Bài 21. Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten

Giáo án Ngữ văn lớp 9
Giáo viên: Lê Thị Tiến
Kiểm tra bài cũ
Qua bài “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới”, Vũ Khoan đã chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu nào của người Việt Nam?
- Về năng lực trí tuệ:Thông minh nhạy bén với cái mới. Nhưng thiếu kiến thức cơ bản, kém khả năng thực hành.
- Về thói quen, lối sống:Cần cù, sáng tạo nhưng thiếu đức tính tỉ mỉ, chưa quen với cường độ khẩn trương của nền kinh tế công nghiệp, không coi trọng qui trình công nghệ.
- Về tính cách: Có tinh thần đoàn kết, nhất là trong chiến tranh. Nhưng lại đố kị nhau trong công việc làm ăn và trong c/sống thường ngày.
- Khả năng thích ứng: Bản tính thích ứng nhanh. Nhưng kỳ thị kinh doanh, sùng ngoại hoặc bài ngoại quá mức.
Kiểm tra bài cũ
Điều gì làm em thấm thía nhất khi học bài “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới”?
=>Bằng phép phân tích, chứng minh, so sánh, đối chiếu, tác giả khẳng định và trân trọng những phẩm chất tốt đẹp của người Việt Nam, đồng thời cũng thẳng thắn chỉ ra những điểm yếu kém và nêu tác hại của nó trên con đường phát triển của đất nước. Lớp trẻ của chúng ta cần phải suy nghĩ nghiêm túc về những điều tác giả đã phân tích để kịp thời chuẩn bị những hành trang vững vàng nhất trong thời kì hội nhập thế giới.
Giới thiệu bài mới
Ngụ ngôn vốn là một thể loại văn học dân gian, thường dựng chuyện về loài vật để nói về con người. Các câu chuyện ngụ ngôn có ý nghĩa xã hội, ý nghĩa giáo dục rất sâu sắc, chính vì vậy mà một số nhà văn, nhà thơ cũng thường sáng tác theo thể loại này, tiêu biểu La-phông-ten…
Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về ngòi bút của La Phông-ten trong thơ ngụ ngôn
CHÓ SÓI VÀ CỪU
TRONG THƠ NGỤ NGÔN CỦA LA PHÔNG-TEN
Tiết 106,107- Văn bản:
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
Giới thiệu những hiểu biết của em về tác giả và xuất xứ văn bản “Chó sói và cừu trong thơ của La Phông- ten”
-Hi-pô-lit Ten (1828- 1893) là triết gia, sử gia, nhà nghiên cứu văn học Pháp, viện sĩ viện hàn lâm Pháp, tác giả công trình nghiên cứu “La Phông- ten và thơ ngụ ngôn của ông”
- Văn bản “Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten” được trích từ chương II phần thứ hai của công trình nói trên.
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
(xem SGK/ 40)
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
2- Đọc:
Hướng dẫn đọc:
=>Chú ý phân biệt 3 giọng:
- Lời dọa dẫm của chó sói và tiếng van xin tội nghiệp thê thảm của cừu non.
- Lời dẫn đoạn văn của Buy-phông: giọng rõ ràng, khúc chiết, mạch lạc.
- Lời bàn của tác giả H.Ten
Hình ảnh cừu và sói
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
2- Đọc:
3- Chú thích:
(xem SGK/40)
Đọc bài thơ “Chó sói và chiên con” của La Phông- ten
La Phông-Ten (1621-1695):
Buy-phông (1707-1788):
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
2- Đọc:
3- Chú thích:
4- Bố cục:
Xác định bố cục hai phần của bài nghị luận văn chương này và đặt tên cho từng phần.
a- Phần đầu: từ đầu->“tốt bụng như thế”: Hình tượng cừu trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten.
b- Phần còn lại: Hình tượng sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten.
Đối chiếu các phần ấy để tìm ra biện pháp lập luận giống nhau và cách triển khai khác nhau không lặp lại.
Trong cả hai đoạn, nhằm làm nổi bật hình tượng cừu và sói dưới ngòi bút nghệ thuật của La Phông-ten, tác giả đều đưa ra những dòng viết về cừu và sói của nhà khoa học Buy-phông để so sánh
Trong cả hai đoạn, tác giả triển khai theo trình tự 3 bước: dưới ngòi bút của La Phông-ten -> dưới ngòi bút của Buy-phông -> dưới ngòi bút của La Phông-ten.
Biện pháp lập luận và cách triển khai này tạo nên một bố cục chặt chẽ, mạch lạc.
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
1- Tác giả, tác phẩm:
2- Đọc:
3- Chú thích:
4- Bố cục:
chia hai phần
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
1- Hình tượng cừu trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten:
Nhắc lại ý chính và cách triển khai ý đó trong phần đầu của văn bản?
Hình tượng cừu trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten
Dưới ngòi bút của Buy-phông
Dưới ngòi bút của La Phông-ten
Dưới ngòi bút của La Phông-ten
Ngu ngốc và sợ sệt, không biết trốn tránh nỗi nguy hiểm.
Tác giả dẫn dắt mạch ý đầu tiên bằng cách nào?
Dưới con mắt của nhà khoa học Buy-phông, cừu là một con vật như thế nào?
Trích dẫn bài thơ “Chó sói và chiên con” của La Phông-ten
Cái nhìn của nhà thơ về cừu có gì khác so với nhà khoa học?
-Thống nhất với nhà khoa học về những đặc tính của cừu.
-Đó còn là những con vật thân thương và tốt bụng (con cừu non tội nghiệp bên bờ suối; con cừu mẹ giàu tình mẫu tử).
-Nhà thơ còn “động lòng thương cảm” với những con vật hiền lành ấy.
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
1- Hình tượng cừu trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten:
- Nhà khoa học Buy-phông nêu những đặc tính chung về loài cừu là “ngu ngốc và sợ sệt”.
- Nhà thơ La Phông-ten miêu tả đó là “những con vật thân thương và tốt bụng nữa”. Nhà thơ còn “động lòng thương cảm” với những con vật hiền lành ấy.
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
2- Hình tượng sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten:
Nhắc lại ý chính và cách triển khai ý đó trong phần thứ hai của văn bản?
Hình tượng sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten
Dưới ngòi bút của Buy-phông
Dưới ngòi bút của La Phông-ten
Dưới ngòi bút của La Phông-ten
-Hung hãn, khát máu (chinh chiến ồn ào, ầm ĩ, với những tiếng la húkhủng khiếp”.
-Lặng lẽ và cô đơn: “Chúng ghét mọi sự kết bè, kết bạn”, sau các cuộc chinh chiến, chúng“quay về với sự lặng lẽ và cô đơn”.
Đọc lại đoạn “Còn chó sói…bị ăn đòn”. Qua đoạn văn đó, ta thấy nhà thơ đã miêu tả chó sói là một con vật như thế nào?
Dưới con mắt của nhà khoa học Buy-phông, sói có những đặc tính nào?
Là bạo chúa của cừu (qua hình ảnh con sói gặp cừu non bên suối); là một tên trộm cướp, một gã vô lại.
Nhà thơ có đồng ý với nhà khoa học về đặc tính của loài sói không? Nhà thơ còn nhìn thấy điều gì về sói?
-Thống nhất với nhà khoa học về những đặc tính của sói.
-Đó còn là những con vật đáng thương “luôn luôn bị đói dài, luôn luôn bị ăn đòn”; “thường bị mắc mưu”.
-Nhà thơ hiểu những tật xấu của chó sói.
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
2- Hình tượng sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten:
Nhà khoa học Buy-phông nêu những đặc tính chung về loài sói là:
+ Hung hãn, khát máu (chinh chiến ồn ào, ầm ĩ, với những tiếng la hú khủng khiếp”.
+Lặng lẽ và cô đơn: “Chúng ghét mọi sự kết bè, kết bạn”, sau các cuộc chinh chiến, chúng“quay về với sự lặng lẽ và cô đơn”.
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
2- Hình tượng sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten:
- Nhà thơ La Phông-ten miêu tả sói là bạo chúa của cừu,là một tên trộm cướp, một gã vô lại. Nhưng chúng còn là những con vật đáng thương, vì “luôn luôn bị đói dài, luôn luôn bị ăn đòn”; “thường bị mắc mưu”. Nhà thơ hiểu những tật xấu của chúng.
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
III- Tổng kết:
1- Nội dung:
Theo Hi-pô-lit Ten: Buy-phong “dựng một vở bi kịch về sự độc ác” của sói, còn La Phông-ten “dựng một vở hài kịch về sự ngu ngốc”, Em có đồng ý với nhận xét này không? Vì sao?
=> Nhận xét của Ten không hoàn toàn đúng. Vì hình tượng sói dưới ngòi bút của La Phông-ten thể hiện ở cả hai mặt: độc ác và ngu ngốc. Tuy nhiên nhà thơ có cái nhìn thông cảm cho những tật xấu của chúng.
Qua văn bản, Ten cho ta thấy, cách viết của nhà thơ có gì khác so với nhà khoa học?
=> Nhà thơ thể hiện tính hình tượng trong sáng tác:đặc tính chung của loài cừu (loài sói) được thể hiện qua hình ảnh một con cừu (con sói) cụ thể; Sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật (so sánh, nhân hóa…); thể hiện cách nhìn, cách nghĩ riêng của của nhà thơ.
2- Nghệ thuật:
Em nhận xét về nghệ thuật của văn bản?
-Bố cục mạch lạc, chặt chẽ.
-Văn bản sử dụng cách lập luận so sánh, đối chiếu làm nổi bật hình tượng nghệ thuật trong sáng tác văn chương.
3- Ý nghĩa:
Nêu ý nghĩa văn bản.
=>Bằng cách so sánh, đối chiếu cách viết về cừu và sói của nhà khoa học Buy-phông và của nhà thơ La Phông-ten, Hi-pô-lit Ten nêu bật đặc trưng sáng tác nghệ thuật là tính hình tượng và in đậm dấu ấn cách nhìn, cách nghĩ của người nghệ sĩ
Tiết 106,107- Văn bản:
CHÓ SÓI VÀ CỪU TRONG THƠ NGỤ NGÔN
CỦA LA PHÔNG-TEN
(Hi-pô-lit Ten)
I- Tìm hiểu chung:
II- Đọc- hiểu văn bản:
III- Tổng kết:
(Ghi nhớ SGK/41)
Qua văn bản “Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten”, em cho biết sự khác nhau giữa văn bản khoa học và văn bản nghệ thuật.
- Văn bản khoa học là những công trình nghiên cứu dựa trên sự quan sát và phân tích khách quan, thể hiện tính chính xác, ít có yếu tố cảm xúc.
- Sáng tác nghệ thuật thể hiện dấu ấn, cách nhìn, cách nghĩ của tác giả, sử dụng các biện pháp nghệ thuật, nhiều yếu tố gợi tả, gợi cảm.
Luyện tập:
TIẾT HỌC KẾT THÚC. TẠM BIỆT