?
?
?
Biển
Bơi nhanh
Vỏ tiêu giảm
?
?
?
Đặc điểm
Bò chậm chạp
1 vỏ xoắn ốc
Rút ra đặc điểm chung của ngành Thân mềm
2 mảnh vỏ
Quan sát hình 21, thảo luận rồi đánh dấu () và điền cụm từ gợi ý vào bảng 1 cho phù hợp
- Thân mềm, không phân đốt.
Có vỏ đá vôi.
Có khoang áo phát triển.
Hệ tiêu hóa phân hóa.
Cơ quan di chuyển thường đơn giản
I- Đặc điểm chung:
Lưu ý:
Mực và bạch tuộc có cơ quan di chuyển phát triển, vỏ tiêu giảm thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực.
II- Vai trò thân mềm:
▼ Dựa vào kiến thức trong cả chương, liên hệ ở địa phương, chọn tên các đại diện thân mềm để ghi vào bảng 2. Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềm.
Bảng 2. Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềm
Thực phẩm cho người
Thức ăn cho động vật
Làm đồ trang trí, trang sức
Làm sạch môi trường nước
Có giá trị xuất khẩu
Có giá trị về mặt địa chất
Có hại cho cây trồng
Vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán
Bảng 2. Ý nghĩa thực tiễn của ngành Thân mềm
Mực, sò, hến, ốc…
Sò, hến, ốc… và trứng, ấu trùng của chúng
Ngọc trai
Vỏ ốc, vỏ trai, xà cừ…
Trai, sò, hàu, vẹm…
ốc sên, ốc bươu vàng…
Ốc mút, ốc gạo, ốc ruộng…
Hóa thạch một số vỏ ốc, vỏ sò…
Mực, bào ngư…
Thân mềm có lợi : nuôi và phát triển để tăng số lượng, tạo điều kiện cho phát triển tốt, khai thác hợp lý tránh nguy cơ tuyệt chủng, lai tạo các giống mới.
Chúng ta cần làm gì để phát triển các loài thân mềm có lợi?
Chúng ta phải làm gì để tiêu diệt thân mềm có hại?
Thân mềm có hại :
Biện pháp thủ công như phát động phong trào bắt và tiêu diệt,
Dùng thiên địch
Dùng thuốc hóa học diệt trừ (chú ý khi dùng)
Thiên địch của ốc bươu vàng gồm rất nhiều loài như vịt, cá, cua, chim, rắn chuột và một số loài bò sát. Trứng của ốc bươu vàng bị tấn công bởi kiến lửa và một vài loài động vật khác nhưng không nhiều..
- *Có lợi:
- Làm thực phẩm cho người.
- Làm thức ăn cho động vật khác.
- Đồ trang sức, vật trang trí.
Làm sạch môi trường nước
Có giá trị xuất khẩu.
Có giá trị về mặt địa chất.
*Có hại:
Có hại cho cây trồng.
Làm vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán.
II- Vai trò thân mềm:
Vì sao lại xếp mực bơi nhanh cùng ngành với ốc sên bò chậm chạp?
Mực và ốc sên có những đặc điểm chung giống nhau như: thân mềm, không phân đốt, có khoang áo phát triển, hệ tiêu hóa phân hóa.
Kiểm tra đánh giá
DẶN DÒ
Học bài. Trả lời câu hỏi 1, 2, 3 SGK.
Hoàn thành bảng trang 75, lệnh  trang 76 SGK
- Chuẩn bị bài 22. Tôm sông
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT