Bài 21. Câu trần thuật

So sánh: câu trần thuật đơn có từ và
câu trần thuật đơn không có từ là
II. Câu miêu tả và câu tồn tại:
b. Chọn một trong hai câu đã dẫn để điền vào chỗ trống trong đoạn văn dưới đây:
ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm. Bỗng tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về hang ( Tô Hoài )
đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con
=> Nhằm thông báo sự xuất hiện của sự vật ( hai cậu bé con ). Hai cậu bé con lần đầu tiên xuất hiện trong đoạn trích. Nếu đưa "hai cậu bé con" lên đầu câu thì có nghĩa là những nhân vật đó đã biết từ trước.
III. Luyện tập:
Bài tập 1: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau và cho biết câu nào là câu miêu tả, câu nào là câu tồn tại.
Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm thôn. dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời ( Thép Mới )
Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất mũi mà trỗi dậy. ( Ngô Văn Phú )
III. Luyện tập:
Bài tập 2: Chỉ ra tác dụng của câu tồn tại sau?
Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng/ mái đình, mái
VN CN
chùa cổ kính. ( Thép Mới )

b.Dưới gốc tre, tua tủa/ những mầm măng. ( Ngô Văn Phú )
VN CN
III. Luyện tập:
Bài tập 2: Chỉ ra tác dụng của câu tồn tại sau ?
Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng/ mái đình, mái
VN CN
chùa cổ kính. ( Thép Mới ) -> Thông báo sự xuất hiện của sự vật ( Mái đình, mái chùa),
b.Dưới gốc tre, tua tủa/ những mầm măng. ( Ngô Văn Phú )
VN CN
-> Thông báo sự xuất hiện của sự vật, nhấn mạnh sức sống mạnh mẽ, căng trào nhựa sống của mầm măng.
Kết luận: Ngoài tác dụng thông báo sự xuất hiện, tồn tại hoặc tiêu biến của sự vật, câu tồn tại còn có tác dụng nhấn mạnh, gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
III. Luyện tập:
Bài tập 3: Phân tích giá trị biểu đạt của việc sử dụng câu miêu tả trong đoạn văn sau?
Giời chớm hè. Cây cối um tùm. Cả làng thơm. Cây hoa lan nở hoa trắng xóa. Hoa giẻ từng chùm mảnh giẻ. Hoa móng rồng bụ bẫm thơm như mùi mít chín ở góc vườn ông Tuyên.Ong vàng, ong vò vẽ, ong mật đnáh nhau để hút mật ở hoa. Chúng đuổi cả bướm. Bướm hiền lành bỏ chỗ lao xao. Từng đàn rủ nhau lặng lẽ bay đi.
( Lao xao - Duy Khán )
*Kết luận: Câu miêu tả rất giàu âm thanh, nhịp điệu và hình tượng, dạt dào cảm xúc nên khi viết câu miêu tả (văn miêu tả) cần sử dụng linh hoạt các động từ, tính từ ( màu sắc, âm thanh..) .các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa . Kết hợp với liên tưởng, tưởng tượng, nhận xét.sẽ đạt hiệu quả cao trong giao tiếp.